مجلس خبرگان رهبری وظیفه نظارت بر عملکرد رهبر جمهوری اسلامی را دارد اما در سال های اخیر، همواره با صدور بیانیه هایی از رهبر جمهوری اسلامی حمایت کرده است.
با نزدیک شدن به زمان اجلاس نهمین نشست مجلس خبرگان رهبری در ایران، رسانه های حامی دولت، آخرین تلاش ها برای مانع شدن از ریاست دوباره اکبر هاشمی رفسنجانی را به کار بسته اند و در مقابل برخی از چهره های نزدیک به هاشمی رفسنجانی، او را پیروز دوباره انتخابات هیات رییسه این مجلس می دانند.
مجلس خبرگان رهبری، عالی ترین نهادی است که حتی قدرت عزل رهبر جمهوری اسلامی را هم دارد با این حال نحوه تشکیل و حضور نمایندگان نزدیک به رهبر، موجب شده تا در شرایط فعلی کمتر کسی انتظار داشته باشد که این مجلس، از رهبر حتی سوال داشته باشد. با این حال، برخی از جریان های حامی دولت در ادامه سیاست حذف رقیب، تلاش می کنند تا مانع حضور اکبر هاشمی رفسنجانی در راس این مجلس شوند. مجلس خبرگان رهبری که براساس اصل یکصد و هفت قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران شکل گرفته، وظیفه انتخاب رهبر و همچنین نظارت بر عملکرد او را بر عهده دارد. اولین دوره مجلس خبرگان رهبری در سال ۱۳۶۱ تشکیل شد. دو اقدام مهم آن مجلس، ابتدا تعین آیت الله حسینعلی منتظری به عنوان قائم مقام آیت الله خمینی و سپس در خرداد ۱۳۶۸، انتخاب آیت الله خامنه ای به رهبری جمهوری اسلامی بود.
هر دوره مجلس خبرگان، هشت سال است و در سالهای ۱۳۶۹، ۱۳۷۷ و ۱۳۸۴، دوره های دوم تا چهارم این مجلس با رای مستقیم مردم تشکیل شده اند؛ هرچند که آمار نشان می دهد معمولا میزان مشارکت مردم در انتخابات مجلس خبرگان به مراتب کمتر از سایر انتخابات در ایران است.
رسانه های ایران اعلام کرده اند سه شنبه و چهارشنبه هفته آینده (۱۷ و ۱۸ اسفند) نهمین نشست خبرگان رهبری دوره سوم برگزار می شود. در دو سال اخیر، به ویژه پس از انتخابات جنجالی سال ۸۸، برخی از چهره های مخالف دولت، وقایع و تخلفات صورت گرفته را منتسب به رهبر ایران می دانند. نقش بسیج و سپاه، صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران و قوه قضاییه و نهادهای امنیتی که جملگی زیر نظر رهبری هستند، موجب شده تا گاهی برخی از فعالان سیاسی و احزاب مخالف دولت، از نمایندگان مجلس خبرگان رهبری، بخواهند که به تخلفات احتمالی رهبر ایران رسیدگی کند.
درخواست بازخواست از رهبری از سوی چند نماینده مجلس خبرگان همچون علی محمد دستغيب مورد توجه قرار گرفته اما اکثریت اعضای این مجلس مخالف این امر است. به همین دلیل در یکسال گذشته با اینکه مجلس خبرگان رهبری، حداقل سه جلسه برگزار کرده اما همواره بدون بازخواست از رهبری، در پایان نشست های خود بیانیه ای صادر کرده که حمایت محض اعضای این مجلس را از رهبر جمهوری اسلامی نشان می دهد.
مجلس خبرگان ناظر بر عملکرد رهبری است با این حال، در پایان هر دور نشست این مجلس، منتخبی از اعضای آن به دیدار رهبری برده می شوند و حال آنکه برخی معتقدند به واسطه جایگاه این نهاد، باید رهبری به دیدار اعضای آن برود. برخی ناظران، ناتوانی مجلس خبرگان رهبری از نظارت بر رهبر را ناشی از نحوه انتخاب اعضای این مجلس و همچنین تعلق خاطر اعضای آن به رهبری عنوان می کنند.
برگزاری انتخابات مجلس خبرگان با شرایطی خاص همراه است و تنها کسانی که مرجعیت شان تایید شده باشد، امکان حضور در انتخابات را دارند. تشخیص صلاحیت نامزدهای انتخابات خبرگان برعهده شش فقیه عضو شورای نگهبان است که همه آنها منصوب رهبر در شورای نگهبان هستند. به این ترتیب اراده رهبری می تواند در رد یا تایید صلاحیت نامزدها تاثیرگذار باشد. معضل دیگر این نهاد، حضور نمایندگان و منصوبین رهبر است. دست کم بیست نماینده این مجلس، با حکم رهبر ایران، نماینده ولی فقیه در استان ها محسوب می شوند. همچنین ۲۵ نماینده مجلس خبرگان امامان جمعه شهرها هستند که آنان از سوی رهبر منصوب می شوند. افزون بر این، جمع دیگری از اعضای مجلس خبرگان، از منصوبان رهبر در نهادهایی نظیرسپاه، مجمع تشخیص مصلحت نظام و شورای نگهبان هستند. به عقیده کارشناسان، این منصوبان رهبر، توان بازخواست از رییس خود را ندارند.
در کنار ناتوانی مجلس خبرگان در بازخواست از رهبری، طیفی از نیروهای سیاسی حامی دولت که نزدیک به بیت رهبری محسوب می شوند، در دو سال اخیر تلاش برای کنار گذاشتن هاشمی رفسنجانی از ریاست این مجلس را آغاز کرده اند. بعد از فوت آیت الله مشکینی، هاشمی رفسنجانی در رقابت با محمد یزدی از روحانیون نزدیک به رهبر ایران، توانست رییس مجلس خبرگان شود اما پس از وقایع انتخابات راست جمهوری سال ۸۸ هاشمی به دلیل آن چه رسانه های دولتی «بی بصیرتی» نامیده اند، همواره مورد انتقاد قرار گرفته است.
تنها در یک ماه اخیر خبرگزاری فارس بیش از یکصد خبر علیه هاشمی رفسنجانی منتشر کرده است.
رسانه های نزدیک به دولت همچون رجا نیوز، معمولا از محمد تقی مصباح یزدی، روحانی حامی دولت احمدی نژاد به عنوان رقیب هاشمی نام برده اند با این حال به دلیل پایگاه ضعیف او در مجلس خبرگان، در هفته های اخیر، رسانه های حکومت از محمدرضا مهدوی کنی، روحانی کهنسال این مجلس به عنوان رقیب هاشمی نام می برند.
رییس آینده مجلس خبرگان برای تکیه بر صندلی ریاست باید ازمیان حدود هشتاد نماینده این مجلس، دست کم چهل رای کسب کند که دو سال پیش از این با پنجاه رای جانشین آیت الله مشکینی شده بود. با این که بحث ریاست مجلس خبرگان در میان رسانه های دولتی همچنان داغ است اما چهره های مخالف دولت چندان به این مجلس امیدی ندارند و حتی کمتر سعی می کنند خطاب شان به این مجلس باشد.