ترکیبی از افزایش موجودی نفت در جهان، تنزل موقعیت اوپک و پائین آمدن تقاضای جهانی موجب شده است ۲۰۱۵ سال سقوط قیمت نفت نامیده شود.
روزنامه گاردین در یک گزارش تحلیلی به بررسی این کاهش قیمت، دلایل و تاثیر بالقوه آن بر اقتصادهای جهانی به ویژه در کشورهای در حال توسعه پرداخته است، و با اشاره به این که چهار بار افزایش شدید قیمت در چهار دهه گذشته – ۱۹۷۳، ۱۹۷۹، ۱۹۹۰ و ۲۰۰۸ -به رکود جهانی منجر شد، می گوید کاهش قیمت باید رویدادی مثبت برای اقتصاد جهانی باشد.
اما شواهد از آغاز نزول قیمت از بشکه ای ۱۱۴ دلار در اوت ۲۰۱۴، از این تز حمایت نکرده است. تولید کنندگان مسلما تاثیر قیمت پائین تر بر نرخ های رشد، ارقام بازرگانی و دیگر بخش های اقتصادی را احساس کرده اند.
ایران، در اجرای قرارداد تاریخی اتمی برای به دست آوردن پول نقد در پی لغو تحریم ها شتاب می کند، اما پایین آمدن قیمت نفت موجب شده است انتظاراتش را کاهش دهد، هرچند از وابستگی اقتصاد آن به فروش های نفت خام کاسته شده است.
بنا به گزارش گاردین، ایران در حال حاضر روزانه یک میلیون و ۱۰۰ هزار بشکه نفت صادر می کند، اما بیژن نامدار زنگنه وزیر نفت ، اعلام کرده است هدف این است این رقم ظرف شش ماه پس از لغو تحریم ها دو برابر شود، و امید می رود به ۲/۲ میلیون بشکه سطح پیش از تحریم ها باز گردد.
هرچند اتحادیه اروپا تحریم ها را در اکتبر پس از توافق اتمی لغو کرد، اما این اقدام فقط پس از آن اجرایی خواهد شد که آژانس بین المللی انرژی اتمی تایید کند ایران گام های لازم را که در توافق تشریح شده برداشته است.
گاردین می نویسد ایران در تلاش برای جلب سرمایه گذاری های خارجی در دوره پساتحریم، قراردادهای جدید نفت و گاز به ارزش بیش از ۳ میلیارد دلار به بازار پیشنهاد کرده است. اما این کار زمانی صورت می گیرد که قیمت جهانی نفت در نتیجه تولید روزانه دو میلیون بشکه نفت خام اضافی پائین می آید، پدیده ای که تهران عربستان سعودی را مسئولش می داند.
گاردین به نقل از مدیر یک شرکت خدمات تجارتی بین المللی گفت کاهش قیمت نه فقط به ایران، بلکه به تمام تولید کنندگان صدمه خواهد زد.
او گفت عربستان سعودی به خوبی می داند که ایران قادر خواهد بود نفت خام خود را به سرعت در بازار بین المللی بفروشد، و برای اطمینان از این که ایران سهم بازار را که در چهار سال گذشته از دست داده است باز نیابد، تمام امکانات خود را به کار خواهد گرفت.»
اما به گفته این مدیر صنایع نفت تجربه سال ها تحریم اقتصاد ایران را که در سال های اخیر به دلیل تحریم های بین المللی با مشکلات عظیم روبرو بود "به گونه ای باور نکردنی" انعطاف پذیر ساخته است.
این کارشناس به گاردین گفت: "مسلما قیمت پائین تهران را از بیشتر درآمدی که نیاز دارد محروم می کند اما برخلاف سعودی، اقتصاد ایران فقط به صادرات نفت خام متکی نیست. درآمدهای نفتی حدود ۱۵ درصد تولید ناخالص داخلی را تشکیل می دهد. تحریم ها ایران را ناچار ساخته است اقتصادش را متنوع سازد. ایران شالوده تولیدی بزرگی دارد که اقتصادش را نسبت به اقتصاد سعودی بسیار متوازن می سازد.»
او گفت اقتصاد ایران تکان های زیادی را در ۳۶ سال گذشته تحمل کرده، از جنگ تا تحریم؛ که درد ناشی از قیمت پائین در مقایسه اندک است.»
گاردین می نویسد زنگنه بی آن که از عربستان سعودی نام ببرد گفت روشن است که کدام کشور نفت بیشتری تولید می کند. او هنگام اعلام قراردادهای جدید نفتی اظهار داشت ایران آماده است نقش عمده ای در تامین تدارکات نفتی بازی کند و آماده است با شرکت های آمریکایی کار کند. او همچنین گفت "راه برای حضور این شرکت ها در صنعت نفت ایران باز است."
گاردین در گزارش خود به تاثیر کاهش قیمت نفت بر اقتصاد برخی کشورهای تولید کننده پرداخته است، از جمله عربستان سعودی که نه فقط بودجه داخلی اش تحت فشار قرار می گیرد بلکه وضعیت ریاضت اقتصادی را که کشور به آن عادت نداشته است برقرار می سازد، همچنین حمایت از پروژه های خارجی را نیز کاهش می دهد.