در برنامه ای که این هفته به همت «بنیاد فرهنگ» و با همکاری شورای هنری خاورمیانه در «لاکما» LACMA موزه هنری شهر لس آنجلس برگزار شد، فیلم مستند «مرواریدهای کف اقیانوس» Pearls On The Ocean Floor ساخته رابرت آدانتو، هنرشناس و سرپرست لاتین تبار آمریکایی، درباره زنان نقاش و عکاس ایران امروز به نمایش در آمد.
نمایش فیلم «مرواریدهای کف اقیانوس» هم زمان با ارائه چیدمان هایی تحت عنوان «یک، دو سه» از آثار هنرمندان ایرانی، سمیرا علیخان زاده، یاسمن عامری و بهمن جلالی در موزه هنری شهر لس آنجلس بود که تماشاگران زیادی را به خود جلب کرد.
فیلم مستند «مرواریدهای کف اقیانوس» دومین فیلم «رابرت آدانتو» محسوب می شود که پیش از این فیلم دیگری را در رابطه با هنرمندان جوان «چین» و حرکت های زیرزمینی آن ها در این کشور در راه تهیه و تولید ویدیو وعکس در مسیری مخالف با دیکتاتوری چین ساخته است.
رابرت آدانتو تحصیلات خود را در رشته تئاتر به پایان رسانده است و سال هاست که در «آکادمی هنر» شهر لس آنجلس به تدریس در رشته های مختلف هنری اشتغال دارد. او از نوجوانی به تشویق والدینش در مورد فرهنگ و تاریخ ایران مطالعاتی داشته است و همین مسئله باعث شده است که او در طول سال ها حرکت های هنری هنرمندان ایرانی را از نزدیک دنبال کند.
رابرت آدانتو برای ساختن مستند «مرواریدهای کف اقیانوس» با جمعی از هنرمندان زن ایرانی در نیویورک، سانفرانسیسکو، انگلستان و شهرهای اروپایی ملاقات داشته است و گفتگوهای برانگیزنده ای با برخی از مطرح ترین هنرمندان زن ایرانی چه در داخل ایران و چه درخارج از کشور انجام داده است. این فیلم، نقطه نظر و دیدگاه های این هنرمندان به دقت بررسی شده هم چنین آثار آنان، از نقاشی های سنتی گرفته تا عکاسی های آوانگارد که غالبا مسائل حاد اجتماعی، جنسی و جنسیتی و حتی مذهبی را به چالش می گیرد مورد بحث و بررسی قرار داده است.
در این فیلم ١۶ زن هنرمند ایرانی شناخته شده از سوی مجامع هنری در سطح جهان از جمله شادی قدیریان، شیرین نشاط، پرستو فروهر، هاله انوری، سارا رهبر، لیلا پازوکی، ملکه نائینی، افشان کتابچی، بهار سبزواری، طراوت طالع پسند، افسون گوهر دشتی، نگار احکمی، شادی یوسفیان و مونا حکیمی از تاثیراتی که عوامل مختلف اجتماعی، سیاسی و فرهنگی ایران در زندگی و درنهایت هنر آن ها داشته است سخن گفته و بسیاری از ناگفته ها را بیان می کنند.
در نگاه اول، فیلم مستند «مرواریدهای کف اقیانوس» به یک بررسی آکادمیک از شرایط زنان ایرانی شباهت دارد. زنانی که به نظر می رسد در تلاشی بی ثمر به دنبال جایگاهی برای ارائه صدا و هنر خود در یک جامعه ستم پیشه و سرکوب گرراهی به جایی نمی برند. اما «آدانتو» موفق شده است تماشاگر خود را به جایی فراسوی این نوع نگاه سنتی به «زن ایرانی» بکشاند. جایی که به خوبی نشان دهنده تفاوت های فاحش میان هر یک از این زنان هنرمند، افکار و فلسفه زندگی آنان و پیچیدگی های شرایط هر یک از آن ها می باشد. شرایطی که در نهایت به وجود آورنده نوع خاص هنر آن ها بوده و موضوع هایی چون سیاست، مذهب، انقلاب، جنگ، جنسیت، محدودیت ها، جداسازی ها یا هویت های دوگانه ای را که زنان هنرمند مهاجر با آن درگیرهستند در بر می گیرد.
فیلمساز با برخی از این هنرمندان برای نخستین بار در موزه «چلسی»Chelsea Museum شهر نیویورک آشنا شده و با آن ها به گفتگو پرداخته است. در فیلم، در فواصل این مصاحبه ها، آثار این هنرمندان به نمایش گذاشته شده است. در لندن، آدانتو با دو پروفسور مدرس دانشگاه های بریتانیا، «بارونس هاله افشار» و «مهری هنربین هالیدی» گفتگوهای روشنگرانه ای داشته است.
تماشاگر در فیلم با «طراوت طالع پسند» که از روش «خود چهره نگاری» Self Portrait در نقاشی استفاده کرده است. او از نقاشانی است که از روش نمایش چهره های متفاوت مردم در قالب یک چهره به سبک و شیوه «ونسان ونگوگ» استفاده کرده است. آثار دیگر زنان هنرمند ایرانی نیز در این فیلم، از دیدگاه های ابداعی و خلاقیت و استفاده از تکنیک و ابزار مورد تجسس قرار گرفته است.
در مجموع فیلم «مرواریدهای کف اقیانوس» به تماشاگر نشان می دهد که چگونه این زنان هنرمند ایرانی با طی کردن مسیرهای ناهموار در هنر و فلسفه به فرایندهای درخشانی دست یافته اند ونهایتا راه ها را برای نسل های آینده بازتر وهموارترساخته اند.