مقاله ای از اسکات پیترسون برای کریستین ساینس مانیتور
خواننده ای با ریشی بلند در کت و شلواری سفید در سالنی تاریک از میان ردیف تابوت های پیچیده در پرچم که نماد کشته شدگان جنگ ایران و عراق است عبور می کند.
او در ویدئویی که پاییز گذشته منتشر و به شکلی گسترده توسط مردم به اشتراک گذاشته شد می خواند: "وقتی با قطره خونت، کشورم جون می گیره."
شهادت موضوعی است که رژیم ایدئولوژیک ایران از انقلاب پنجاه و هفت مورد استفاده قرار داده است . اما این مفهوم جذایبت اش را برای بسیاری از دست داده است و جوانان ایران هم به آن اعتنایی نمی کنند.
ولی خواننده این اشعار یک هنرمند عادی نیست که حامل مشعل انقلاب باشد. امیر تتلو، خواننده رپ زیرزمینی با خالکوبی بر بدن و موهای بلندش پایگاه اجتماعی وسیعی دارد که شامل ۲ میلیون و ۴۰۰ هزار هوادار در اینستاگرام است.
هواداران تتلو، در میان حیرت و بهت، شاهد دگرگونی یک ستاره پر زرق و برق پاپ که زیر رادار محدودیت های فرهنگی شدید در ایران کار می کرد و مدتی هم بازداشت شد به خواننده ای بوده اند که از نظام حاکم بر ایران حمایت و به مدرن کردن پیام آن با تمرکز بیشتر بر ملی گرایی تا ارزش های مذهبی کمک می کند.
دگرگونی تتلو با تلاش هایی برای احیای دوباره مشروعیت جمهوری اسلامی همزمان شده است که با دقت خروجی فرهنگی رسمی نظام را صحنه سازی می کند.
بازیگران اصلی نظام حاکم در ایران، از سپاه پاسداران تا فیملسازان طرفدار انقلاب دست کم پانزده سال است که بر جذب جوانان تاکید دارند. حرکت جمهوری اسلامی به سوی ملی گرایی سابقه ای بیش از یک دهه دارد. تحلیلگران معتقدند جنگ علیه داعش، توافق هسته ای تاریخی تابستان گذشته، و تمایل مقامات به درمان بی اعتمادی به نظام خصوصا در میان جوانان ایرانی که از تظاهرات خشونت بار سال ۱۳۸۸ خود را نشان داد، روند ملی گرایی و توجه به جوانان را در ایران سرعت بخشیده است.
این امر حتی مورد توجه آیت الله علی خامنه ای، رهبر جمهوری اسلامی، هم قرار گرفت، وقتی که از ایرانیان خواست حتی اگر به نظام حاکم یا خود او اعتقاد ندارند در انتخابات اسفند ماه مجلس شرکت کنند.
در ویدئویی که به شهدای جنگ تقدیم شده است- امری که دهه ها موضوعی مقدس بود و ایرانیان نوگرا به ندرت به سمت آن می رفتند- تتلو می خواند: «چطور برای اون همه پسر و دختری که با هم قهر و آشتی کردند نوشتیم، آن وقت برای شهیدها ننویسیم که جونشون را دادند؟»
کشتی جنگی در پس زمینه
اگر ویدئوی "شهدا" تلفیقی از پیام انقلابی و ملی گرایی بود، ویدئویی که تتلو مدت کوتاهی پس از توافق هسته ای در تابستان منتشر کرد، مشخصا غرور ملی عظیم ایرانی ها را هدف گرفته بود.
این ویدئو با عنوان "انرژی هسته ای" فک همه طیف های سیاسی را به زمین زد، زیرا با همکاری آشکار ارتش ایران خارج از کانال های معمول مجوز گرفت. امیر تتلو، خواننده رپ که هنوز اجازه برگزاری کنسرت عمومی را ندارد از روی عرشه ناو جنگی ایران درباره صلح به مثابه "تنها نور راه" خود و "خلیج مسلح فارس" می خواند. در بندر، ملوانان ایرانی با سلاح هایی در دست تتلو را همراهی می کنند.
نرگس باجقلی، کاندیدای دکترا در دانشگاه نیویورک، معتقد است، مقامات ایران متوجه این امر شده اند و می کوشند موج ملی گرایی را در میان جوانان ایرانی مهار کنند؛ موجی که حتی در فروش گردن آویز فروهر و نامگذاری نوزادان با اسامی باستانی قابل مشاهده است.
نرگس باجقلی که دهه ها پژوهش اش او را با تصمیم گیران فرهنگی جمهوری اسلامی در تماس نزدیک قرارداده است، می گوید: "آنها به ویژه از سال ۸۸ متوجه شده اند که پیام های مذهبی خیلی مورد استقبال جوانان قرار نمی گیرد. از این رو تشخیص دادند برای انتقال پیام شان باید آن را در لفافه ای از تعابیر ملی قرار دهند."
احترام به رزمندگان
تتلو در یک چت نوشتاری با کریستین ساینس مانیتور درباره ویدئوی اجرای اش بر ناو جنگی در دریا می گوید آن ویدئو "پیام تازه ای از دعوت نسل ما به صلح را" به همراه آورد.
او می گوید: "سربازان نماد نسل جدید هستند، و پیام هایی که ما بر روی پلاکاردها داریم عمدتا درباره صلح اند." به گفته تتلو در هر کشوری، مردم و حکومت "به رزمندگان سرزمین خودشان احترام می گذارند. البته که ما باید این پیام را به روز کنیم."
یک زن جوان تازه فارغ التحصیل شده که در شرکتی تبلیغاتی در تهران کار می کند، می گوید به نظر او "شهادت و مذهب بسیار کهنه شده است."
جوان بیست و چهار ساله ای که خواسته نامش فاش نشود، می گوید: "آقای خامنه ای خیلی باهوش است. او برگ شهادت و مذهب را در دست دارد، که البته برگ کهنه ای است. اما جوان ها می گویند صحبت از چیست؟ صحبت از کشور."
او می گوید تتلو "در کار اقتباس است. تتلو ابتدا در تلاش برای مبارزه و ایستادن در برابر رژیم بود. اما او اکنون روز به روز به رژیم نزدیک تر می شود."
مومنان حقیقی تغییر نکرده اند
تمام آنهایی که ضرورت تحول پیام نظام حاکم بر ایران را درک می کنند، اعتقاد ندارند که هنرمندانی چون تتلو بهترین سفیران این پیام هستند.
یک روزنامه نگار اصولگرا در قم که خواسته نامش عنوان نشود، می گوید: "این اولین بار است که از نیروی دریایی ما، از ناو جنگی مدرن ما، به عنوان ابزار تبلیغاتی استفاده شده است." او از طرح خود برای بردن گروهی از روحانیون و ژورنالیست ها به عرشه کشتی جنگی صرف نظر کرد، زیرا به گفته او "جایی که امیر تتلو می رود مکان مناسبی برای ما نیست."
او می گوید این روش موجب جذب افرادی خواهد شد که مقابل درب بیمارستان محل جراحی خامنه ای جمع می شوند؛ گروهی از کارگردانان، بازیگران، فوتبالیست ها، و مجریان تلویزیونی، "اما نه ما ... نه مومنان واقعی."
این روزنامه نگار می گوید "این مومنان واقعی افرادی هستند که بدون هیچ ارتباطی با اسلام یا انقلاب از کشور دفاع می کنند،" توجه به ملی گرایی "برای بخش دیگر کشور است... که نمی خواهد رای بدهد."
به گفته مجتبی موسوی، سردبیر اصولگرای وبسایت نگاه ایران، ایجاد اتحاد یکی از اهداف دگرگونی ملی است.
مجتبی موسوی می گوید خامنه ای "در تلاش برای حل این مساله و تعریف کشور به عنوان چتری است که می تواند هر دو قطب را در بر بگیرد. آن چه او استفاده می کند شاید ملی گرایی -عشق به کشور- نباشد، اما او در پی تعریف جبهه ای واحد در برابر تهدیدهای خارجی است."
تشویق جوانان به ملی گرایی یک هدف آشکار "موزه دفاع مقدس" در تهران است که به تازگی توسط سپاه پاسداران ساخته شده است. اینجا از مذهب چیزی کم گذاشته نشده است. میوه شهادت در یک پل خیالی، غرق در نور سرخ، تجسم یافته که ده هزار پلاک شناسایی جنگ به آن آویخته شده است؛ پلی که شهدا را از این جهان به جهان دیگر هدایت می کند.
پیدا کردن تعادل درست
بر روی تابلوی ورودی سالن اول نوشته شده است که درباره ی "حفظ ثبات و امنیت سرزمین مادری است." این سالن نشان می دهد که امپراتوری پارس چگونه طی دو هزار سال کوچک و کوچک تر شد و اشاره می کند که جمهوری اسلامی نخستین حکومتی است که هرگز "یک متر از سرزمین عزیزمان را تسلیم نخواهد کرد."
زن راهنمای موزه به گروهی از دانش آموزان دبیرستانی در چادرهای مشکی می گوید: "دلیل این که ما این ها را به شما نشان می دهیم این است که در بدترین جنگ ما تمام سرزمین مان را حفظ کردیم."
نرگس باجقلی در نیویورک می گوید رسیدن به تعادل دقیق میان مذهب و ملی گرایی چالشی است که رژیم در تلاش برای ارتباط هر چه بیشتر با ایرانی ها با آن روبرو است.
مراسم خاکسپاری باقیمانده اجساد ۲۷۰ تن از کشته شدگان جنگ عراق در تیر ماه، آزمونی برای سنجش توفیق جذب ده ها هزار سوگوار از تمام بخش های جامعه بود.
باجقلی که در جریان گفتگوهای برگزار کنندگان مراسم بوده است، می گوید: "آنها می دانند که مردم از جمهوری اسلامی دل خوشی ندارند." او می گوید بخشی از بحث بر سر این بود که "چطور این مراسم را انجام دهیم که نشان دهیم مردم پشت ما هستند؟ و از همین رو تصمیم گرفتند به شکل ملی آن را ارائه دهند."
* برگردان فارسی این مقاله ها تنها برای آگاهی رسانی منتشر شده و نظرات بیان شده در آنها الزاماً بازتاب دیدگاه صدای آمریکا نیست.