لینکهای قابل دسترسی

خبر فوری
جمعه ۱۰ فروردین ۱۴۰۳ ایران ۱۰:۴۴

مشکلات نشر ایران- روایت پنجم: انجمن قلم ایران


مشکلات نشر ایران- روایت پنجم: انجمن قلم ایران
مشکلات نشر ایران- روایت پنجم: انجمن قلم ایران

«انجمن قلم ایران» یکی از آن پدیده های نادر در تاریخ نودساله انجمن جهانی قلم و تشکیل انجمن های قلم در کشورهای گوناگون است؛ چرا که تنها انجمن قلم در جهان است که نه تنها از سوی انجمن جهانی قلم به رسمیت شناخته نمی شود؛ بلکه رسما مورد اعتراض هم قرار گرفته است. انجمن جهانی قلم براین باور است که گروه شکل داده شده به نام «انجمن قلم ایران» نهادی دولت ساخته با اهدافی کاملاً مغایر با اهداف این انجمن جهانی ست. در حالی که براساس منشور انجمن جهانی قلم، کلیه 144 انجمن تشکیل شده در 102 کشور سازمانهای غیردولتی، مردم نهاد و غیرسیاسی، به دور از تفاوتهای نژادی، مذهبی، عقیده، و عقاید سیاسی است، انجمن قلم ایران نه تنها توسط عناصر دولتی و دولتمردان تشکیل شده، بلکه متعهد به اساسنامه ای با اهدافی مغایر با اهداف انجمن قلم جهانی ست. از این رو انجمن جهانی قلم وجود تشکیلاتی دولت ساخته در ایران به اسم غصب شده انجمن قلم را کرداری نادرست و غیر اصولی و منافی میثاقهای بین المللی می داند. زیرا خود انجمن اهداف خود را این چنین تعریف کرده است: «دفاع از آزاديِ بيان و انديشه در محدوده قانونِ اساسي و كوشش در راهِ اشاعه‌ هر چه به‌تر و بيشتر ارزش‌هاي والاي انساني و ديني فعاليت مي‌کند.»

شرایط عضویت در این تشکیلات نیز وابسته است به موارد زیر: «ـ نداشتن سوء پیشینه‏ای که منجر به محرومیت از حقوق اجتماعی شده باشدـ نداشتن سوءپیشینه تلاش در جهت تحقق اهداف ضد فرهنگی رژیم پیشین،ـ عدم اشتهار به فساد اخلاقی ـ پذیرفتن اساسنامه انجمن و تلاش در جهت تحقق اهداف آن- اعتقاد به نظام جمهوری اسلامی ایران و قانون اساسی ـ اعتقاد به یکی از ادیان رسمی کشور»

این چنین است که انجمن قلم بعنوان نهادی دولتی، اطلاعاتی مخالفت خود را رسما با منشور انجمن جهانی قلم اعلام کرده است. انجمن قلم ایران کنونی نسخه اسلامی انجمن قلم ایران است که در زمان شاه و توسط چهره های فرهنگی وابسته به قدرت از جمله: شجاع الدین شفا ساخته شد تا با بهره گیری از امکانات دولتی خود را نماینده قشر نویسندگان قلمداد کند؛ اما افشاگری نویسندگان و تاسیس کانون نویسندگان باعث شد انجمن دولت پرورده دوام نیاورده و چند ماهی نگذشته چراغش خاموش شد.

بار دیگر در ششم خرداد 1378 و با تلاش بخشهایی از جناح تندرو حاکمیت که در لایه های اطلاعاتی، امنیتی و نظامی فعال بودند، انجمن دولتی قلم ایران پا گرفت تا بتواند تلاشهای تنها نهاد مستقل نویسندگان داخل کشور یعنی کانون نویسندگان ایران را خنثی کند. انجمن قلم جمهوری اسلامی با شرکت کسانی همچون: محمدرضا سرشار «رضا رهگذر»، سیدمحمد آوینی، حمید سبزاواری، علی معلم دامغانی، سیدمهدی شجاعی، محمد نوری زاد، غلامعلی حدادعادل، علی اکبر ولایتی، علی لاریجانی، محسن پرویز و محمدرضا جوادی تشکیل شد. افرادی که از مقامات دولتهای گذشته و کنونی جمهوری اسلامی بوده و هستند. از اطلاعیه های انجمن قلم راجع به رویدادهای سیاسی دیدگاه و مشی سیاسی آنان بیشتر آشکار می شود. نخست آنکه به اعتراف محمدرضا سرشار دفتر انجمن یکی از ساختمانهای مصادره ای ست که به دستور رهبری به این انجمن داده شده است؛ از این رو ست که این انجمن دولتی این بخشش را فراموش نکرده و به هنگام انتشار نامه سرگشاده محمدنوری زاد، عضو این انجمن به رهبری جمهوری اسلامی، رای به اخراج از بنیانگذاران خود می دهد.

منتقدان انجمن این پرسش را مطرح کرده اند که شما که تحمل انتشار یک نامه سرگشاده به منظور بازگویی بخشی از دردها و مصایب در جامعه را ندارید، چگونه می خواهید خود مدافع قلم و «آزادیها در چارچوب قانون اساسی» نشان دهید؟

آثار صادره از اعضای انجمن قلم حتا به گفته خود محمدرضا سرشار از آنچنان اهمیتی برخوردار نبوده اند که ناشران بخش خصوصی، حتا ناشران نزدیک به دولت، انگیزه ای برای نشر آنها داشته باشند، از این رو، خود انجمن و به اتکای کمکهای مالی دولت (وزرات ارشاد اسلامی) اقدام به چاپ و نشر کتابها کرده که چاپ و نشر یک صد اثر از نویسندگان وابسته به حاکمیت و به هزینه ارشاد اسلامی نمونه تازه ای از این سرمایه گذاری دولتی بر سر آثاری ست که مخاطبی در جامعه ندارند. حاصل آن ماندن کتابها در انبارها و یا خاک خوردن در قفسه های کتابخانه های عمومی ست. محمدرضا سرشار گناه فروش نرفتن کتابها را به پخش کنندگان کتاب انداخته و کل جریان شبکه توزیع کتاب در ایران را وابسته به یک جریان سیاسی دانسته است. حتا راه اندازی کتابفروشی انجمن در جوار دفتر این تشکیلات نیز چاره ساز نبود و تعطیلی فروشگاه انجمن را به دنبال داشت. دور جدید کتابفروشی هم که به یاری وزرات ارشاد راه اندازی شده، موفقیتی برای انجمن به بار نیاورده است. اما انجمن همچون عامل فرهنگی سرکوب اعتراضات خیابانی عمل کرده است. خبرگزاری فارس با درج بیانیه انجمن درباره اعتراضات هواداران جنبش سبز نوشته است: به گزارش خبرنگار فارس، در اين بيانيه آمده است: «ما اهالي قلم، ضمن تسليت و تعزيت به مقام حضرت صاحب زمان(عج)، ‌شكايت تعلل در محاكمه سران فتنه و جمعي آشوبگر دست نشانده را كه به عزاداران حسيني اسائه ادب كرده و حرمت روز عاشورا را نگه نداشتند، ‌به پيشگاه حضرت مهدي صاحب زمان (ارواحنا فدا) ‌برده و بدينوسيله انزجار خود را از اين حركات ساختارشكنانه ابراز مي‌نماييم.»

یکی دیگر از فعالیتهای این تشکل و عضو فعال آن محمدرضا سرشار پرونده سازی علیه نویسندگان دگراندیش و ناوابسته به حاکمیت است. مثلاً به گفته عطاالله مهاجرانی مخالفت جدی محمدرضا سرشار برای قدردانی از احمدمحمود برای کتاب «مدار صفردرجه» باعث حذف نام احمدمحمود از لیست برگزیدگان بیست سال ادبیات داستانی شد. محمدرضا سرشار با تایید اصل خبر گفت ارسال نقد وی از مدارصفردرجه بعنوان کتابی ضدجنگ به دفتر رهبری باعث حذف نام احمدمحمود توسط رهبری شده است.

در چنین شرایطی ست که کانون نویسندگان ایران بعنوان تنها نهاد صنفی و تشکیلاتی ناوابسته به دولت با بیش از چهل سال پیشینه فعالیت در دفاع از حقوق اولیه نویسندگان هنوز نه تنها دفتری رسمی و غیررسمی ندارد؛ بلکه سالهاست حتا اجازه نیافته مجمع عمومی خود را در جایی برگزار کند.

به گفته یکی از نویسندگان عضو کانون، «انجمن قلم» در تحکیم پایه های اختناق و سانسور علیه آزادی بیان و نشر از هیچ کوششی فروگذاری نکرده و نمی کند. این در حالی ست که سیدمحمد حسینی وزیر ارشاد در تازه ترین مصاحبه تلویزیونی اش (شنبه 13 شهریور) که از سوی خبرگزاری ایسنا متن آن منتشر شده علنا به وجود سانسور در ایران اعتراف کرده است: « ما مميزي داريم و آن‌طور نيست كه بخواهيم ژست بگيريم و بگوييم نه ما مميزي نداريم. ما در كتاب مميزي داريم، در سينما مميزي داريم و در جاهاي ديگر مميزي داريم؛ زيرا ما اعتقادات و باورهايي داريم و افراد بايد پايبند باشند، يا در مباحث اخلاقي نمي‌توان به اسم داستان، هر مطلبي را نوشت. منافع نظام و كشور هم مطرح است و اين‌ها مسائلي جدي است كه ما بر آن‌ها تأكيد داريم و اين خودش كار را خيلي مشخص مي‌كند.»

یکی از کارشناسان باسابقه نشر که مولفه های بازدارنده صنعت نشر ایران را رهگیری می کند، با اشاره به نهادهای دولت پرورده ای همچون «انجمن قلم ایران» افزود: این نهادها تکمیل کننده نقش ویرانگر سانسور و دخالتهای همه جانبه دولت در امور زندگی اجتماعی و خصوصی و کسب و کار مردم است.

XS
SM
MD
LG