حسین موسویان، عضو ارشد پیشین مذاکره کننده هستهای ایران، پیشنهاد تغییر نسل سانتریفیوژهای ایران را راهکار خروج مذاکرات از بن بست دانست.
موسویان در گفت و گو با خبرگزاری مهر با بیان این که مهمترین اختلاف باقی مانده میان طرفین، توافق بر سر تعداد سانتریفیوژها و نحوه لغو تحریمهاست، گفت که قدرتهای جهانی بهتر است به ایران اجازه دهند نسل پیشرفتهتری از سانتریفیوژها را راه اندازی کند. به گفته او این کار علاوه بر اینکه موجب افزایش کارایی سانتریفیوژهای ایران میشود، حدود ۱۰ سال زمان میبرد تا ایران بتواند با نسل جدید دستگاهها، اورانیوم غنی شده مورد نیاز نیروگاه بوشهر را تامین کند. موسویان معتقد است که این تاخیر ۱۰ ساله در غنیسازی اورانیوم، نظر غرب را نیز تامین خواهد کرد.
آمریکا و آلمان، فرانسه، روسیه، چین و انگلیس که بر سر برنامه هستهای با ایران مذاکره میکنند، معتقدند که با توجه به تعهد روسیه به تامین اورانیوم غنیشده نیروگاه بوشهر، ایران دیگر نیازی به حفظ هزاران سانتریفیوژ خود برای غنیسازی اورانیوم ندارد. ایران اما میگوید که باید توان خود را برای غنیسازی اورانیوم حفظ کند. رهبر ایران پیشتر نیاز ایران را به اورانیوم غنیشده، ۱۹ هزار سو اعلام کرده بود. برای تامین این میزان غنی سازی، ایران به ۱۹ هزار سانتریفیوژ نسل قدیم نیاز دارد. کشورهای غربی این رقم را بسیار زیاد میدانند و میگویند که ایران در فرایند اعتمادسازی باید تعداد سانتریفیوژهای فعال خود را به شدت کاهش دهد.
حسین موسویان در این باره گفت: «اگر توافق شود که ایران سانتریفیوژهای نسل اول را با نوع پیشرفته جایگزین کند، یعنی اینکه ایران به ۴ -۵ سال زمان احتیاج خواهد داشت تا تحقیقات و توسعه و راه اندازی چند آبشار و در مرحله بعد یک پایلوت ۳۰۰۰ تایی را به نتیجه برساند. پس از این مرحله می توان به تدریج و ظرف ۵ تا ۶ سال ظرفیت را توسعه داد تا مثلا در یک دوره ۱۰ ساله ایران سوخت کامل بوشهر را با نسل پیشرفته و اقتصادی سانتریفیوژهایش تامین کند. این فرمول هم به نفع ایران است چون غنیسازی اقتصادی دارد و هم میتواند نگرانی قدرتهای بزرگ را برطرف کند، چون زمانبر است.»
حسین موسویان در زمانی که حسن روحانی دبیر شورای امنیت ملی و مذاکره کننده هسته ای ایران بود، عضو ارشد تیم مذاکره کننده محسوب میشد. بسیاری او را همچنان از نزدیکان تیم مذاکره کننده هستهای میدانند.
پیشتر، طرح پیشنهادهای جدید دیگری به طور غیررسمی اعلام شده بود؛ از جمله کاهش سانتریفیوژهای ایران به نصف تعداد کنونی یا برداشتن لوله های اتصال میان سانتریفیوژهای ایران. این پیشنهادات به طور رسمی تایید نشد اما منابع آگاه از استقبال نشدن از این طرح ها خبردادند.
در عین حال، حسین موسویان، در بخش دیگری از گفت و گوی خود معتقد است که مذاکرات در نیویورک بیفایده نبوده و پیشرفتهایی داشته است. به گفته او ، پیش از سفر نیویورک، نگارش توافق جامع ۷۰ درصد پیشرفت داشت اما حالا این توافق به حدود ۹۰ درصد رسیده است.
عباس عراقچی، عضو ارشد مذاکره کننده ایران گفته است که دور جدید مذاکرات تا کمتر از دو هفته دیگر، در یکی از شهرهای اروپایی برگزار خواهد شد.