تحقیقات پایگاه داده‌های باز ایران نشان می‌دهد که بسیاری از استان‌های ایران در سال جاری «با قطعی گاز و در پی آن با قطعی برق، مواجه شده‌اند.»
نتایج این تحقیقات نشان می‌دهد که «عرضه گاز طبیعی به کارخانه‌ها و پتروشیمی‌ها قطع شده است و ایران نمی‌تواند به اهداف تولید پتروشیمی خود دست یابد.»
بنا بر این گزارش، در چند ماه اخیر، دولت ایران به دلیل «هوای بسیار گرم»، تعطیلات اضطراری کشوری اعلام کرده اما بسیاری از کارشناسان معتقدند که این تعطیلی‌ها به دلیل کمبود برق بوده است.
بحران برق
پایگاه داده‌های باز ایران توضیح می‌دهد که چرا ایران، که ۲۰ سال پیش در فکر صادرات برق مازاد خود بود، گرفتار بحران شدید برق شده است.
- کمبود بارندگی
به نوشته این پایگاه، یکی از دلایل این بحران کمبود بارندگی در سال‌های اخیر است، در حالی که «۲۰ درصد از برق ایران از طریق نیروگاه‌های آبی تامین می‌شود.»
- عدم سرمایه‌گذاری ایران در سایر منابع انرژی تجدیدپذیر
ایران در سایر منابع انرژی تجدیدپذیر مانند انرژی خورشیدی و بادی سرمایه‌گذاری نکرده است. پایگاه داده‌های باز ایران پیشتر در مقاله‌ای توضیح داده بود که «امارات متحده عربی که سد آبی برای تولید برق ندارد، سه برابر ایران ظرفیت تولید انرژی‌های تجدیدپذیر دارد.»
- سرمایه‌گذاری در نیروگاه‌های هسته‌ای
ایران به جای سرمایه‌گذاری در منابع انرژی تجدیدپذیر، «میلیاردها دلار در نیروگاه‌های هسته‌ای خود سرمایه‌گذاری کرده که تحریم‌های بزرگی را نیز علیه این کشور به همراه داشته است. با این حال، در حال حاضر تنها یک تا ۲ درصد برق ایران با انرژی هسته‌ای تولید می‌شود.»
بحران گاز
بررسی‌های پایگاه داده‌های باز نشان می‌دهد که ایران «سال‌ها به شدت به واردات گاز از ترکمنستان، برای تامین نیاز گاز در شمال شرق ایران در استان‌های خراسان و گلستان متکی بود. اما صورت‌حساب‌های خود را به موقع پرداخت نکرد و ترکمنستان یک پرونده حقوقی علیه ایران تشکیل داد.»
در این گزارش آمده که در هفته‌های اخیر، ایران مدعی شده است که ترکمنستان عرضه گاز خود را از سر خواهد گرفت، «اما نرخ دقیق و تداوم آن در ماه‌های زمستان هنوز معلوم نیست.»
پایگاه داده های باز ایران می‌نویسد که یکی از دستاوردهای بزرگ ایران، که حکومت ۲۰ سال به آن مباهات کرده است، جایگزینی نیروگاه‌های نفت سوز (نفت کوره یا مازوت) با نیروگاه‌های گازی بوده است. هرچند، «در سال‌های اخیر با کاهش عرضه گاز، حکومت به سوزاندن مازوت در نیروگاه‌های خود متوسل شده که منجر به آلودگی جدی هوا شده است.»
بررسی‌های پایگاه داده‌های باز ایران نشان می‌دهد که «چشم‌گیرترین دلیل کمبود برق، کاهش سریع ذخایر میدان گازی پارس جنوبی است. ذخایر گاز ایران حدود ۱۷ درصد کل ذخایر گاز جهان، و ۱۰ برابر کل ذخایر گازی اروپا است.»
همانطور که جدول زیر نشان می‌دهد، پارس جنوبی به تنهایی دارای حدود ۳۰ درصد کل ذخایر گاز ایران است، اما ۷۰ درصد گاز ایران از میدان گازی پارس جنوبی تامین می‌شود. از این رو، هرگونه مشکل تولید در پارس جنوبی می‌تواند منجر به کاهش شدید گاز در ایران شود.
پارس جنوبی، حدود ۳۰ سال پیش تولید خود را آغاز کرده است. پایگاه داده‌های باز ایران به سه روش زیر برای مقابله با کاهش تولید میادین گازی قدیمی اشاره می‌کند:
۱. توقف نفوذ آب
با قدیمی شدن میدان‌های گازی، آب سفره‌های زیرزمینی به چاه گاز نفوذ کرده و مسیر گاز را مسدود می‌کند. در چنین مواردی، باید با استفاده از دکل‌های دریایی، تعمیراتی در درون چاه برای جلوگیری از ورود آب، انجام شود.
۲. حفر چاه‌های جدید در نقاط دیگر ذخیره گاز
به دلیل عدم سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی و تحریم‌ها، فاز جدیدی در پارس جنوبی در دست احداث نیست. شرکت فرانسوی توتال که قرار بود فاز ۱۱ پارس جنوبی را توسعه دهد، از این پروژه انصراف داد. همچنین، حفاری چاه در محدوده فازهای موجود، به دلیل کمبود بودجه و کمبود دکل‌های حفاری، پیشرفت قابل توجهی نداشته است.
۳. نصب تاسیسات فشرده سازی گاز
پارس جنوبی، بخشی از یک میدان بزرگ مشترک با قطر به نام «گنبد شمالی» است. قطر هم اکنون پروژه‌های فشرده‌سازی گاز را برای حفظ سطح تولید «گنبد شمالی» و افزایش بازیافت گاز را آغاز کرده است. پارس جنوبی، در حال از دست دادن فشار است و نیاز مبرمی به تراکم گاز دارد.
پایگاه داده های باز ایران، کمبود گاز در ایران را «مشکلی ساختاری و بسیار پیچیده» می‌خواند.
بررسی‌های این پایگاه نشان می‌دهد که «ایران در ۲۰ تا ۳۰ سال پیش سرمایه گذاری زیادی در توسعه میدان گازی پارس جنوبی انجام داد اما در سال‌های اخیر از آن غافل بوده است. احتمالا در آینده پیش رو، مشکل قطعی گاز در زمستان، و در پی آن، قطعی برق، حادتر نیز خواهد شد.»
