در پی چند دهه بحث و جدل بر سر شرایط و جوانب روند صلح میان اسراییل و فلسطینیان، اختلاف نظر در این خصوص بسیار است.
اغلب اسراییلیان و فلسطینیان همچنان صلح را در صورت وجود دو دولت اسراییلی و فلسطینی میسر می دانند. و این، در گرو تخلیه شهرک های یهودی نشین و تعیین مرزی مشخص میان دو منطقه اسراییلی نشین و فلسطینی نشین است، که بخش بزرگی از مشکل است.
حماس همچنان به غزه محدود و در قلمرو غزه محبوس است. محمود عباس هم همچنان رییس تشکیلات خودگردان فلسطینی است. عباس رهبری منحصر به فرد است که کمتر کسی ممکن است از اعتدال و میانه روی او برخوردار باشد. محمود عباس بختی است که اسراییلیان ممکن است هرگز بازنیابند. آقای عباس به سبب مواضع معتدلی که اتخاذ کرده، مورد انتقاد برخی فلسطینیان، از جمله هم حزبان خودش، قرار گرفته است.
مشاور امنیت ملی آریل شارون می گوید که شارون واقعاً معتقد نبود که می تواند با فلسطینیان به توافق صلح برسد. در این حال اما، او معتقد بود که شرایط جاری هم قابل تحمل و تداوم نیست. هر حمله تروریستی به او یادآوری می کرد که جمعیتی خشمگین چگونه واکنش نشان می دهد.
مشاوران آقای شارون می گویند او باید به زبانی سخن می گفت که برای راست گرایان اسراییلی قابل درک باشد، که زبان «لیکودی» است (کنایه از رویه و بیان سیاسی که اعضا و هواداران حزب لیکود با آن آشنایند)، وگرنه راست گرایان و افراطیون عرصه سیاست اسراییل خط مشی سیاسی او را درک نمی کردند.
بنیامین نتانیاهو اما، ظاهراً بیشتر دلمشغول ایران است تا فلسطینیان. واقعیت امر آن است که هم در میان فلسطینی ها و هم در بین شهروندان و سیاستگران اسراییلی، تمایل بسیاری به برقراری صلح وجود دارد. اما نکته ای که بسیاری از طرفین متوجه آن نیستند، اهمیت و حساسیت این مقطع خاص زمانی است. ممکن است چنین شرایطی که اقبال بسیاری را برای توافق صلح به همراه دارد، دیگر تکرار نشود. این همه به سبب وجود محمود عباس در سمت ریاست تشکیلات خودگردان فلسطینیان است.
اهود المرت می گوید که وقتی با محمود عباس مذاکره کرد، به او پیشنهاد کرد که توافق صلح با اسراییل را بپذیرد. پیشنهاد المرت، این بود که عباس بپذیرد که فلسطینیان مالکیت و اختیار تمام منطقه کرانه غربی رود اردن و غزه را در دست داشته باشند و اورشلیم شرقی را به عنوان پایتخت خود تعیین کند.
المرت طی دیدار و گفت و گو با عباس، به وی توصیه کرد که این توافق را بپذیرد و به وی گفت که ممکن است تا پنجاه سال نخست وزیر اسراییلی روی کار نیاید که پیشنهادی با این مفاد و محتوا برای صلح مطرح کند. اما این توافق هم فرجام خوشی نیافت.
از زمان برگزیده شدن بنیامین نتانیاهو به نخست وزیری اسراییل در سال ۲۰۰۹، محمود عباس حاضر نشده بدون پیش شرط با مقام های اسراییلی به مذاکره بنشیند.
یکی از موانع بزرگی که در راه صلح اسراییل و فلسطینیان وجود دارد، محله هایی است که اسراییل ساخته است. دولت اسراییل از سال ۱۹۶۷ تاکنون ۱۲ محله در اورشلیم شرقی ساخته که آن منطقه را به معجونی آشفته از مناطق یهودی نشین و عرب نشین بدل کرده است.
مانع دیگر آن است که دو سوی جریان باید بر سر ایجاد پایتختی برای فلسطینیان در اورشلیم شرقی توافق کنند، و روشن است که هیچ رهبر فلسطینی به کمتر از آن قانع نخواهد شد. و این، ممکن است برای بسیاری از مقام ها و رهبران اسراییلی پذیرفتنی نباشد.
شهروندان هر دو سوی درگیر، از دهه ها اختلاف و جنگ خسته شده اند. شمار آنها که برای صلح می کوشند و مذاکره می کنند، به ویژه در میان اسراییلیان، بین جمعیت بالای ۴۰ سال بیشتر از جوان تر هاست. عده ای برآنند که برای شهروندانی که تمامی عمر خود را در شرایط جنگ سپری کرده اند، دیگر توان جنگیدن باقی نمانده.
برخی کارشناسان سیاسی معتقدند که تشکیل یک دولت ائتلافی ممکن است به پیشبرد روند صلح کمک کند. چاک هیگل که اکنون سمت وزارت دفاع آمریکا را دارد، طی سخنرانی سال ۲۰۰۹ خود در جمع یک لابی طرفدار صلح اسراییلی (که لابی «جِی استریت» نام دارد)، حرفی زد که مهم، و قاعدتاً برای فلسطینیان هم آن زمان و هم امروز، درخور اعتناست. او گفت:«هیچ توافق صلحی میسر یا پایدار نخواهد بود، مگر آنکه خود فلسطینیان یکپارچه شوند. مادامی که در میان خود فلسطینی ها اختلاف وجود دارد، رسیدن به صلح پایدار ممکن نیست.»
اغلب اسراییلیان و فلسطینیان همچنان صلح را در صورت وجود دو دولت اسراییلی و فلسطینی میسر می دانند. و این، در گرو تخلیه شهرک های یهودی نشین و تعیین مرزی مشخص میان دو منطقه اسراییلی نشین و فلسطینی نشین است، که بخش بزرگی از مشکل است.
حماس همچنان به غزه محدود و در قلمرو غزه محبوس است. محمود عباس هم همچنان رییس تشکیلات خودگردان فلسطینی است. عباس رهبری منحصر به فرد است که کمتر کسی ممکن است از اعتدال و میانه روی او برخوردار باشد. محمود عباس بختی است که اسراییلیان ممکن است هرگز بازنیابند. آقای عباس به سبب مواضع معتدلی که اتخاذ کرده، مورد انتقاد برخی فلسطینیان، از جمله هم حزبان خودش، قرار گرفته است.
مشاور امنیت ملی آریل شارون می گوید که شارون واقعاً معتقد نبود که می تواند با فلسطینیان به توافق صلح برسد. در این حال اما، او معتقد بود که شرایط جاری هم قابل تحمل و تداوم نیست. هر حمله تروریستی به او یادآوری می کرد که جمعیتی خشمگین چگونه واکنش نشان می دهد.
مشاوران آقای شارون می گویند او باید به زبانی سخن می گفت که برای راست گرایان اسراییلی قابل درک باشد، که زبان «لیکودی» است (کنایه از رویه و بیان سیاسی که اعضا و هواداران حزب لیکود با آن آشنایند)، وگرنه راست گرایان و افراطیون عرصه سیاست اسراییل خط مشی سیاسی او را درک نمی کردند.
بنیامین نتانیاهو اما، ظاهراً بیشتر دلمشغول ایران است تا فلسطینیان. واقعیت امر آن است که هم در میان فلسطینی ها و هم در بین شهروندان و سیاستگران اسراییلی، تمایل بسیاری به برقراری صلح وجود دارد. اما نکته ای که بسیاری از طرفین متوجه آن نیستند، اهمیت و حساسیت این مقطع خاص زمانی است. ممکن است چنین شرایطی که اقبال بسیاری را برای توافق صلح به همراه دارد، دیگر تکرار نشود. این همه به سبب وجود محمود عباس در سمت ریاست تشکیلات خودگردان فلسطینیان است.
اهود المرت می گوید که وقتی با محمود عباس مذاکره کرد، به او پیشنهاد کرد که توافق صلح با اسراییل را بپذیرد. پیشنهاد المرت، این بود که عباس بپذیرد که فلسطینیان مالکیت و اختیار تمام منطقه کرانه غربی رود اردن و غزه را در دست داشته باشند و اورشلیم شرقی را به عنوان پایتخت خود تعیین کند.
المرت طی دیدار و گفت و گو با عباس، به وی توصیه کرد که این توافق را بپذیرد و به وی گفت که ممکن است تا پنجاه سال نخست وزیر اسراییلی روی کار نیاید که پیشنهادی با این مفاد و محتوا برای صلح مطرح کند. اما این توافق هم فرجام خوشی نیافت.
از زمان برگزیده شدن بنیامین نتانیاهو به نخست وزیری اسراییل در سال ۲۰۰۹، محمود عباس حاضر نشده بدون پیش شرط با مقام های اسراییلی به مذاکره بنشیند.
یکی از موانع بزرگی که در راه صلح اسراییل و فلسطینیان وجود دارد، محله هایی است که اسراییل ساخته است. دولت اسراییل از سال ۱۹۶۷ تاکنون ۱۲ محله در اورشلیم شرقی ساخته که آن منطقه را به معجونی آشفته از مناطق یهودی نشین و عرب نشین بدل کرده است.
مانع دیگر آن است که دو سوی جریان باید بر سر ایجاد پایتختی برای فلسطینیان در اورشلیم شرقی توافق کنند، و روشن است که هیچ رهبر فلسطینی به کمتر از آن قانع نخواهد شد. و این، ممکن است برای بسیاری از مقام ها و رهبران اسراییلی پذیرفتنی نباشد.
شهروندان هر دو سوی درگیر، از دهه ها اختلاف و جنگ خسته شده اند. شمار آنها که برای صلح می کوشند و مذاکره می کنند، به ویژه در میان اسراییلیان، بین جمعیت بالای ۴۰ سال بیشتر از جوان تر هاست. عده ای برآنند که برای شهروندانی که تمامی عمر خود را در شرایط جنگ سپری کرده اند، دیگر توان جنگیدن باقی نمانده.
برخی کارشناسان سیاسی معتقدند که تشکیل یک دولت ائتلافی ممکن است به پیشبرد روند صلح کمک کند. چاک هیگل که اکنون سمت وزارت دفاع آمریکا را دارد، طی سخنرانی سال ۲۰۰۹ خود در جمع یک لابی طرفدار صلح اسراییلی (که لابی «جِی استریت» نام دارد)، حرفی زد که مهم، و قاعدتاً برای فلسطینیان هم آن زمان و هم امروز، درخور اعتناست. او گفت:«هیچ توافق صلحی میسر یا پایدار نخواهد بود، مگر آنکه خود فلسطینیان یکپارچه شوند. مادامی که در میان خود فلسطینی ها اختلاف وجود دارد، رسیدن به صلح پایدار ممکن نیست.»