مقاله ای از هنری ماير، ايليا آرخيپوف، و دانا خرايچه در بلومبرگ
حرکت شگفت آور مسکو برای آغاز خروج نيروهای نظامی اش از سوريه ممکن است خطر ايجاد شکاف در موضع مشترک روسيه با متحد اصلی اش در آن جنگ یعنی ايران را به همراه داشته باشد. ايران با وجود نشانه های حاکی از بی صبری فزاينده مسکو از سرسختی های بشار اسد، همچنان بر موضع خود برای حفظ او در مقام رياست جمهوری ايستاده است.
محمدجواد ظريف، وزير امور خارجه ايران، تصميم روسيه برای خروج نيروهای رزمی اش از سوريه را "نشانه ای مثبت" از تعهد مسکو به توافق ترک مخاصمه ای عنوان کرده است که هفته سوم اش را پشت سر می گذارد. اما روزنامه های طرفدار ايران در منطقه نوشته اند حرکت مسکو دستاوردهای اخير ارتش سوريه را به خطر می اندازد و ممکن است ايران را هم مجبور به بيرون کشيدن نيروهايش از سوريه کند.
رجب صفروف، مدير مرکز مطالعات ايران معاصر در مسکو، می گويد: "اين يک شگفتی کامل برای ايران بود. روشن است که تصميم مسکو موضع اسد را در مذاکرات آتی با اپوزيسيون تضعيف می کند."
نيروهای حزب الله لبنان مدت ها است که در کنار نيروهای بشار اسد در حال جنگ بوده اند، اما ورود نيروی هوايی روسيه به جنگ باعث تغيير موازنه قوا و تقويت نيروهای طرفدار اسد شد که به نظر می رسيد پس از پنج سال جنگ در مسير شکست قرار داشتند. تحليلگران معتقدند که تمرکز بيشتر مسکو بر ديپلماسی ممکن است موجب اختلاف بين متحدان اسد شود زيرا ايران برای حفظ نفوذش در سوريه با هر گونه تلاش برای تضعيف اقتدار اسد مخالف است.
خروج اسد
الکساندر بابکوف، معاون رئيس کميته امور خارجی در دومای روسيه، معتقد است اقدام مسکو برای هل دادن اسد به سوی مذاکره برای رسيدن به يک راه حل، در حالی که مذاکرات صلح سازمان ملل متحد در ژنو از سر گرفته می شود، ضروری بود. او در مصاحبه ای تلفنی با بلومبرگ می گويد: "پرسش اصلی ميزان انعطاف پذيری و تمايل دولت کنونی برای رسيدن به يک توافق است."
وليد معلم، وزير امور خارجه سوريه، پيش از آغاز مذاکرات ژنو گفت رژيم اسد تنها نقشی محدود برای اپوزيسيون در دولت بعدی قائل خواهد بود و جايگاه اسد همچنان يک "خط قرمز" است.
به گزارش روزنامه لبنانی الاخبار که به حزب الله و اسد نزديک است، دمشق اخيرا به کرملين گفته است که دولت گذار پيشنهادی جامعه بين الملل را نمی پذيرد. بر مبنای طرح صلح مورد حمايت قدرت های بزرگ، يک نهاد جديد شامل دولت و نمايندگان اپوزيسيون به طور کامل عهده دار اختيارات قوه مجريه شده و يک سال پس از آن انتخابات مجلس و رياست جمهوری برگزار خواهد شد.
الکساندر شوميلين، مدير مرکز تحليل مناقشات خاورميانه در آکادمی علوم روسيه، می گويد تقسيم قدرت در دولت "در نهايت به معنای خروج اسد است. لحظات تعيين کننده ای است. حتی اگر اسد به سرعت کنار نرود بايد طی چند ماه آتی از قدرت کناره گيری کند."
فشار واقعی
مقام های سوری به روزنامه السفير در لبنان گفته اند تصميم به خروج نيروهای روسيه در عين شگفتی آن ها و در شرايطی اعلام شد که نيروهای طرفدار اسد در شرف باز پس گرفتن شهر باستانی پالميرا از داعش بودند.
اين مقامات از آتش بس محدود مورد توافق آمريکا و روسيه انتقاد کرده و می گويند اين امر موجب کاهش فشارها بر اپوزيسيون شده است.
به گزارش خبرگزاری مهر، علی شمخانی، دبير شورايعالی امنيت ملی ايران، گفته است خروج محدود نيروهای روسيه "به هيچ عنوان غيرمنتظره" نبوده است و پيشرفت نيروهای سوريه عليه "تروريست ها" بايد ادامه پيدا کند.
سالم المسلط، سخنگوی گروه اصلی اپوزيسيون سوريه، نسبت به تصميم روسيه برای پايان دادن به حمايت بی حد و حصر از اسد ابراز خوش بينی کرده است: "اگر فشار واقعی وجود داشته باشد مذاکرات دستاوردی خواهد داشت. اگر فشاری بر اسد وارد نشود، آن ها برای خريدن وقت بازی خواهند کرد."
به گفته ديمتری پسکوف، سخنگوی کرملين، انتظار می رود جان کری، وزير امور خارجه آمريکا، برای هماهنگ کردن تلاش های صلح در سوريه، سه شنبه آينده با ولادمير پوتين، رييس جمهوری روسيه، در مسکو ملاقات کند.
در غرب هنوز بدبينی هايی وجود دارد. پيتر وستماکات، سفير پيشين بريتانيا در آمريکا، معتقد است هنوز روشن نيست که تصميم پوتين برای خروج نيروها به خاطر تکميل ماموريت تقويت اسد و حفظ نقش او به عنوان بازيگری مسلط در آينده گرفته شده است يا پرهيز از گرفتار شدن روسيه در باتلاقی شبيه جنگ ويتنام.
نتيجه ای راديکال
پيتر وستماکات در مصاحبه ای تلويزيونی با بلومبرگ می گويد: "ما حقيقتا نمی دانيم که آيا تصميم پوتين اقدامی از سر باور و تعهدی واقعی به يک روند بين المللی است يا نه."
به گفته ی يک مقام ارشد نظامی روسيه بعضی حملات هوايی در سوريه ادامه خواهد داشت.
به گزارش گروه اوراسيا، روسيه به زيرساخت های نظامی اش در سوريه از جمله پايگاه دريايی طرطوس و پايگاه هوايی لاذقيه دست نخواهد زد. از اين رو کاهش نيروهايش تنها توان تهاجمی ارتش روسيه در سوريه را محدود خواهد کرد.
رجب صفروف می گويد نگرانی تهران اين است که مسکو نتيجه ای راديکال را در نظر داشته باشد: "برای ايران، سوريه بدون اسد سوريه نيست."
* برگردان فارسی این مقاله ها تنها برای آگاهی رسانی منتشر شده و نظرات بیان شده در آنها الزاماً بازتاب دیدگاه صدای آمریکا نیست.