در شرایطی که مأموریت اخیر بازرسان «سازمان بین المللی انرژی اتمی» سازمان ملل متحد در ایران با مقاومت مقامات تهران در برابر توسعه برنامه اتمی بحث برانگیز این کشور ناکام مانده ، نگرانی ها نسبت به خطر فزاینده مواجهه کشورهای غربی با ایران قیمت نفت را به بالاترین سطوح طی نه ماه گذشته رسانده است.
ایالات متحده روز چهارشنبه و در پی انتشار خبر شکست مذاکرات مقامات تهران با «آژانس بین المللی انرژی اتمی» ، از ایران انتقاد کرد و گفت ناکامی این مذاکرات بار دیگر بر سرپیچی جمهوری اسلامی از تعهدات بین المللی خود در قبال برنامه اتمی این کشور مهر تایید می نهد.
آیت الله علی خامنه ای، رهبر ایران در حالی که قدرت های جهانی را به مبارزه می طلبید گفت به رغم فشارهای بین المللی علیه آن چه که غرب طرح تهران برای دستیابی به بمب اتم می خواند، سیاست های اتمی ایران تغییر نخواهد کرد.
وی در اظهاراتی که از تلویزیون جمهوری اسلامی پخش شد، گفت:«خدا کمک خواهد کرد و روند فعالیت های هسته ای ایران باید بدون توجه به تبلیغات، محکم و جدی به پیش برود. فشارها، تحریم ها و ترورها ثمره ای نخواهند داشت. هیچ مانعی نمی تواند فعالیت اتمی ایران را متوقف کند.»
گروهی متشکل از بازرسان «سازمان بین المللی انرژی اتمی» که به ایران سفر کرده بودند، امیدوار بودند تا بتوانند از پارچین، واقع در جنوب شرق تهران بازدید کنند. آژانس معتقد است که تأسیساتی در این نیروگاه وجود دارد که قابلیت آزمایش مواد منفجره را دارد. اما «آژانس بین المللی انرژی اتمی» اعلام کرد که ایران اجازه نداد از این محل بازدید شود.
ناکامی سفر دو روزه بازرسان «آژانس بین المللی انرژی اتمی» می تواند مانعی پیش روی از سرگیری مذاکرات جامع تر بین ایران و چین، روسیه، ایالات متحده، بریتانیا، فرانسه و آلمان، شش قدرت جهانی عضو گروه پنج به علاوه یک شود، چرا که درشرایط کنونی، این ایده قوت می گیرد که ایران منزوی شدن خود را بیشتر احساس می کند.
روند این تحولات سبب ایجاد نوساناتی در بازار نفت شده است. روز چهارشنبه، مبادلات شاخص نفت خام برنت در لندن برای تحویل در ماه آوریل به یک سوم قیمت روز و بشکه ای ١ دلار و ٢٤ سنت افزایش یافت و قیمت آن به ۱۲۲.۹۰ دلار رسید، رقمی که بالاترین نرخ طی نه ماه گذشته بوده است. قیمت نفت خام ایالات متحده برای تحویل در ماه آوریل، ٣ سنت افزایش یافت و به بشکه ای ۱۰۶.۲۸ دلار رسید.
در واشنگتن، جی کارنی، سخنگوی کاخ سفید، گفت ایالات متحده در حال ارزیابی نیّات ایران است.
کارنی به خبرنگاران گفت: «این اقدام خاص از سوی ایران ( در ارتباط با مأموریت آژانس بین المللی انرژی اتمی) حاکی از آن است که آنها در خصوص رعایت تعهدات بین المللی شان، رفتار خود را تغییر نداده اند.»
در شرایطی که تحریمهای کشورهای غربی علیه ایران تشدید شده است، پیامدهای این تحریمها، همچون افزایش شدید قیمت کالا درایران و سقوط ارزش واحد پول رسمی کشور، بر مردم عادی ایران تحمیل می شوند. چندین دانشمند هسته ای ایران طی دو سال گذشته دراثر انفجار بمب کشته شده اند. ایران، اسرائیل- دشمن دیرین خود را مسئول این قتل ها خوانده است.
رویترز گزارش داده است که روز پنج شنبه ۲۳ فوریه ( ۴ اسفند )، ژاپن که یکی از واردکنندگان عمده نفت ایران است، برای توافق پیرامون توقف واردات نفت خام ایران در مراحل نهایی مذاکرات با واشنگتن قرار دارد. همین امر می تواند عاملی باشد که قیمت نفت تا بیش از بیست درصد میزان انتظار تحلیلگران افزایش یابد.
چین، هند و ژاپن سه خریدار عمده نفت ایران هستند که قصد دارند حداقل ده درصد از خرید خود را کاهش دهند. حدود ۴۵ درصد نفت خام تهران به این کشورها صادر انجام می شود.
رویکرد مبارزه طلبانه ایران
ایران در واکنشی نسبت به فشار کشورهای غربی و تحریم ها، چندین بیانیه منتشر و بر حق دفاع از خود تصریح کرده است. ایران همچنین تهدید کرده بود که تنگه هرمز را که شاهراه کشتی های نفتی است، مسدود کند.
آویگدور لیبرمن، وزیر امور خارجه اسرائیل درخواست قدرت های غربی برای اجتناب از هر گونه حمله پیشگیرانه علیه برنامه اتمی ایران را رد کرده است.
لیبرمن گفت: «با وجود همه احترامی که من برای ایالات متحده و روسیه قائل هستم، مسئله هیچ ارتباطی به آنها ندارد. امنیت اسراییل و شهروندان آن، آینده اسراییل مسئولیت دولت اسرائیل است».
برخی از تحلیلگران معتقدند ناکامی ماموریت «آژانس بین المللی انرژی اتمی»، احتمال حمله اسرائیل به ایران را افزایش می دهد.
گنادی گاتیلوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه گفته است اما این (حمله به ایران) «برای منطقه و برای تمامی مناسبات بین المللی فاجعه بار» خواهد بود.
رومین نادال، سخنگوی وزارت امور خارجه فرانسه با اشاره به نقش ایران در شکست مأموریت «آژانس بین المللی انرژی اتمی» گفته است «یک فرصت دیگر نیز از دست رفت. سرپیچی از همکاری ( با آژانس ) بر اظهارات اخیر مقامات ایران و استقبال آن ها از پیشرفت فعالیت های اتمی کشور مهر تایید می زند».
برخی از تحلیلگران بر این باورند که احتمال دارد مقامات ایران در تلاش باشند تا مخالفان خود را نسبت به توانایی هایشان در حدس و گمان نگهدارند. آن ها در گذشته نیز از شیوه مشابهی استفاده کرده اند .
او به رویترز گفت: «تحت شرایط کنونی، به منفعت ایران نیست که بیش از حد لازم همکاری کند چون غرب علیه مردم و کشور ایران به جنگ برخاسته است».
ابراز ناامیدی «آژانس بین المللی انرژی اتمی» از نتیجه ماموریت ایران
علی اصغر سلطانیه، فرستاده ویژه ایران در «آژانس بین المللی انرژی اتمی» گفته بود ایران انتظار داشت که با آژانس وابسته مذاکرات بیشتری داشته باشد، اما سخنگوی یوکیو آمانو، دبیر کل «آژانس بین المللی انرژی اتمی» گفت آژانس برنامه ای برای مذاکرات بیشتر ندارد.
آمانو گفت: «این که ایران درخواست ما برای بازدید از پارچین را نپذیرفت، دلسردکننده است. ما با یک روحیه سازنده وارد عمل شده بودیم اما به هیچ توافقی دست نیافتیم.»
یک مقام غربی که نخواست نامش فاش شود، گفت «ما فکر می کنیم اگر ایران چیزی برای پنهان کردن ندارد، به چه دلیل این گونه رفتار می کند؟»
در گزارش ماه نوامبر «آژانس بین المللی انرژی اتمی» آمده است ایران در پی دستیابی به فن آوری نظامی اتمی بوده است. این گزارش سبب شد ایالات متحده و اتحادیه اروپا تحریمهای خود را علیه تهران تشدید کنند.