حشد الشعبی یا بسیج مردمی عراق یکی از گروه‌های مختلفی است که در کنار نیروهای دولتی برای بیرون راندن پیکارجویان گروه افراطی داعش از شهر موصل در شمال عراق مبارزه می‌کنند.
این گروه ائتلافی از شبه نظامیان شیعه مورد حمایت ایران است که در چند سال اخیر در برخی عملیات ارتش عراق علیه داعش، از جمله تکریت در اسفند ۹۳ و فلوجه در خرداد گذشته، حضور داشته است.
حضور حشد الشعبی در عملیات مختلف ارتش عراق باعث افزایش برخی نگرانی‌ها شده است. با این حال نخست وزیر عراق از حضور آنها استقبال کرده و ائتلاف بین المللی به رهبری آمریکا هم مخالفت عملی نکرده است.
جدیدترین عملیاتی که نیروهای شیعه مورد حمایت ایران در آن حضور دارند، عملیات بازپس گیری شهر موصل، دومین شهر بزرگ عراق، از گروه داعش است که از ۲۶ مهر ماه با حمایت ائتلاف بین المللی آغاز شد.
خبرگزاری رویترز روز جمعه در گزارشی، با ذکر این مقدمه، به پیشینه و برخی واقعیت‌های موجود درباره این ائتلاف شبه نظامی شیعیان در عراق اشاره کرده است:
-حشد الشعبی متشکل از سه گروه بزرگ و چند گروه کوچک‌تر شبه نظامی شیعه عراقی است، که مجموع اعضای آن حدود ۲۰ هزار نفر برآورد شده است. بیشتر اعضای آن را شیعیان عرب تشکیل می دهند، اما گروه‌های ایزدی و آسوری نیز در میان آنها هستند. بزرگترین گروه شیعه عرب این ائتلاف نیز «سازمان بدر» نام دارد.
-این بسیج مردمی در سال ۲۰۱۴ میلادی و در پی تحرکات گروه افراطی سنی موسوم به «دولت اسلامی» یا داعش در عراق شکل گرفت و فرماندهان آن مستقیما به حیدر العبادی نخست وزیر عراق گزارش می‌دهند. بیشتر اعضای این ائتلاف توسط مستشاران ایرانی آموزش نظامی دیده‌اند.
-اعضای حشد الشعبی ارتباطات نزدیکی با نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و فرمانده آن، قاسم سلیمانی، دارند. نیروی قدس بازوی برون مرزی سپاه است. در روزهای اخیر نیز مانند گذشته، تصاویر قاسم سلیمانی در اطراف موصل در سطح رسانه‌های اجتماعی پخش شد، که نشان از نظارت مستقیم او بر این عملیات دارد.
-شبه نظامیان شیعه از شنبه گذشته عملیات خود را در چارچوب عملیات گسترده ارتش عراق برای آزادسازی موصل از جبهه غربی شهر برای تصرف روستای تل عفر – با هدف قطع مسیر تدارکاتی داعش و مسدود کردن راه فرار آنها به سمت سوریه – آغاز کردند.
-گروه های مدافع حقوق بشر نگران هستند که حضور شبه نظامیان شیعه در عملیات مختلف در مناطق عمدتا سنی نشین شمال و غرب عراق و برخوردهای خشونت آمیز احتمالی میان شیعیان و سنی‌ها، می‌تواند منجر به بالا گرفتن تنش‌های فرقه‌ای در آن کشور شود. عفو بین الملل پیشتر حشد الشعبی را به برخورد خشن با سنی‌ها و «نقض جدی حقوق بشر» متهم کرده است. با این حال این ائتلاف شیعه و همچنین دولت عراق می‌گویند این برخوردها به صورت پراکنده و موردی رخ داده است.
-هادی الامیری از فرماندهان سازمان بدر گفته است که شبه نظامیان شیعه هیچگونه حمایت مستقیمی از سوی ایالات متحده در عملیات آزادسازی موصل دریافت نکرده‌اند. او اخیرا گفته است حشد الشعبی پس از شکست داعش در عراق آماده است برای کمک به نیروهای دولت بشار اسد در جنگ علیه داعش، به سوریه برود.
