جمشید ح – روزنامه نگار، ترکیه
روند بررسی و تائید وزیران پیشنهادی دولت دوازدهم، بی تردید یک دستاورد سیاسی برای شخص حسن روحانی بود – ولی این موفقیت آسان به دست نیامد و روحانی ناچار شد در برابر جناح رقیب نرمش بیشتری نشان دهد و امتیازاتی به آنان اعطا نماید. اگر هم یک نامزد وزارت رای نیاورد، تاحدی برای خالی نبودن عریضه و همچنین توجه به بخشی از اعتراض های مردمی در مورد مشکلات کم بود آب بود. سابقه نداشته است که مجلس از ۱۷ وزیر پیشنهادی، تنها یک نفر را رد صلاحیت کند.
گمان می رود که این همدلی مجلس با روحانی نتیجه یک رشته تبانی های پشت پرده بین او و خامنه ای و لاریجانی بوده است. دولت دوم روحانی دارای شمار بیشتری از وزیرانی است که سابقه امنیتی دارند. او خود اعتراف کرد که قادر نشده یک وزیر زن وارد کابینه کند «گرچه سه نفر را در نظر داشته است!» همچنین فشار برای انتصاب وزیری از میان اقلیت های دینی نیز رد شد زیرا خامنه ای و جناح اصولگرا اجازه آن را ندادند.
اعلام پیروزی روحانی در دور دوم انتخابات ریاست جمهوری کمی شگفت انگیز بود. احتمال قوی تر آن بود که روحانی در این انتخابات کنار گذاشته شود و اتهام آن بود که او با امضای برجام برنامه های اتمی ایران را متوقف ساخته و اکنون بیم آن می رود که با توقف برنامه های موشکی نیز موافقت کند.
ولی این ارزیابی درست در نیامد، زیرا به احتمال قوی جناح حاکم تشخیص داده بود که به روی کار آوردن یک فرد تندرو، ممکن است آتش خشم مردم را شعله ور سازد و حکومت را با اعتراض ها و تظاهرات روبرو سازد و همان «فتنه ۸۸» تکرار شود.
گمان می رود که این بار نیز در مورد برخورد مجلس با برپایی دولت دوازدهم، همین محاسبات و نگرانی ها وجود داشته و از این رو به مجلس دستور داده شده بود با دولت پیشنهادی روحانی تعامل کند.
وضع اقتصادی و مدیریتی و منطقه ای و بین المللی ایران حساس تر از آن است که مجلس با روحانی از در ستیز در آید و برپایی دولت جدید او را به بن بست بکشاند.
وانگهی، خود روحانی نیز در چهارسال اول تجربه آموخته و لازم دیده که با گروه تندرو به نوعی کنار آید و برخی از خواسته های آنان را بپذیرد.
خود روحانی در نطق پایانی خود در مجلس گفت: «دولت دوازدهم هم اصولگرا و هم اعتدال گرا و هم اصلاح طلب است.»
او پیشتر گفته بود که فهرست وزیران پیشنهادی از صافی «مقام رهبری» گذشته است. البته دفتر آیت الله خامنه ای این گفته را نادرست خواند، ولی در صحت آن تردیدی نیست.
این واقعیت از یک سو گمان تبانی پشت پرده بین سه جناح حکومتی را تقویت می کند و همزمان توجیه می کند که چرا تنها یک وزیرپیشنهادی رد صلاحیت شد و چگونه است که چندین وزیر بیشترین رای را آوردند که در تاریخ مجلس شورای اسلامی سابقه نداشته است.
این واقعیت همچنین نشان می دهد که چگونه «اصلاح طلبان» در مجلس ضعیف شده اند. زیرا بیشترین آرای موافق به سه وزیری داده شد که گزینه شخص آقای خامنه ای بودند: سرتیپ امیر حاتمی بیشترین رای موافق را به دست آورد زیرا او گرچه ارتشی است، ولی به عنوان «ایجاد کننده وحدت بین ارتش و سپاه» معرفی شده و خود اعلام داشته است که حامی سپاه و ادامه فعالیت سپاه قدس است.
ولی در مقابل می بینیم که محمد جواد ظریف، با آن که ادامه خدمتش محرمانه مورد تائید خامنه ای قرار گرفته بود، با یک اکثریت ضعیف وارد کابینه شد و بدین سان «اصلاح طلبان» توان آن را نداشتند که پشتیبانی قاطع تری از وی به عمل آورند.
خود روحانی، در سخنرانی پایانی، محمد جواد ظریف را «یک برند بین المللی» نامید که چهره مثبتی از رژیم ایران در صحنه بین المللی به وجود آورده است.
در جریان مباحثات مجلس، که ظاهرا «تقلید دموکراسی» ولی فاقد محتوای جدی بود، هیچکس به مشکلات اساسی کشور اشاره نکرد و با صدای بلند نپرسید که رژیم ایران در سوریه چه می کند و در یمن چه بهایی پرداخته و به حزب الله و حماس و دیگران چه مقدار کمک نقدی و تسلیحاتی منتقل ساخته است.
هیچ نماینده ای به افزایش سرکوب در حکومت و شمار بالای زندانیان سیاسی و تعداد اعدام هاو ادامه تبعیض علیه زنان اشاره ای نکرد.
تنها موضوعی که برای انتقاد جدی انتخاب کردند، رد کردن نامزدی حبیب الله بیطرف در سمت وزیر پیشنهادی وزارت نیرو بود.
البته کمبود آب، نه تنها یک مشکل بزرگ برای همه شهروندان به وجود آورده، بلکه یک نگرانی اساسی نیز برای کشاورزان ایجاد کرده است. مجلس بدین سان خواست به مردم دلخوشی بدهد که «صدای انتقاد آنان را شنیده و مورد توجه قرار داده است.» تا شاید به مشکلات کلان منطقه ای و بین المللی و بحران اقتصادی و سرکوب فکر نکنند.
وعده های حسن روحانی، در هر دو سخنرانی او در مجلس، تا حدودی به نطق های دوران انتخابات شباهت داشت. ولی برخی اظهاراتش دوپهلو و مبهم بود. به عنوان مثال، او در مورد وزیر اطلاعات که همان وزیر پیشین است گفت: «وزیر اطلاعات کسی نیست که هر روز آزادی را زیر درخت قربانی کند» ولی در عین حال گفت که حفظ امنیت کشور شوخی بردار نیست.
هنگام مباحثات پنج روزه مجلس درباره دولت جدید، اکثریت نمایندگان به شیوه ای سخنرانی کردند که حتی اگر از کسی انتقاد یا تعریف می شد، در راستای خوشامدهای رهبر باشد. اکثر آن ها از لزوم پیروی از «اقتصاد مقاومتی» سخن گفتند و این در حالی که هیچکس توضیح نداد "اقتصاد مقاومتی" یعنی چه و چگونه می توان آن را عملی ساخت.
خود روحانی نیز در سخنرانی آخر خویش وعده داد که «فقر مطلق» را در دوره دوم ریاست جمهوری «ریشه کن» خواهد ساخت. ولی فقر مطلق چه تعریفی دارد؟
روحانی مواظب بود وعده ندهد که سطح رفاه مردم را بالا خواهد برد.
در مجموع، مجلس شورای اسلامی، به گمان قوی به دستور خامنه ای، نسبت به دولت جدید روحانی بسیار ارفاق کرد. تا کنون سابقه نداشته است که ۱۲ تن از ۱۶ وزیر پیشنهادی، بالای ۲۳۰ رای موافق به دست آورند.
در این رابطه، محمد مهدی اسلامی در وبسایت خبرگزاری فارس نوشت: «روحانی باید روزهای بدون بهانه دور دوم ریاست جمهوری خود را آغاز کند».
در چند وبسایت دیگر اصولگرایان اشاره شده است که از این پس روحانی نمی تواند گناه شکست ها و سوء مدیریت های خود را به گردن جناح رقیب بیاندازد.
روحانی باید با بیکاری مبارزه کند، برای نسل جوان و به ویژه دانش آموختگان کار ایجاد کند، فقر را کاهش دهد، رشد اقتصاد را امکان پذیر سازد و ....
در دولت نخست وی، دستارود در همه این زمینه ها بسیار ناچیز بود و حتی در برخی رشته ها شاهد پسروی بودیم. دولت جدید چه تفاوت های عمده ای با دولت کهنه دارد که امیدوار کننده باشد؟
این نوشتار دربرگیرنده ارزیابی های نویسنده آن است و الزاما دیدگاه صدای آمریکا محسوب نمی شود.
