نيويورک تايمز در سرمقاله ای زير عنوان "ميراث آيت الله منتظری" می نويسد آيت الله العظمی حسين علی منتظری در دوران زندگی اش، در مقام روحانی ارشدی که در ايران از يک دولت شديدا تندرو- ورشکسته اخلاقی و غير انسانی انتقاد ميکرد، نقشی عمده و اساسی داشت. اوممکن است پس از مرگ به مظهری از الهام و اتحاد برای اپوزيسيونی پويا مبدل شود که رژيم را با عمده ترين چالش پس از انقلاب اسلامی ۱۹۷۹ مواجه ساخته است.
آيت الله منتظری، هفته گذشته هنگامی که در هشتاد و هفت سالگی درگذشت، بخش عمده ای از دو دهه اخير را صرف استدلال در اين باره کرده بود که نهاد آخوندی مستقر در تهران اصول بنيادی انقلاب را زيرپا گذاشته است. او درپايه گذاری جمهوری اسلامی به آيت الله روح الله خمينی کمک کرده بود، و پيش از آنکه به سبب مخالفت با اعدام زندانيان سياسی در سال ۱۹۸۸ کنار گذاشته شود انتظار ميرفت به عنوان ولی فقيه جانشين او شود.
آيت الله منتظری به صدوراحکام مذهبی درحمايت از اصلاحات و حقوق بشرادامه داد و سعی کرد ميان اسلام و دمکراسی تفاهم برقرارکند. اين روحانی، پس از گزينش مجدد محمود احمدی تژاد در انتخابات آلوده به تقلب رياست جمهوری، جانب اپوزيسيون را گرفت و استدلال ميکرد که حتی يک دولت مذهبی نيز مشروعيت خود را از مردم ميگيرد.
آيت الله منتظری پيش ازدرگذشت اش برای تصرف سفارت آمريکا در تهران در سال ۱۹۷۹ پوزش خواسته بود و با جاه طلبی های اتمی رژيم مخالفت ميکرد. ما به ترميم مناسبات آسيب ديده آمريکا و ايران اميدوارتر ميشديم اگر ايده هائی اين چنين در ايران ريشه ای گسترده تر پيدا ميکرد.
* ميراث منتظری پايانی برای ديکتاتوری
بوستون گلوب زير عنوان "ايران همزمان با حضور معترضين در خيابانها هشدارحاکی ازسرکوبی ميدهد" گزارش برزو درآگاهی برای لس آنجلس تايمز از تظاهرات منجر به برخورد روز پنجشنبه هزاران معترض در خيابان های تهران با ماموران امنيتی در جديد ترين ناآرامی بر سر انتخابات مورد اختلاف رياست جمهوری را نقل کرده است که ميگويد درگذشت آيت الله العظمی حسين علی منتظری روحانی سرشناس ناراضی، بعدی احساسی بر جو سياسی ايران افزوده است.
مقامات ايران تمامی مراسم يادبود برای اين روحانی، از جمله مراسم مهم هفتمين روز درگذشت او را که با عاشورا مصادف است، ممنوع اعلام کرده اند.
معترضين روز پنجشنبه در ميدان امام خمينی در مرکز تهران جمع شدند و پليس نيز با تجهيزات کامل ضد شورش گشت ميزد. معترضين شعار مرگ بر ديکتاتور ميداند، و اوايل عصر با ماموران پليس بازی موش و گربه داشتند. معترضين ضمن فرار از پليس به راه پله های ايستگاه مجاور مترو پناه بردند، و رانندگان اتوموبيل های در حال گذر نيز به نشانه حمايت از آنان بوق ها را به صدا در آورده بودند. معترضين فرياد ميزدند ميراث منتظری پايان ديکتاتوری است.
مقامات ايران جنبش مخالف را وسيله ای از سوی قدرت های خارجی برای تضعيف جمهوری اسلامی توصيف ميکنند. آيت الله علی خامنه ای ، رهبر ارشد و نمايندگان او بارها از معترضين خواسته اند انتخابات را تمام شده تلقی کنند اما کمتر نتيجه ای حاصل شده است.
روز پنجشنبه حاميان ميرحسين موسوی و مهدی کروبی، شخصيت های سرشناس اپوزيسيون که از رقابت با محمود احمدی نژاد در انتخابات ژوئن رياست جمهوری بازنده بيرون آمدند، گزارشی ۳۷۰ صفحه ای از جزئيات منتسب به تقلب در انتخابات را منتشر کردند. مقامات ايران ميگويند مخالفان احمدی نژاد نتوانسته اند هيچگونه خلاف عمده ای را ثابت کنند.
احمدی نژاد در مصاحبه ای با شبکه تلويزيونی "ای بی سی" ايران را مظهری از آزادی های مدنی توصيف کرد. وی گفت ما در ايران آزادی داريم. ما بيشتر از آمريکا آزادی داريم. مردم آزاد اند حرف بزنند و تظاهرات کنند. بعضی ها با دولت مخالف اند. اين طبيعی است.اشکالی ندارد. آنها نظرات شان را ابراز ميکنند.
ميراث منتظری ممکن است اپوزيسيون ايران را تقويت کند
منتظری برای تفاهم ميان اسلام و دمکراسی تلاش ميکرد