لینکهای قابل دسترسی

خبر فوری
سه شنبه ۲۹ اسفند ۱۴۰۲ ایران ۱۳:۲۶

ثبات در خاورمیانه به پایان «بن‌بست نیت خوانی» ایران بستگی دارد


روزنامه گاردین با انتشار یادداشتی در بخش نظرات وبسایت خود در باره مسائل جاری خاور میانه و برنامه هسته‌ای ایران، می‌گوید از بین مشکلات بیشماری که خاورمیانه دست به گریبان آن است، چگونگی متوقف کردن ایران در کسب قابلیت ساخت سلاح‌های هسته‌ای، جدی ترین مساله آن است.

در ادامه این یادداشت آمده است، خطر این مساله حتی فراتر از آوارگی تعداد فزاینده مردم بر اثر جنگ داخلی سوریه، احتمال رو به افزایش «انتفاضه سوم» در اسرائیل و تاراج گروه تروریستی موسوم به دولت اسلامی در بخش‌هایی از عراق و سوریه است؛ زیرا حالت حمله پیش‌دستانه اسرائیل به مراکز اتمی ایران و مقابله به مثل تهران، با هدف قرار دادن مواضع آمریکا و عربستان سعودی، تبعات آن جهانی خواهد بود.

به همین دلیل است که مذاکره کنندگان هسته ای از تمدید مجدد گفتگوها ابراز رضایت کردند. دوازده سال است که جهان از برنامه تردید برانگیز هسته‌ای ایران آگاه شده است. ده سال طول کشید که توافق جامع کاهش کلاهک‌های اتمی بین شوروی سابق و آمریکا به امضا برسد و نیمی از آن وقت صرف مذاکرات صلح ویتنام شد. و بالاخره بهترین گفته در مورد تمدید مذاکرات را بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل اعلام کرد که نبود توافق بهتر از توافق بد است.

به باور نویسندگان این یادداشت – که نامی از آنها برده نشده و تحت عنوان سرمقاله آبزرور منتشر شده است – البته هیچ دلیل قانع‌کننده‌ای که نشان دهد دستیابی به توافق خوب تا ابتدای ماه ژوئیه سال آینده دست یافتنی است، در حال حاضر موجود نیست.

مارک فیتزپاتریک مدیرمطالعات عدم اشاعه تسلیحات اتمی در مؤسسه بین‌المللی مطالعات استراتژیک می گوید هنوز اختلافات پایه‌ای بین تهران و گروه پنج به علاوه یک وجود دارد که حل نشده‌اند. به گفته او ایران غیرمستقیم می‌خواهد از گزینه دستیابی به تسلیحات اتمی محروم نشود و بنابراین به دنبال غنی‌سازی در سطح صنعتی است، حال آن که روسیه بارها اعلام کرده سوخت اتمی مورد نیاز ایران را تامین می‌کند، و حتی سوخت نیروگاه کنونی در بوشهر را نیز تامین کرده است.

وزیران خارجه ایالات متحده و بریتانیا در پایان مهلت مذاکرات در سوم آذر ماه اعلام کردند که گفتگوها پیشرفت خوبی داشته و این که به آینده آن خوشبین هستند. از آن سو حسن روحانی رئیس جمهوری ایران برای ساکت نگه داشتن منتقدان داخلی خود این مذاکرات را مثبت ارزیابی کرد.

نمونه این پیشرفت‌ها، کاهش بی‌اعتمادی متقابل ایران و آمریکا، کاهش توسعه برنامه هسته‌ای ایران و بهبود بسیار ناچیز اقتصاد ایران به دنبال دریافت بخش کمی از درآمدهای نفتی بلوکه شده خود در چارچوب توافق موقت (ژنو) است؛ توافقی که تاکنون دو بار تمدید شده است.
از آن طرف عدم دستیابی به توافق جامع اتمی بین ایران و گروه ۱+۵ موجب مستحکم شدن منطق بیهوده بودن مذاکرات که از سوی تندروها در واشنگتن، تهران و اسرائیل می‌شود. بویژه در اسرائیل، این نگرانی که تمدید گفتگوها موجب شده تهران با خرید زمان، برنامه اتمی خود را به پیش ببرد، تشدید شده است.

در ایران، آیت‌الله علی خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی ممکن است به تندروها در سپاه پاسداران، مجلس و رسانه اجازه دهد که تلاشهای خود برای نابود کردن احتمال دستیابی به توافق اتمی را کنار بگذارند. و در ایالات متحده، اکثریت جمهوریخواه در کنگره آتی این کشور که از ششم ژانویه کار خود را شروع خواهند کرد، از اعمال تحریم‌های بیشتری علیه ایران، که حتی رئیس جمهوری باراک اوباما هم نتواند جلوی آنها را بگیرد، سخن به میان می‌آورند.

با توجه به وضعیتی که ذکر شد، اهمیت دستیابی به توافق جامع هسته‌ای مشخص‌تر و ملموس‌تر می‌شود. در این صورت روی ایران شیعه برای از بین بردن تهدید گروه داعش در منطقه و حتی خاموش کردن جنگ داخلی سوریه می‌تواند حساب باز کرد؛ و حتی در سال‌های آتی ایران می‌تواند منبع مطمئن‌تری نسبت به روسیه برای تامین گاز اروپا باشد.

اما در صورت شکست کلی مذاکرات، می‌توان احتمالا شاهد صدور دستور حمله به ایران توسط نتانیاهو و تبعات خانمان‌سوز آن برای منطقه بود. از این رو مذاکره‌کنندگان باید سعی و تلاش خود را بار دیگر برای دستیابی به یک توافق جامع به کار بندند.

XS
SM
MD
LG