درون جنگ سری ایران در سوریه

مقاله ای از آدام رانسلی برای وبسایت دیلی بیست

قاسم سلیمانی، مسول عملیات پنهانی ایران، به سوریه برگشته است؛ این را عکس های منتشر شده این هفته فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران نشان می دهد. اما لب های نیروهای تحت امر سلیمانی چندان خندان نیست.

روسیه در حال حاضر به نیروی هوایی بشار اسد و ایران به نیروی زمینی درگیر نبرد برای نجات او بدل شده است. اگر چه همکاری دو نیروی نظامی متعارف از زمین و هوا در برابر گروه های شورشی باید عملکرد موفقیت آمیزی در پی داشته باشد، اما طی ماه گذشته سپاه پاسداران ایران متحمل تلفات قابل توجهی شده و تاکنون سه فرمانده بلندپایه خود را از دست داده است. تلفات سپاه پرده از این واقعیت بر می دارد که چه کسی در میدان جنگ نیرو پیاده کرده است.

نیروی قدس از ابتدای ناآرامی ها در سوریه بازوی عملیات مخفی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در آن کشور و مسول حمایت از اسد بوده است. این نیرو طی سال ها و از زمانی که تظاهرات در سوریه به جنگ داخلی تمام عیار بدل شد، تلفات هم داده است.

اما مناقشه سوریه، در حال حاضر، با انجام عملیات مشترک روسیه و نیروی قدس قاسم سلیمانی، پا به مرحله جدیدی گذاشته است. ایران "مشاوران" بیشتری را به سوریه اعزام می کند تا با استفاده از اهرم حملات هوایی روسیه مناطق اطراف حلب را دوباره تصرف کند. ژنرال جوزف دانفورد، رییس ستاد مشترک نیروهای مسلح آمریکا، تعداد نیروی قدس مستقر در سوریه را حدود ۲ هزار نفر برآورد کرده است.

شمار کشته های ایران از زمان حمله حلب، طی یک ماه گذشته، بیش از ۴۰ نفر بوده است. اخبار مجروحین هم هر هفته به گوش می رسد.

با اعلام خبر تلفات در رسانه های ایران ترکیب نیروهای سپاه در سوریه بیشتر مورد توجه قرار گرفته است. سپاه طیف گسترده ای از نیروها با قابلیت های متفاوت را به سوریه می فرستد.

​ ​افشان استوار کارشناس امور ایران در مرکز تحلیل نیروی دریایی، یک مرکز توسعه و تحقیق با بودجه فدرال، می گوید: "این طور نیست که نیروی قدس در همه چیز مشاوره بدهد. باید طیفی از افراد با مهارت های متفاوت را به سوریه برد. بی معنی است که نیروهای ویژه قدس که آموزش زبان، جاسوسی و ساخت بمب دیده اند، به افراد نحوه بکارگیری خمپاره انداز را آموزش بدهند."

حضور نیروهای سپاه با مهارت های متفاوت از قابلیت های لازم برای عملیات مخفی در سوریه در تلفات فرماندهان با سابقه سپاه در "لشکر ۸ نجف اشرف" قابل مشاهده است. این لشکر مناسب هدایت و ارائه مشاوره در مورد تجهیزات نظامی سوریه است. گلن رایت کارشناس خدمات پژوهشی تسلیحات می گوید، اعضای لشکر ۸ نجف اشرف "تانک های تی۵۵ و تی۷۲ روسی، خودروهای جنگی بی.ام.پی۲، توپ های اتوماتیک ۲‌اس‌۱، و تجهیزاتی که ستون فقرات واحدهای زرهی سوریه را تشکیل می دهند، مورد استفاده قرار می دهند."

بر طبق اعلام آخرین تلفات در وبسایت خبری اصفهان، طی حدود دو سال گذشته، ۹ عضو "لشکر ۸ نجف اشرف" در سوریه کشته شده اند، که ۵ مورد آن مربوط به یک ماه گذشته بوده است.

ایران هدف از حضور نیروهایش در سوریه را تنها ارائه مشاوره عنوان می کند تا گزارش ها در مورد حضور نیروهایش در میدان جنگ را کم اهمیت جلوه دهد. اما مرگ شبه نظامیان شیعه چون اعضای "لواء فاطمیون" در سوریه ادعای نقش صرفا مشورتی سپاه را زیر سوال می برد.

«لواء فاطمیون»، یکی از مجموعه گروه های شبه نظامی شیعه مورد حمایت ایران در سوریه است که تلفاتی از جمله مرگ یک سرتیپ را متحمل شده است. تیپ لواء فاطمیون شامل افغانستانی های شیعه و عمدتا پناهجو در ایران است که مشکل کمبود نیروی انسانی در میان نیروهای سوری را تا حدودی بر طرف کرده است.

اخیرا سردار حسین همدانی در شمال سوریه کشته شد. نقش او در فرماندهی سرکوب اعتراضات پس از انتخابات سال ۱۳۸۸ در ایران از او انتخابی منطقی برای آموزش نیروهای نامنظم سوریه در دفاع از رژیم اسد ساخته بود. محمدعلی جعفری فرمانده کل سپاه پاسداران در مدح همدانی گفت، او موفق شد بشار اسد رییس جمهوری سوریه را متقاعد کند که سازمان دادن به مردم به عنوان تنها راه نجات سوریه بسیار مهم است.

حضور افسران ارشد سپاه در سوریه پای "سپاه حفاظت انصار المهدی" را هم به آن کشور باز کرده است. ماموریت آنها حفاظت از فرماندهان ارشد سپاه در سوریه است. مری داناون کارشناس امور ایران در انستیتو آمریکن اینترپرایز می گوید، "سپاه حفاظت انصار المهدی" که پس از ترور چند دانشمند هسته‌ای ایران مسولیت حفاظت دانشمندان هسته ای را برعهده گرفت، بخشی از سازمان حفاظت و امنیت سپاه پاسداران است که "سپاه حفاظت ولی امر" را هم در بر می گیرد. امین کریمی و عبدالله باقری نیارکی، محافظ پیشین محمود احمدی نژاد، از کشته شدگان اخیر "انصار المهدی" در سوریه هستند.

​ ​مری داناون می گوید: "فکر می کنم این دو عضو انصار المهدی احتمالا هنگام حفاظت از فرماندهان ارشد سپاه کشته شدند. بسیاری از فرماندهان ارشد سپاه چون حسین همدانی به دفعات میان ایران و سوریه سفر می کنند."

در میان کشته شدگان اخیر در سوریه نیروهای ویژه عملیات "تیپ صابرین" نیروی زمینی سپاه هم دیده می شوند. رسانه های ایران طی یک ماه اخیر اسامی ۴ کشته از جمله یک سرهنگ از این تیپ را اعلام کرده اند. تصاویر دو سرباز کشته شده دیگر در سوریه، روح الله عمادی و سجاد طاهرنیا، آن ها را در اونیفورم هایی با علامت "تیپ صابرین" نشان می دهد. تصاویری از طاهرنیا با درجه گروهبانی وجود دارد که نشان می دهد حضور نیروهای سپاه در سوریه به افسران ارشد محدود نیست.

بر مبنای یک گزارش از طبقه بندی خارج شده وزارت دفاع آمریکا در سال ۲۰۱۰، تیپ صابرین از "قابلیت محدود عملیات ویژه" برخوردار است و با الحاق به نیروهای استانی سپاه در ایران به مبارزه با شورشیان کرد پژاک و اسلامگرایان سنی جندالله در داخل می پردازد. اما سوریه تنها ماموریت خارج از ایران آنها نیست. رسانه های ایران از کشته شدن یک تکاور صابرین در جنگ با داعش در عراق خبر داده اند.

​ ​طیف فعالیت سپاهیان کشته شده در سوریه نه تنها نشانگر تنوعی از مهارت ها است، بلکه نشان دهنده تجربیات جنگی نسل های متفاوت سپاه از جنگ ایران و عراق تا کارزار اخیر ضدشورش در ایران و حمایت های مخفیانه از شورش ها در خاورمیانه است.

دشوار بتوان گفت که آیا این مهارت ها و تجربیات به موفقیت در میدان نبرد منجر شده است یا خیر. تا اینجا، قدرت هوایی روسیه و نیروی زمینی ایران به رژیم اسد کمک کرده است تا مناطق پراکنده ای را در جریان حمله به اطراف حلب تصرف کند اما جنگ سوریه پیشرفت ها و پسرفت هایی را طی چهار سال گذشته پشت سر گذاشته است.

به گفته افشان استوار "سپاه یقینا از نبرد در سوریه بسیار آماده تر از زمان ورودش به مناقشه بیرون می آید و آماده جنگ های احتمالی در آینده با هر کسی خواهد بود. این تمرین نظامی است که آنها بسیار تجربه اش کرده اند و البته بابت آن کشته هم می شوند."

* برگردان فارسی این مقاله تنها برای آگاهی رسانی منتشر شده و نظرات بیان شده در آن الزاماً بازتاب دیدگاه صدای آمریکا نیست.