ابوبکر الجمالی، روزنامه نگار، قاهره
دعوت از نخست وزیر عراق برای دیدار از عربستان، پذیرایی گرم از مقتدی صدر در جده، میهمان نوازی کم سابقه هنگام دیدار رئیس جمهوری لبنان از ریاض و رویدادهای دیگر، نشان می دهد که خاندان سعودی جبهه تازه ای علیه ایران گشوده که هدف آن خنثی کردن یا دست کم کاهش نفوذ ایران در عراق و لبنان و در تنگنا قرار دادن رژیم در سوریه و یمن است. موفقیت نسبی عربستان در این تلاش باید موجب نگرانی ایران شود، زیرا «صدور انقلاب» و رساندن شیعیان به مقام رهبران جهان اسلام را با موانع بسیار بیشتری روبرو می سازد.
از هنگامی که سفارت عربستان در تهران و کنسولگری آن کشور در مشهد هدف تعرض و آتش سوزی قرار گرفت، و رژیم ایران کارزار تبلیغاتی شدیدی را در رابطه با کشته شدن چند صد زائر در جریان مناسک حج به راه انداخت، عربستان و رهبران جدید آن درصدد برآمدند از این پس در برابر «فتنه گری های رژیم ایران» کوتاه نیایند و به یک پیکار همه جانبه روی آوردند و در صحنه بین المللی به مصاف رژیم ایران بشتابند. اکنون آنها می کوشند با ایجاد ائتلاف های جدید منطقه ای، جبهه تازه ای علیه رژیم ایران بگشایند.
مقتدی صدر که خود را رهبر راستین شیعیان عراق می داند، دو هفته پیش از عربستان دیدن کرد و امیر محمد بن سلمان ولیعهد عربستان و پرنفوذترین فرد آن کشور پس از ملک سلمان، از او پذیرایی گرمی به عمل آورد.
مقتدی صدر یکی از افراطی ترین روحانیون شیعه عراق محسوب می شود که تا چندی پیش خواهان نابودی آمریکا و خاندان سعود و اهل تسنن بود. مقتدی صدر ظاهرا می توانست همکار و همدست خیلی خوبی برای ایران باشد. او بارها به تهران دعوت شد و حتی گزارش رسید که در حوزه علمیه قم به تکمیل معلومات دینی پرداخته است. ولی رژیم ایران نتوانست او را کاملا تحت فرمان خود در آورد.
مقتدی صدر در حدی استقلال عمل خود را حفظ کرد که علنا از میران دخالت ایران در عراق و کشتار مردم سوریه به هدف حفظ رژیم بشار اسد، زبان به انتقاد شدید گشود.
اکنون این رهبر شیعه که طرفداران زیادی در میان اهالی محله های فقیرنشین بغداد و شیعیان جنوب عراق دارد، برای نخستین بار دعوت عربستان را می پذیرد و هنگامی با ولیعهد آن کشور در جده به خوش و بش می نشیند که عربستان به سرکوب شدید گروهی از شیعیان بپا خاسته در شرق آن کشور ادامه می دهد.
هیچ انتقادی از زبان صدر،که گروهی را به نام «سرایا الصلح» در عراق برپا کرده، علیه این سرکوب در عربستان شنیده نمی شود. همان مقتدی صدری که «شاعر درباری او» در شعری که اخیرا در شبکه های اجتماعی انتشار یافت، گفته بود «بزودی به کمک سرایا الصلح به رهبری مقتدی، آل سعود را در جزیرۀ العرب نابود خواهیم کرد.»
برای ایران، هیچ شکستی بزرگتر از این نیست که فرزند یک مرجع تقلید عراقی که صدام او را شهید کرد، و خود نیزدرجه حجت الاسلامی دارد و مورد تقلید ده ها هزار شیعه عراقی محسوب می شود، این چنین به رژیم ایران پشت کند و به دشمن قسم خورده آن دست دوستی بدهد.
گمان می رود که عربستان سعودی چیزی دارد که ایران حاضر نیست در اختیار مقتدی صدر بگذارد و آن امکانات مالی عظیم است.
عربستان در دیدار با حیدر العبادی نخست وزیر عراق و مقتدی صدر و دیگران ابراز آمادگی کرده بیش از یک میلیارد دلار برای بازسازی موصل و نواحی سنی نشین عراق پس از بیرون راندن کامل داعش، هزینه کند.
از دیدگاه رهبران شیعه در عراق، آنچه رژیم ایران برای آنها به ارمغان آورده، تنها پیکار جنگی و گسترده تر ساختن شکاف بین شیعه و سنی در آن کشور بوده است. ولی عربستان اکنون دست دوستی می دهد و پیشنهاد همکاری مطرح می سازد.
البته دوری از ایران و تلاش برای رفع تنش روابط با عربستان از جانب دولت بغداد، امری نیست که مستقیما با شدت گیری نزاع دیپلماتیک بین ایران و عربستان ارتباط داشته باشد.
سفارت عربستان در بغداد که مدت 25 سال بسته بود، دو سال پیش بازگشایی شد. همچنین در دولت حیدر العبادی مقرر شد که دو کشور یک «شورای همکاری و تفاهم» برپا سازند که هدف آن از میان برداشتن همه موانع دوستی و همکاری بین دو کشور است.
ولی تلاش همزمان به صورت دعوت از العبادی و صدر و پرزیدنت میشل عون رئیس جمهوری لبنان (که یکی از یاران حزب الله و از طرفداران رژیم ایران محسوب می شود) نشان گشودن یک جبهه جدید توسط عربستان علیه حکومت ایران است.
البته تلاش العبادی و صدر برای نزدیک شدن به عربستان، به جریان انتخابات عراق نیز که باید در سال آینده برگزار شود بستگی دارد.
شیعیان عراقی، پس از تجربه تلخی که با دولت نوری المالکی و همکاری های گسترده او با ایران داشتند، به این نتیجه رسیده اند که تلاش برای تسلط یابی بر اهل تسنن، موجب تجزیه کشورشان می شود. به ویژه آن که کردها قصد برگزاری همه پرسی دارند تا استقلال و جدایی خود از پیکر عراق را رسما اعلام کنند.
یکی دیگر از ضربه های دردناکی که بر سیاست های توسعه طلبانه ایران در عراق وارد آمده، کناره گیری عمار الحکیم از عضویت در «مجلس اعلای اسلامی عراق» و برپایی تشکیلات جدیدی است که جنبه دینی ندارد.
ایران در سال های جنگ با عراق میلیاردها دلار هزینه کرد تا ارتشی را به فرماندهی «مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق» برپا سازد تا پس از فرو افتادن صدام حسین، به عنوان بازوی عملیاتی ایران برای تسلط بر عراق تلاش کند. ولی عمار الحکیم که پس از فوت پدرش به ریاست این مجلس گزیده شده بود از آن کناره گرفته و تشکیلات جدیدی به نام «حزب اتحاد ملی عراق» برپا کرده که خواهان حمایت همه اقشار مردم عراق و نه فقط شیعیان است.
یکی از عللی که عربستان با همکاری مصر و امارات عربی متحده و بحرین، دولت قطر را مورد تحریم قرار داد، همکاری های گسترده سران آن امیرنشین با ایران بود. اکنون عربستان به ابتکار سیاسی جدیدی دست زده، تا ایران را در دیگر کشورهای منطقه نیز به حاشیه براند.
برگردان فارسی این مقاله به منظور آگاهی رسانی منتشر شده و نظرات بیان شده در آن الزاماً بازتاب دیدگاه صدای آمریکا نیست
