نهاد علمی، آموزشی و فرهنگی سازمان ملل متحد، یونسکو، روز سه شنبه نهم نوامبر، تصمیم گرفت برای حفظ وجهه خود، از برگزاری و شرکت در کنگره جهانی فلسفه در تهران خودداری کند.
روزنامه نیویورک تایمز در گزارش روز سه شنبه خود می نویسد یونسکو، از سال ۲۰۰۲ ، هر ساله به مناسبت روز جهانی فلسفه در یکی از کشورهای جهان کنگره ای را برگزار می کند و امسال تصمیم بر این بود که «کنگره جهانی فلسفه» را از ۳۰ آبان تا دوم آذر(۲۱ تا ۲۳ نوامبر)، در تهران برگزار کند. هر چند این تصمیم که بی سر و صدا در سال ۲۰۰۸ و زیر نظر مدیر کل سابق یونسکو اتخاذ شده بود، با در نظر گرفتن سابقه سرکوب و سانسور در ایران در جریان وقایع پس از انتخابات دهم ریاست جمهوری، وجهه ای جنجالی به خود گرفت.
شماری از چهره های سرشناس دانشگاهی پیشتر خواستار تحریم این کنگره شدند و کشورهای اروپایی همراه با آمریکا از «ایرینا بوکوا»، مدیر کل جدید یونسکو خواستند تا آن را لغو کند.
اکنون خانم بوکوا، تصمیم گرفته است مراسمی که قرار است به همین مناسبت در ۱۸ نوامبر، در پاریس برگزار شود، مراسم اصلی این مناسبت باشد.
دیپلمات های اروپایی گفتند ابتدا در اوایل سال ۲۰۱۰ ، پس از آن که برگزاری مراسم در ایران علنی تر شد، اعتراض خود را با خانم بوکوا در میان گذاشتند اما در بهار گذشته، علی رغم تمامی اعتراض ها، یونسکو اعلام کرد که مراسم طبق برنامه پیش خواهد رفت. با تمام این احوال، ایرینا بوکوا، روز سه شنبه نهم نوامبر اعلام کرد که یونسکو خود را از هرگونه مراسم مرتبط با روز جهانی فلسفه در تهران، کنار می کشد.
با پیشرفت دیپلمات ها و سازمان های غیر دولتی در جمع آوری و تشکیل پرونده سنگین تر علیه برگزاری مراسم در تهران، کشورهای اتحادیه اروپا نیز در ارائه درخواست اعتراض به خانم بوکوا، به این حرکت فراگیر پیوستند.
نامه هفته گذشته دیوید تی-کیلیون، سفیر آمریکا در یونسکو به خانم بوکوا نیز به گزارش هایی اشاره می کرد که می گویند مقامات ایرانی قصد دارند از مراسم روز جهانی فلسفه، بهره برداری سیاسی کنند. آقای کیلیون همچنین به موضعگیری های متعدد مسئولان در تهران اشاره کرد که علوم انسانی غربی را برای ایران خطرناک دانسته بودند.
پیشتر در شهریور ۸۸، و در بحبوحه اعتراض های مردمی به نتیجه انتخابات ریاست جمهوری، آیت الله خامنه ای از تحصیل دو میلیون دانشجوی ایرانی در رشته های علوم انسانی ابراز نگرانی کرده و گفته بود: «آموزش علوم انسانى در دانشگاه ها منجر به ترويج شكاكيت و ترديد در مبانى دينى و اعتقادى خواهد شد».
کامران دانشجو، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری جمهوری اسلامی ایران نیز گفته بود متون دانشگاهی باید در مسیر «مبانی فکری مورد قبول نظام» حرکت کند.
در بیش از چهار سال گذشته، ده ها تن از استادان رشته های مختلف علوم انسانی اخراج و یا بازنشسته شدند.
به دنبال انتشار خبر برگزاری کنگره فلسفه در تهران، رامین جهانبگلو متفکر و مدرس ایرانی فلسفه با تهیه طوماری از امضای متفکران و فیلسوف های ایرانی و غیر ایرانی، از فیلسوفان جهان خواست این گردهمایی را تحریم کنند. او گفت در شرایطی که حاکمیت، علوم انسانی و اساتید آن را از دانشگاه ها اخراج و برخی را مجبور به در پیش گرفتن تبعید کرده است، برگزاری کنگره فلسفه اقدامی متناقض به شمار می رود.
نیویورک تایمز می نویسد یک دیپلمات ارشد غربی با استقبال از تصمیم خانم بوکوا در کناره کشیدن یونسکو از مراسم تهران گفت این اقدامات باید زودتر انجام می شد.
این دیپلمات گفته است تصمیم زودهنگام تر می توانست شرمندگی کمتری برای یونسکو و ایران به بار آورد.
این دیپلمات ارشد اروپایی گفت: «با در نظر گرفتن وقایع پس از انتخابات در ایران، برگزاری چنین مراسمی در تهران کاملا نامناسب و با اهداف و آمال یونسکو و خود علم فلسفه، در تناقض است، چرا که علم فلسفه مبتنی بر برخورداری از حق اندیشه آزاد است».
او همچنین افزود در ایران امروز، بحث آزاد درباره فلسفه از جمله فلسفه غربی، غیرممکن است.
رامین جهانبگلو، فیلسوف ایرانی که در سال ۲۰۰۶ در تهران بازداشت و زندانی شد، در نامه ای خطاب به ایرینا بوکوا خواستار تجدید نظر در این تصمیم شده بود.
آقای جهانبگلو که در زمان اسارت در ایران به اتهام اقدام علیه امنیت ملی، مجبور به ایراد اعترافهای تلویزیونی شده بود، در نامه اعتراضی خود همچنین به ریاست غلامعلی حداد عادل، حامی سرسخت احمدی نژاد بر موسسه فلسفه ایران اعتراض کرده و گفته است حداد عادل، کسی است که دخترش عروس آیت الله خامنه ای، رهبر حکومت اسلامی تهران است و «در تمامی موج های انقلاب فرهنگی از سردمداران سرکوب فرهنگی بوده است».
مراسم روز جهانی فلسفه برای اولین بار در پاریس آغاز شد و از آن پس در کشورهایی از جمله شیلی، مراکش، ترکیه، ایتالیا و روسیه برگزار شده است.