یادداشتی از علی واعظ در نیویورک تایمز
ترکیه و ایران به عنوان دو قدرت سنی و شیعه ی منطقه نقشی مهم در تعمیق مناقشات فرقه ای در عراق و سوریه داشته اند. ناتوانی این دو کشور در همسازی با یکدیگر می تواند روابط قوی ایران و ترکیه طی دو دهه گذشته به عنوان اقتصادهای در هم تنیده را از بین ببرد.
حضور نظامی ترکیه در عراق و سوریه تا حدودی واکنشی است به این درک عمومی که ایران به شکلی فزاینده به حوزه نفوذ تاریخی آن کشور به ویژه در نبردهای اطراف حلب و موصل در نزدیکی مرز ترکیه دست اندازی می کند. بخش دیگر دلیل مداخله نظامی ترکیه تلاش برای جلوگیری از گسترش حوزه جغرافیایی حزب اتحاد دموکراتیک کردستان سوریه و حزب کارگران کردستان موسوم به پ ک ک است.
شورشیان سوری مورد حمایت آنکارا با حمایت ارتش ترکیه به سوی جنوب سوریه پیشروی کرده و داعش را از شهرک های جرابلس، الرأی و دابق در نزدیکی مرز ترکیه بیرون کرده اند و در دروازه روستای استراتژیک الباب قرار دارند. نیروهای کرد سوری مورد حمایت آمریکا از شرق راه را بر داعش بسته اند. ارتش سوریه و نیروهای ائتلاف تحت رهبری ایران هم از جنوب نزدیک می شوند. گزارش ها از استفاده از پهبادهای ساخت ایران در کشته شدن چهار سرباز ترک در یک حمله هوایی در نزدیکی الباب حکایت دارد.
اصطکاک بین ایران و ترکیه و نیروهای وابسته شان در زمانی که اعتماد متقابل در پایین ترین میزان است به سطح هشدار آمیزی رسیده است.
تهران سیاست ترکیه در سوریه را محصول جاه طلبی نئو عثمانی می بینند.
مقامات در آنکارا معقتدند ایران در پی احیای نسخه شیعه امپراتوری باستانی پارس است.
دو کشور کوشیده اند بر سر منافع مشترک شان در منزوی کردن داعش و جلوگیری از قدرت گرفتن کردهای سوری خواهان خودمختاری با یکدیگر همکاری کنند، اما سوء ظن عمیق نسبت به جاه طلبی های متقابل مانع از رسیدن به یک توافق برای کاستن از تنش شده است.
ترکیه و ایران برای پرهیز از این وضعیت باید یک کانال ارتباطی برای مذاکرات در سطح عالی بر سر عراق و سوریه ایجاد کنند. آیت الله علی خامنه ای، رهبر جمهوری اسلامی ایران، و رجب طیب اردوغان، رییس جمهوری ترکیه، باید نمایندگانی صاحب اختیار را برای مدیریت این کانال های دیپلماتیک معرفی کنند.
دو کشور همزمان باید راه هایی را برای افزایش همکاری های دو جانبه اطلاعاتی در جهت مبارزه با دشمنان مشترک و پرهیز از برخوردهای تصادفی پیدا کنند. به عنوان نخستین گام در شمال عراق، ایران باید کنترل نیروهای شیعه مستقر در استان نینوا را پیشنهاد بدهد و ترکیه در عوض با خروج تانک ها و اداوت نظامی سنگین اش از منطقه موافقت کند. آمریکا و روسیه که تماس های نظامی قوی با ترکیه و ایران دارند باید از برداشتن چنین گام هایی پشتیبانی کنند.
* برگردان فارسی این مقاله تنها به منظور آگاهی رسانی منتشر شده و نظرات بیان شده در آن الزاماً بازتاب دیدگاه صدای آمریکا نیست.
