سخنگوی وزارت امور خارجه ایران میگوید که هنوز برای صحبت کردن از بازگشایی سفارتخانههای ایران و عربستان سعودی زود است. این در حالی است که از سال گذشته تاکنون پنج دور مذاکره میان دو کشور برگزار شده است.
سعید خطیبزاده، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران، روز دوشنبه در یک کنفرانس خبری تلویزیونی در پاسخ به این پرسش که آیا سفر حجاج ایرانی به عربستان سعودی میتواند نشانهای از احیای روابط دیپلماتیک باشد گفت: «هنوز زود است که درباره بازگشایی سفارتخانههای تهران و ریاض صحبت کنیم.»
روابط ایران و عربستان پیوسته فراز و نشیبهایی را تجربه کرده است. اما اعدام یک روحانی سرشناس شیعه در عربستان در دیماه ۱۳۹۴ منجر به خاموش شدن کامل چراغ روابط دیپلماتیک این دو کشور با یکدیگر شد.
اعدام شیخ نمر باقر النمر واکشنهای تندی را از طرف مقامات ایرانی به همراه داشت. آیتالله علی خامنهای، رهبر ایران، گفت: «دست انتقام الهی گریبان سیاستمداران سعودی را خواهد گرفت.»
در پی اعدام این روحانی توسط عربستان، معترضان در مشهد به ساختمان کنسولگری عربستان حمله کردند، پرچم عربستان را از ساختمان کنسولگری آن کشور پایین کشیدند، و به سوی ساختمان کنسولگری عربستان مواد آتشزا پرتاب کردند. همزمان در تهران نیز عدهای وارد ساختمان سفارت عربستان شدند و با به زیر کشیدن پرچم آن کشور اموال داخل ساختمان را تخریب و بنای داخلی سفارت عربستان را به آتش کشیدند.
عربستان سعودی سفارت خود را تعطیل کرد و در واکنش به شرایط تعیینشده از سوی عربستان، حکومت ایران از شرکت زائران ایران در حج خودداری کرد. در نهایت بعد از انجام مذاکراتی میان مقامات ایران و عربستان توافق شد که زائران ایرانی در حج ۱۳۹۶ شرکت کنند.
از هنگام قطع روابط دیپلماتیک میان ایران و عربستان چند دور مذاکرات در عراق کشور میانجی برگزار شده است. سوم اردیبهشت، بغداد برای پنجمین بار میزبان مذاکرات ایران و عربستان بود، خطیبزاده، سخنگوی وزارت امور خارجه، همان زمان مذاکرات را رو به جلو و مثبت توصیف و ابرازامیدواری کرد موضوعات در دستور کار با ارتقای سطح گفتوگوهای سیاسی زودتر حلوفصل شود اما اکنون با گذشت یک ماه از آخرین اظهار نظرات او میگوید که «هنوز برای بازگشایی سفارت در تهران و ریاض خیلی زود است.»
عربستان سعودی عمدتاً سنیمذهب و ایران شیعه که هر دو به نوعی درگیر نیروهای نیابتی در سراسر خاورمیانه هستند. عربستان در تلاش است که از یک سو با اصلاح قوانین اساسی و از بین بردن برخی محدودیتها از جمله حجاب و گسترش روابط دیپلماتیک خود با کشورهای منطقه جایگاه خود را در خاورمیانه و جهان مستحکمتر کند.