روزنامه گاردین در مقاله ای با عنوان «نزدیک شدن به نقطه اوج در گفتگوهای هسته ای با ایران» می نویسدبر اساس توافق موقت نوامبر ۲۰۱۳ بین ایران و گروه موسوم به ۱+۵ در ژنو سوئیس، ۲۰ ژوئیه (۲۹ تیر) آخرین مهلت تعیین شده برای رسیدن به یک توافق جامع بر سر برنامه هسته ای ایران است.
خوشبینی فزاینده ای وجود دارد که چنین توافقی که تا چند ماه پیش نوعی توهم و خیال پردازی بود، احتمالا دست یافتنی باشد. کارشناسان ایرانی و گروه ۱+۵ روز دوشنبه آینده در نیویورک در نشستی چند روزه در فضایی خوش بینانه به بررسی موضوعات حل نشده می پردازند.
مواضع اولیه طرفین تا حالا مشخص شده است. اما، دشوارترین بخش مذاکرات زمانی آغاز می شود که روز ۱۲ ماه مه (۲۲ اردیبهشت) در وین مذاکره کنندکان ارشد اتمی ایران و شش قدرت جهانی دوباره بر سر متن پیش نویس و تلاش برای یافتن زبانی مشترک دیدار می کنند. توافق احتمالی آنها در وین می تواند بزرگترین دستاورد دیپلماتیک از قرن بیستم به این سو محسوب شود. چنین دستاوردی، به بن بست طولانی که برای سالها می توانست تهدیدی برای آغاز یک جنگ فاجعه آمیز دیگر در خاورمیانه باشد، پایان خواهد داد.
آنچه که به این خوش بینی دامن می زند این واقعیت است که تاکنون طرفین به توافق ژنو پایبند بوده و به آن عمل کرده اند. ایران تولید اورانیوم غنی شده با غلظت ۲۰ درصد که عمده ترین نگرانی غرب بوده را متوقف کرده است. تهران گفته است که رقیق سازی نیمی از ۲۰۹ کیلو گرم اورانیوم با غلظت ۲۰ درصد را تکمیل کرده ، و اکسیده کردن نیمه دیگر تا ۳ ماه آینده انجام میگیرد.
در عین حال، ایران تأئید کرده است که همه اقساط ۴ میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلاری که بر اساس توافق ژنو در کاهش فشار تحریم ها در نظر گرفته شده بود را تاکنون دریافت کرده است.
این موفقیتی است برای رئیس جمهوری ایران حسن روحانی و به عنوان یک سرمایه سیاسی در روند مذاکرات به او اعتبار می بخشد و می تواند از آن برای گفتگو های آتی استفاده کند. آقای روحانی با متهم کردن منتقدان تندروی دولت می گوید چون آنها از تحریم ها منتفع شده اند، حالا مذاکرات را آماج حملات خود قرار می دهند. ادعایی که نه تنها از پیش زمینه هایی برخوردار است، بلکه مثل یک شمشیر بر علیه تندروها به کار می رود.
اخیرأ در مقاله ای در مجله فارین پالیسی، محمد جواد ظریف، از پیشرفت سریع و غیرقابل پیش بینی مذاکرات سخن گفته، و بار دیگر بر تعهد دولت روحانی به «ایران عاری از یک برنامه تسلیحاتی هسته ای» تأکید کرده است.
تهران می گوید حتی تصور این که ایران در پی سلاح های هسته ای است، برای امنیت این کشور و نقش منطقه ای اش زیان بار است، زیرا تلاش ایران برای چنین برتری در منطقه خلیج فارس، به ناگزیر واکنش هایی را دنبال خواهد داشت که به برتری عرفی و معمول نظامی ایران آسیب می رساند.
دلایل دیگری برای خوش بینی وجود دارد. ایرانی ها با ارسال علایمی، آمادگی خود را برای بحث بر سر طرح تازه ای برای رآکتور آب سنگین در حال تأسیس اراک نشان داده اند. در این طرح جدید، ظرفیت تولید پلوتونیم از سوخت مصرف شده - که می تواند در تولید سلاح های هسته ای به کار رود - کمتر خواهد بود.
چه اتفاق نامطلوبی احتمالا می تواند روی دهد؟ خیلی چیزها. مثلا، ایران در حال حاضر ۱۹ هزار سانتریفیوژ دارد. بر اساس گفته مؤسسه علوم و امنیت بین المللی، ایران باید تعداد این سانتریفیوژها را به ۶ هزار یا کمتر کاهش دهد. این تعداد زیادی است که دولت ایران بدون حس تحقیر شدن در افکار عمومی باید آن را انجام دهد.
چنین درک و دریافتی، کلید حل مسائل است. روحانی و ظریف باید اطمینان دهند که باوجود محدودیت های اعمال شده بر اساس توافق، برنامه هسته ای ایران کماکان فعال و رو به پیشرفت است؛ این یک نماد دستاورد ملی و مدرنیته است. موفقیت دولت ایران در حفظ غرور ایرانی ها و در عین حال رفع نگرانی های غرب، پیش از شب سرنوشت ساز ۲۰ ژوئیه (۲۹ تیر)، نیاز به پیشرفت های جدی و قابل توجه در عرصه دیپلماتیک دارد.
خوشبینی فزاینده ای وجود دارد که چنین توافقی که تا چند ماه پیش نوعی توهم و خیال پردازی بود، احتمالا دست یافتنی باشد. کارشناسان ایرانی و گروه ۱+۵ روز دوشنبه آینده در نیویورک در نشستی چند روزه در فضایی خوش بینانه به بررسی موضوعات حل نشده می پردازند.
مواضع اولیه طرفین تا حالا مشخص شده است. اما، دشوارترین بخش مذاکرات زمانی آغاز می شود که روز ۱۲ ماه مه (۲۲ اردیبهشت) در وین مذاکره کنندکان ارشد اتمی ایران و شش قدرت جهانی دوباره بر سر متن پیش نویس و تلاش برای یافتن زبانی مشترک دیدار می کنند. توافق احتمالی آنها در وین می تواند بزرگترین دستاورد دیپلماتیک از قرن بیستم به این سو محسوب شود. چنین دستاوردی، به بن بست طولانی که برای سالها می توانست تهدیدی برای آغاز یک جنگ فاجعه آمیز دیگر در خاورمیانه باشد، پایان خواهد داد.
آنچه که به این خوش بینی دامن می زند این واقعیت است که تاکنون طرفین به توافق ژنو پایبند بوده و به آن عمل کرده اند. ایران تولید اورانیوم غنی شده با غلظت ۲۰ درصد که عمده ترین نگرانی غرب بوده را متوقف کرده است. تهران گفته است که رقیق سازی نیمی از ۲۰۹ کیلو گرم اورانیوم با غلظت ۲۰ درصد را تکمیل کرده ، و اکسیده کردن نیمه دیگر تا ۳ ماه آینده انجام میگیرد.
در عین حال، ایران تأئید کرده است که همه اقساط ۴ میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلاری که بر اساس توافق ژنو در کاهش فشار تحریم ها در نظر گرفته شده بود را تاکنون دریافت کرده است.
این موفقیتی است برای رئیس جمهوری ایران حسن روحانی و به عنوان یک سرمایه سیاسی در روند مذاکرات به او اعتبار می بخشد و می تواند از آن برای گفتگو های آتی استفاده کند. آقای روحانی با متهم کردن منتقدان تندروی دولت می گوید چون آنها از تحریم ها منتفع شده اند، حالا مذاکرات را آماج حملات خود قرار می دهند. ادعایی که نه تنها از پیش زمینه هایی برخوردار است، بلکه مثل یک شمشیر بر علیه تندروها به کار می رود.
اخیرأ در مقاله ای در مجله فارین پالیسی، محمد جواد ظریف، از پیشرفت سریع و غیرقابل پیش بینی مذاکرات سخن گفته، و بار دیگر بر تعهد دولت روحانی به «ایران عاری از یک برنامه تسلیحاتی هسته ای» تأکید کرده است.
تهران می گوید حتی تصور این که ایران در پی سلاح های هسته ای است، برای امنیت این کشور و نقش منطقه ای اش زیان بار است، زیرا تلاش ایران برای چنین برتری در منطقه خلیج فارس، به ناگزیر واکنش هایی را دنبال خواهد داشت که به برتری عرفی و معمول نظامی ایران آسیب می رساند.
دلایل دیگری برای خوش بینی وجود دارد. ایرانی ها با ارسال علایمی، آمادگی خود را برای بحث بر سر طرح تازه ای برای رآکتور آب سنگین در حال تأسیس اراک نشان داده اند. در این طرح جدید، ظرفیت تولید پلوتونیم از سوخت مصرف شده - که می تواند در تولید سلاح های هسته ای به کار رود - کمتر خواهد بود.
چه اتفاق نامطلوبی احتمالا می تواند روی دهد؟ خیلی چیزها. مثلا، ایران در حال حاضر ۱۹ هزار سانتریفیوژ دارد. بر اساس گفته مؤسسه علوم و امنیت بین المللی، ایران باید تعداد این سانتریفیوژها را به ۶ هزار یا کمتر کاهش دهد. این تعداد زیادی است که دولت ایران بدون حس تحقیر شدن در افکار عمومی باید آن را انجام دهد.
چنین درک و دریافتی، کلید حل مسائل است. روحانی و ظریف باید اطمینان دهند که باوجود محدودیت های اعمال شده بر اساس توافق، برنامه هسته ای ایران کماکان فعال و رو به پیشرفت است؛ این یک نماد دستاورد ملی و مدرنیته است. موفقیت دولت ایران در حفظ غرور ایرانی ها و در عین حال رفع نگرانی های غرب، پیش از شب سرنوشت ساز ۲۰ ژوئیه (۲۹ تیر)، نیاز به پیشرفت های جدی و قابل توجه در عرصه دیپلماتیک دارد.