یادداشتی از بابی گوش در بلومبرگ
حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران، از جلسه آتشین پرسش و پاسخ در مجلس جان سالم به در برد. برای ایرانیان و غربی‌هایی که خواهان پیروزی نیروهای سیاسی میانه رو در ایران هستند، این ممکن است دلیلی برای آرامش خاطر باشد.
اما آنها نباید خودشان را فریب بدهند. با توجه به آن چه پیش رو است - سه سال مدیریت یک اقتصاد تحریم زده و حملات مخالفان سیاسی در داخل - چشم انداز پیش رو برای روحانی و کاستن از تنش در خاورمیانه به این بدی نبوده است.
برای دولت ترامپ که امیدوار است ایران را به مذاکره بر سر یک توافق جدید مجبور کند، بقای روحانی نباید مایه خشنودی باشد. روحانی تضعیف شده در پی خروج پرزیدنت ترامپ از برجام اکنون به «عتیقه ای سیاسی» می ماند.
بعضی تحلیلگران معتقدند ایران قصد دارد هر گونه تعامل با آمریکا را تا پس از انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۲۰ میلادی کنار بگذارد بلکه یک رئیس جمهور آشتی طلب در کاخ سفید مستقر شود. اما ممکن است این آمریکا باشد که باید تا پس از انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۴۰۰ در ایران صبر کند.
خستگی روحانی برای ایرانی‌های مستاصل و چشم انتظار اصلاحات اقتصادی و سیاسی مایه ناخشنودی است. اگر روحانی نتواند با جارویی محکم به جان سیستم فاسد ایران بیافتد، بسیار بعید است بتوان از او هر گونه انتظاری داشت. کارزار مبارزه با فساد در ایران که به تازگی به راه افتاده است، ظاهرا خود روحانی را هدف گرفته است تا این که به دست او اداره شود. مهم‌ترین قربانیان این کارزار متحدان و منتخبین خود او بوده اند.
آخرین باری که رئیس جمهوری ایران برای ادای توضیحات به مجلس فراخوانده شد به اوج تیرگی روابط محمود احمدی نژاد با آیت الله خامنه ای بازمی گردد.
نمایندگان مجلس چهار پاسخ به پنج پرسش مطرح شده درباره سقوط ریال، افزایش بیکاری، فساد حکومتی و قاچاق مهار نشده را نپذیرفتند. قوی ترین انتقاد از سوی یک نماینده اصولگرا مطرح شد که روحانی را به ساختن قصری خیالی از انتظارات از توافق هسته ای و نداشتن برنامه جایگزین در برابر نابود کردن برجام با یک ضربه ترامپ متهم کرد.
اگر روحانی هنوز کاربردی برای خامنه ای داشته باشد، به احتمال زیاد استفاده از او به عنوان قربانی است. ایران ماه ها صحنه تظاهرات پراکنده سراسری بوده است و معترضان نسبت به سوء مدیریت اقتصادی، فساد گسترده و ماجراجویی های خارجی در سوریه و لبنان اعتراض کرده اند. شعارهای بسیاری از تظاهرات کنندگان مستقیما متوجه خامنه ای بوده است.
خامنه ای نمی تواند به نقش عظیم خود و بنیادها و نهادهای زیر نظرش در پدید آوردن این اوضاع اذعان کند.
توزیع قدرت در ایران جالب است: رهبر اختیار تام دارد ولی تمام مسئولیت بر دوش رئیس جمهوری است. این وضعیت به خامنه ای امکان می دهد که روحانی را مقصر همه مشکلات نشان بدهد. بخش عمده ای از مبارزه با فساد به دست تندروها در قوه قضاییه انجام می گیرد.
تندروها که از رهبر خط می گیرند، اکنون وزیران روحانی را هدف گرفته اند.
علی لاریجانی، رئیس مجلس، فعلا راه استیضاح روحانی را بسته است، اما لاریجانی به فرمان رهبر است. به نظر می رسد خامنه ای از ادامه استیضاح وزرای روحانی خشنود است، اما همچنان به روحانی به عنوان اسب عصاری نیاز دارد. روحانی هیچ کاربرد دیگری برای هیچ کس ندارد.
* برگردان فارسی این گزارش تنها به منظور آگاهی رسانی منتشر شده و نظرات بیان شده در آن الزاماً بازتاب دیدگاه صدای آمریکا نیست.
