نیویورک تایمز زیر عنوان "ایران آماده گفتگوست" مقاله ای از دنیس راس، مقام پیشین در وزارت امورخارجه و شورای امنیت ملی آمريکا را نقل کرده است، که در سال های ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۱ دستیار مخصوص پرزیدنت اوباما در امور خاورمیانه، افغانستان و جنوب آسیا بود. او می نویسد موارد حاکی از حدس و گمان در باره احتمال حمله اسرائیل به تاسیسات اتمی ایران کم نیست، اما اینکه آیا دیپلماسی کماکان می تواند موفق شود تا نیازی به اقدام نظامی نباشد، کمترمطرح می شود.
بسیاری از کارشناسان شک دارند تهران هیچگاه معامله ای را بپذیرد که متضمن بازرسی هائی سرزده باشد، وغنی سازی اورانیوم را برای متوقف ساختن هرگونه پیشرفتی در جهت دستیابی به توانائی های تسلحیات اتمی کنار بگذارد و یا محدود کند. اما قبل از آنکه فرضیه عدم موفقیت دیپلماسی را بپذیریم اهمیت دارد توجه کنیم که ایرانیان هم اکنون زیر فشاری فلج کننده هستند، و رهبرانشان پیشتر در واکنش به چنین فشاری رفتار خود راعوض کرده اند. صرفنظر از لفاظی های تند وشدید آنان، علائمی وجود دارد که تهران در جستجوی راهی برای خروج از بن بست است.
دولت اوباما در آغاز خواستار تعاملی واقعی با ایران بود اما می دانست که اگر رهبران ایران چنین خواستی را رد کنند آمریکا مجبورخواهد شد برای متوقف ساختن جاه طلبی های اتمی تهران سراغ فشارهائی کم سابقه برود.
دولت اوباما اکنون شرایطی را بوجود آورده است که می تواند به دیپلماسی فرصتی برای موفقیت عرضه کند.
اسرائیل نگران از دست رفتن فرصت در مورد گزینه نظامی است، و ممکن است به انتظار و امید در مورد ثمربخشی دیپلماسی تمایلی نداشته باشد . اما رهبران اسرائیل، از جمله بنجامین نتانیاهو نخست وزیر، مداوما خواستار تحریم هائی فلج کننده علیه تهران بوده اند که نشان می دهد معتقدند عوض کردن رفتار تهران با وارد ساختن فشارهای کافی امکان پذیر است. از آنجا که تحریم های فلج کننده سرانجام وارد مراحل اجرائی شده است اسرائیل به احتمال قوی فرصت کارائی و ثمربخشی را برای این تحریم ها، و نیز اقدامات دیپلماتیک، فراهم خواهد ساخت.
هنوزمعلوم نیست آیا آیت الله علی خامنه ای رهبر ارشد در ایران، که بقای رژیم او بشدت به خصومت با آمريکا بستگی دارد، به رسیدن به توافق درمورد مسئله اتمی تمایلی داشته باشد. اما ایران فعلا علائمی حاکی از علاقه به دیپلماسی نشان می دهد. علی اکبر صالحی وزیر امور خارجه اعلام کرده است که ایران مذاکرات با پنج عضو دائمی شورای امنیت و آلمان را از سر می گیرد. وی اخیرا گفت ایران پیشنهاد روسیه در مورد اقداماتی گام به گام برای رفع بن بست را بررسی می کند، هرچند که سال گذشته، در چندین مورد به آن علاقه ای نشان نمی داد.
ایران اکنون فشار را احساس می کند، و بنظر می رسد رهبرانش ناگهان برای گفتگو آماده شده اند. بی شک دولت ایران ممکن است بخواهد از این طريق دنبال پیدا کردن وقت برای پیشبرد برنامه اتمی اش باشد. اما اگر این استراتژی آنها باشد مسلما در اول ژوئیه که تحریم خرید نفت ایران توسط اروپا شروع می شود با فشار های گزنده تری روبرو خواهند شد.
بعللاوه با توجه به عزم اعلام شده آقای اوباما در مورد جلوگیری از دستیابی ایران به تسلیحات اتمی، رهبران ایران در صورتی که در پی پیدا کردن وقت باشند، عملا استفاده از قوه قهریه علیه تاسیسات اتمی خود را ممکن خواهند ساخت.
ایران می تواند نیروگاه اتمی غیر نظامی داشته باشد، اما نباید به تسلیحات اتمی دسترسی پیدا کند. در غایت این آیت الله خامنه ای است که باید میان انصراف از دسترسی به تسلیحات اتمی، و یا کله شقی در دنبال کردن چنین برنامه ای تصمیم بگیرد- که به تشدید تحریم های فلج کننده اقتصادی منجر می شود، و اوست که باید روشن کند کدام یک از این دو راه را تهدیدی بیشترعلیه حکمرانی خود می بیند.
خامنه ای در برنامه اتمی ایران به سر دوراهی رسیده است
