واشنگتن، صدای آمریکا - نشست این هفته میان کره جنوبی و کره شمالی، و نیز دیدار آینده میان پرزیدنت ترامپ و کیم جونگ اون، رهبر کره شمالی، در ماه مه توجه بیشتری را به مناقشهٔ جاری در شبهجزیرهٔ کره جلب کرده است؛ مناقشهای که برای مدت ۶۵ سال به صورت حل نشده پابرجا مانده است.
در آستانه این نشست، کوین نا، از بخش فارسی صدای آمریکا به سراغ یکی از نمادهای جنگ کره در پایتخت واشنگتن رفته است.
۱۹ تندیس فولادی، یک جوخهٔ نمادین آمریکایی را نشان میدهد که در جنگی که از سال ۱۹۵۰ با حملهٔ دولت کمونیستی کره شمالی به کره جنوبی آغاز شد و تا سال ۱۹۵۳ ادامه داشت، در حال گشتزنی هستند.
تری پارک، برنامهٔ مطالعات آسیایی آمریکایی، دانشگاه مریلند در این باره می گوید: «میلیونها غیرنظامی و سرباز - نه تنها در دو سوی منطقه غیرنظامی کره (یا دیامزی)، بلکه سربازان آمریکایی، سربازان بریتانیایی، و سربازان ترک - کشته شدند. در حقیقت این یک جنگ جهانی بود که در آن تلفات بسیار زیادی بر هر دو طرف وارد آمد.»
یک قطعه سنگ خارا در این محوطه یادبود وجود دارد که نام ۲۲ کشوری که نیروهایشان را زیر پرچم سازمان ملل اعزام کرده بودند، روی آن هک شده است. رئیسجمهوری ترومن این را یک «اقدام پلیسی» برای اجرای قطعنامهٔ سازمان ملل توصیف کرده بود.
گرگ برژینسکی، دانشیار تاریخ، دانشگاه جرج واشنگتن می گوید: «شما میتوانید بگویید که از دیدگاه سازمان ملل، آن یک اقدام پلیسی بود و نه یک جنگ. ولی من فکر میکنم که آن در حقیقت یک مناقشهٔ نظامی مخرب بود و میزان ویرانگری آن با اکثر جنگهای قرن بیستم برابر بود.»
یورش کرهٔ شمالی در ژوئن ۱۹۵۰ به تسخیر سئول انجامید و توانست ارتش کرهٔ جنوبی را تقریباً به طور کامل نابود کند، تا این که ژنرال آمریکایی داگلاس مکآرتور، فرمانده نیروهای سازمان ملل، یک پاتک بزرگ را آغاز و پیونگیانگ و بیشتر مناطق شمالی را تصرف کرد.
ورود ناگهانی چین به جنگ، نیروهای سازمان ملل را به عقب راند و موجب سقوط سئول برای بار دوم شد. اما یک پاتک دیگر نیروهای سازمان ملل، منجر به بازپسگیری سئول، توقف در مدار ۳۸ درجه، و تقسیم کره به دو کشور شد.
معمولاً از این جنگ با عنوان «جنگ فراموششده» یاد میشود؛ اما روشن است که تاریخشناسان کرهای با این دیدگاه مخالف هستند.
تری پارک، برنامهٔ مطالعات آسیایی آمریکایی، دانشگاه مریلند می گوید: «یک پیروزی قاطع در کار نبود. هیچ یک از طرفین به روشنی پیروز نشده بودند، و همین ابهام بود که عنوان «جنگ فراموششده» را به وجود آورد. ولی من میگویم که جنگ برای کرهایها و همچنین برای آمریکاییان کرهای تبار فراموش نشده است و آن چیزی است که ما امروز هم میتوانیم در تنشهای دائمی میان کره شمالی و ایالات متحده مشاهده کنیم.»
در این بین، جیمز پرسن، مدیر تحقیقات مؤسسهٔ آمریکا-کره دانشگاه جانز هاپکینز می گوید: «فراموششده دانستن آن، یک فرض نادرست است. آن را «جنگ فراموششده» خواندهاند و دهها کتاب با همین عنوان چاپ شده است. اما نظر به حجم نوشتههای موجود دربارهٔ جنگ کره، روشن است که آن یک جنگ فراموششده نیست.»
در ژوئیهٔ ۱۹۵۳ فرمانده آمریکایی نیروهای سازمان ملل و فرماندهان نظامی کره شمالی و چین یک توافق ترک مخاصمه را امضا کردند.
این توافق، درگیریها را متوقف کرد و یک خط مرزی نشانهگذاریشدهٔ ثابت با یک منطقهٔ حایل چهار کیلومتری موسوم به منطقهٔ غیرنظامی را بین دو ارتش متخاصم به وجود آورد.
آن توافق آتشبس همچنان تنها سند موجود بین طرفین جنگ است. هیچگونه معاهدهٔ صلحی در کار نبودهاست و هنوز ۲۵ هزار سرباز آمریکایی همچنان در کره جنوبی مستقر هستند.
بسیاری از مردم میپرسند که آيا امروز – یعنی ۶۵ سال پس از آتشبس – آمریکا همچنان در حال جنگ با کره شمالی است؟
تری پارک، برنامهٔ مطالعات آسیایی آمریکایی، دانشگاه مریلند می گوید: «بله. به خاطر آن توافق ترک مخاصمه، دیگر یک توافق صلح رسمی برای پایان خصومت حاصل نشد. بنابراین، جنگ کره هنوز رسماً ادامه دارد و همچنان طولانیترین جنگ آمریکا محسوب میشود.»
همچنین، جیمز پرسن، مدیر تحقیقات مؤسسهٔ آمریکا-کره دانشگاه جانز هاپکینز پاسخ می دهد: «آمریکا و کره شمالی همچنان رسماً در حال جنگ هستند. جنگ کره در سال ۱۹۵۳ با یک ترک مخاصمه به پایان رسید. تا زمانی که یک پیمان صلح دائمی جایگزین آن ترک مخاصمه نشود، آمریکا و کره شمالی در حال جنگ خواهند بود. کره شمالی از ماه مارس ۱۹۷۴ به بعد کوشیده است تا به یک توافق صلح با آمریکا دست یابد. اما ما، به دلایل مختلف، هرگز قادر به توافق بر سر شرایط آن نبودهایم. مثلا به این خاطر که کره شمالی سالها است که میگوید: اگر ما به یک توافق صلح برسیم، شما باید نیروهای آمریکایی را از شبهجزیرهٔ کره خارج کنید.
به گفتهٔ کارشناسان، رسیدن به یک توافق صلح در این مرحله کمی دور از دسترس است، اما برنامهها برای نشستهای بین دو کره و نیز بین کره شمالی و آمریکا یک تحول مثبت محسوب میشود.
گرگ برژینسکی، دانشیار تاریخ، دانشگاه جرج واشنگتن می گوید: «اکنون مهمترین مسئله این است که ما از تنش میان ایالات متحده و کره شمالی بکاهیم؛ زیرا ما به نقطهای که یک درگیری نظامی میتوانست از آن آغاز شود، بسیار نزدیک شده بودیم. من فکر میکنم که حتی اگر کره شمالی با غیرهستهای شدن کامل هم موافقت نکند، و حتی اگر ما فقط بتوانیم روند گفتوگوها و مذاکرات را آغاز کرده و آن را ادامه دهیم، این امر میتواند دستاورد بزرگی باشد و در کاهش تنش در این شبهجزیره بسیار مؤثر خواهد بود.»
بیشتر کارشناسانی که از آنها سوال کردهایم، میگویند که نتایج نشستهای آینده، نشان خواهند داد که آیا این رویارویی ۶۵ ساله در شبه جزیره کره میتواند سرانجام به پایان برسد یا نه.
نسخه تلویزیونی این گزارش را اینجا ببینید: