در تاریخ معاصر ایران ۲۹ اسفند روز ملی شدن صنعت نفت از یک رویداد اقتصادی به حادثه ای سیاسی تبدیل شده است. با حضور چهره های سیاسی که که حتی جان خود را از دست داده اند. اما همواره در هیاهوی پایان سال و فرارسیدن نوروز کمتر به چشم می آید. آیا ایرانیان در ۶۰ سالگی این رویداد از نفت برای رسیدن به توسعه کشور بهره کافی برده اند؟
تاریخ معاصر ایران با نفت گره خورده است، از زمانی که کشف شد تا هنگامی که ملی اعلام اش کردند. در آن روزگار که کشف شد حکومت مرکزی چنان ناتوان و از هم گسیخته بود که نمی توانست جز آن که سهمی اندک بخواهد حرفی برای گفتن داشته باشد.
اما ظهور پهلوی ها در ایران پس از قاجار و شتابی که اجرای طرح های عمرانی در پی داشت همه را قانع کرده بود که باید دولت منابع مالی بیشتری در اختیار داشته باشد. پاسخ به این پرسش آغاز راهی بود که به ملی شدن صنعت نفت در ۲۹ اسفند ۱۳۲۹ ختم شد.
روزی که مجلس سنا نظر، مجلس شورای ملی را تایید کرد و تعطیلات نوروزی سال ۱۳۳۰ آغاز شد.
آن چه در سالهای بعد گذشت بخشی پر مناقشه از تاریخ معاصر ایران است که موافق و منتقد کم ندارد. به همین دلیل نمی توان داستان نفت را در ایران پایان یافته دانست. صنعتی که ۱۰۰ سال شده است و در سال ۸۹ از زمان ملی شدن آن ۶۰ سال سپری خواهد شد، روایتی است از صنعتی که به روزمرگی دچار شده است.
اما ایران به عنوان یکی از صادر کنندگان نفت مصرف کننده عمده فرآورده های نفتی است. هشت سال جنگ با عراق ضربه مهلکی بر این صنایع وارد کرده است. بسیاری از چاهها فرسوده اند و برای ادامه فعالیت به سرمایه گذاری نیاز دارند. حوزه گازی پارس جنوبی که یکی از میادین مهم گازی جهان به شمار می رود و میان ایران و قطر مشترک است، در حالی از سوی قطری ها سالهاست به بهره برداری رسیده که در سوی ایران هنوز در حال ساخت تاسیسات است.
پالایشگاه آبادان پس از جنگ دیگر نتوانست به روزهای طلایی بزرگترین پالایشگاه جهان بازگردد و این تنها روایت صنعت نفت است. صنعتی که درآمد و نحوه هزینه اش همواره محل مناقشه بوده است.
از روزها ی طلایی تاسیس اوپک تا شعار دولت احمدی نژاد که می گوید پول نفت را بر سر سفره خواهد آورد. او روز جمعه در ابراز مخالفت خود با طرح مجلس اعلام کرد در صورت لزوم سال ۸۹ در باره پرداخت یارانه نقدی به مردم همه پرسی برگزار خواهد کرد و شاید نفت ۶۰ سال پس از ملی شدن در سال جدید باردیگر رویدادی سیاسی بیافریند.
سه شنبه ۴ اردیبهشت ۱۴۰۳ ایران ۱۵:۰۲