با وجود اظهار نظر اخیر رهبر جمهوری اسلامی ایران درباره تفاهم هستهای ایران و قدرتهای جهان در لوزان سوئیس، کارشناسان معتقدند که رسیدن غرب به توافق جامع به ایران، این فرصت را به طرفین می دهد که برای گفتگو در تمام زمینهها تلاش کنند.
اگر چه رهبر جمهوری اسلامی هفته گذشته گفت که تضمینی نیست که تا مهلت تعیین شده، توافق نهایی حاصل شود، اما به گفته پیتر جنکینز، فرستاده پیشین بریتانیا در آژانس بینالمللی انرژی اتمی، آیتالله خامنهای تعادل ظریفی درباره مذاکرات هستهای برقرار کرده است. او گفت حرف هایی که برای مصرف داخلی گفته میشود با آنچه به طور خصوصی به آقای روحانی و آقای ظریف گفته میشود فرق دارد.
مهرداد خوانساری، دیپلمات پیشین ایران و کارشناس مسائل مربوط به ایران و اعراب نیز معتقد است که توافق مقدماتی در لوزان بین ایران و گروه ۵+۱، چارچوبی برای همکاری عمیقتر فراهم میکند.
او گفت: «توافق لوزان میتواند یک چارچوب و عامل تسریعکننده برای ایران فراهم کند تا به این مسائل بپردازد، اعتمادسازی کند و تلاش کند تا موقعیت خودش را تقویت کند.»
در مقابل، بعضی از تحلیلگران، از جمله دیویس لوین، عضو انجمن سیاستگذاری هنری جکسون لندن، معتقدند که خوشبینی درباره مقاصد دولت ایران اشتباه محض است.
دیویس لوین گفت: «رژیم شریر ایران خیلی خوب بلد است از هر موقعیتی استفاده تاکتیکی بکند و متحدانی در منطقه دست و پا کند تا بتواند نفوذش را به طور چشمگیری گسترش بدهد.» او اضافه کرد: «ما نباید فریب بخوریم و فکر کنیم که با امضای توافق، در منطقه صلح برقرار میشود.»
ایالات متحده ایران را به حمایت از شورشیان حوثی در یمن متهم میکند.
اما به نظر پیتر جنکینز، توافق هستهای فرصتی برای تنشزدایی فراهم آورده است.
فرستاده پیشین بریتانیا در آژانس بینالمللی انرژی اتمی گفت که این احتمال وجود دارد که ایالات متحده و ایران گفتمان پرباری داشته باشند و شاید هم ایران پیشنهاد بدهد که از نفوذش بر حوثیها در راه پایان دادن به خصومتها استفاده کند.
تهران حملات هوایی نیروهای ائتلافی عربستان سعودی به مواضع حوثیها را «نسلکشی» خوانده است. مهرداد خوانساری در این باره گفت که ایران منافع مشروعی در منطقه دارد. او اضافه کرد: «ایران در مقایسه با عربستان محدودیتهایی برای نفوذ در منطقه دارد ولی آنها میتوانند مذاکره و دیالوگ داشته باشند.»
ایران از بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه، که متهم به جنایات جنگی علیه مردمش است، حمایت کرده است، اما به نظر آقای خوانساری، ظهور «دولت اسلامی» یک دشمن مشترک، و یک زمینه مشترک برای ایران و رقبایش فراهم کرد.
به گفته او گفتگو با رقبای منطقهای میتواند شکل تازهای پیدا کند. او گفت که گمان می کند دولت آقای روحانی میتواند در همین مسیر حرکت کند، نه اینکه سیاستش در سوریه را کنار بگذارد.
تحلیلگران میگویند اگر ایران و غرب در هفتههای آینده بر سر توافق جامع هستهای به تفاهم نرسند، فرصت چندانی برای دیالوگ باقی نخواهد ماند.