روزنامه نیویورک تایمز در مقاله ای به قلم توماس اردبرینک تحت عنوان «بازداشت روزنامه نگار آمریکایی نشانه نبرد قدرت در حلقه رهبری ایران است» می نویسد جیسون رضائیان، خبرنگار بازداشت شده واشنگتن پست در تهران میدانست که تحت نظر قرار گرفته است. همکاران جیسون می گویند که یک موتور سیکل سوار برای هفته ها این زن و شوهر را تحت تعقیب داشت.
مثل بسیاری از روزنامه نگاران خارجی در ایران، جیسون از اینکه دائم مورد ظن قرار داشت، خسته شده بود. منتقدین و مخالفان دولت، روزنامه نگاران خارجی را متهم می کنند که از بیم اخراج در برابر دولت نرمش نشان میدهند، در حالیکه دولتیها آنانرا جاسوسان خارجی میدانند. برخی از تندروها در ایران حتی می گویند که باید آنها را اعدام کرد.
جیسون ۳۸ ساله، در ماه ژوئن گفت « مثل راه رفتن بر روی یک طناب بندبازی است که وقتی افتادی کارت تمام است.» در ۲۲ ژوئیه، پلیس مخفی با حکم بازداشت از سوی قوه قضائیه ایران، رضائیان و همسر روزنامه نگارش را دستگیر کرد.
تاکنون، بجز یکبار تماس تلفنی از سوی یگانه، همسر جیسون، با پدر و مادرش که گفت در یک میهمانی هستم هیچ خبری از این زوج در دست نیست.
نویسنده مقاله می گوید بازداشت این زن و شوهر و یک عکاس خبرنگار ایرانی- آمریکائی بمعنای شکاف بین رئیس جمهوری ایران و نهادهای دولتی عمدتأ غیر منتخب است که قدرت واقعی را در ایران کنترل می کنند.
فرشاد قربان پور، روزنامه نگار نزدیک به حسن روحانی، می گوید «این مایه خجلت رئیس جمهوری است.»
غالبأ ایرانی ها یک جبهه واحد در برابر خارجیها می گیرند، اما از انقلاب سال ۱۳۵۷ ، تفرقه و شکاف عمیق در برخورد با خارجیان بین گروههای رقیب طالب نفوذ مشهود بوده است.
روحانی با شعار و وعده آزادیهای بیشتر و بهبود روابط با خارج از جمله آمریکا پیروز انتخابات سال ۱۳۹۲ شد. اما، در عمل متوجه محدودیت هایش شد که چگونه از سوی روحانیون و فرماندهان تندرو که مخالف برنامه های او هستند، زیر نظر مستمر قرار دارد.
نویسنده به مثال هایی در برخورد با برنامه های روحانی از طرف تندروها اشاره میکند. او می گوید در حالی که روحانی از حقوق فردی بیشتری حمایت می کند، پایتخت ایران که تحت کنترل فرمانده پیشین سپاهیان انقلاب قرار دارد، به تفکیک زن و مرد در ادارات شهرداری اقدام کرده است.
در صحنه بین المللی، در حالیکه روحانی خواهان عادی سازی روابط با کشورهای غربی است، مخالفان او در نمازهای هفتگی جمعه شعار مرگ بر آمریکا سر می دهند. در این هفته قانونگذاران با پیشنهاد طرحی خواهان خرید سلاح و ارسال آن به کرانه باختری برای مسلح کردن فلسطینی ها شدند.
ماه گذشته، روحانی از احتمال همکاری با آمریکا برای فرونشاندن خشونت در عراق خبر داد، سید علی خامنه ای، رهبر جمهوری اسلامی، بلافاصله به آمریکا هشدار داد که عقب نشینی کند و در امور عراق دخالت نکند.
و حالا بازداشت روزنامه نگاران، به گفته یک مقام آگاه با اطلاعات داخلی درباره بازداشت که مجاز به صحبت کردن بطور علنی نیست، گفت « آنهایی که روزنامه نگاران را بازداشت کردند، همچون گاو نر در مغازه های چینی فروشی عمل می کنند.»
این مقام افزود که منتظر نتیجه تحقیقات می ماند تا ببیند آیا این بازداشت شدگان کاری غیرقانونی مرتکب شدند، ولی او می گوید «حتی اگر هم مرتکب عملی شده باشند، چنین نمایش قدرتی غیرضروری و زیان بار بود.»
قوه قضائیه اخیرأ بر یک سری بازداشت های فعالان، روزنامه نگاران محلی و کاربران فیسبوک که اغلب از سوی واحد اطلاعات پاسداران انقلاب اجرا شد، نظارت داشت.
در ایران، خبرنگاران خارجی معتبر، آزادند در تهران کار کنند، ولی برای کار در دیگر نقاط به مجوز نیاز دارند. مطالب شان پیش از چاپ سانسور نمی شود، ولی در مواردی که مقامات احساس می کنند که مقالاتی از خط نامرئی عدول کردند، می توانند که موقتأ و یا برای همیشه ممنوع شوند.
رضائیان که از سال ۲۰۱۲ درایران به عنوان خبرنگار واشنگتن پست کار می کند، مجوزش در روز بازداشتش تمدید شده بود و آخرین مقاله اش هم در باره بازی بیسبال در ایران بود.
محمد کوشش، مدیر سازمان نظارت بر گروه خبرنگاران خارجی می گوید« اداره ما با آنها هیچ مشکلی نداشت، آنها اعضای خانواده روزنامه نگاران ما هستند.» این مقام افزود که از قوه قضائیه درخواست کرد که « خبری در باره روزنامه نگاران بدهند، ولی پاسخ دادند صبر کنید تا اتهام رسمی ارائه شود.» آقای خوشش افزود« امیدوارم آنها زود آزاد شوند.»
به گزارش ایرنا، چند روز پس از بازداشت ها، غلامحسین اسماعیلی، دادستان کل تهران، روزنامه نگاران را « دشمنان» نامید ولی اتهام علیه آنها را مشخص نکرد، فقط گفت که نیاز به بازجوئی بیشتر است.
«نیروهای امنیتی کل کشور را زیر نظر دارند و فعالیت های دشمنان را کنترل می کنند. آنها اجازه نخواهند داد که کشورمان تبدیل به مکانی برای عملیات دشمنان و عمال آنها شود.»
واشنگتن پست می گوید هیچ دلیلی برای بازداشت خبرنگارش داده نشد.
مارتین بارون، سردبیر کل واشنگتن پست میگوید« متأسفانه هیچ اطلاعی از جیسون، همسرش یگانه و بازداشت شدگان دیگر نداریم. ما نمی دانیم جیسون در کجا نگهداری میشود، و هیچ اطلاعی از وضعیت سلامتی او در دست نیست.»
او افزود که «ما می توانیم فقط تصور کنیم که هیچ دلیل موجهی برای بازداشت او وجود ندارد.»
در گذشته هم، ایران و آمریکا بازداشت های مشابه ای انجام دادند، گاهی باتهام جاسوسی و زمانی هم به اتهام تخلف از تحریم های بین المللی. نویسنده به مواردی چون امیر حکمتی، که در حال حاضر در زندان در ایران بسر می برد، یا رکسانا صابری که در سال ۲۰۰۹ دستگیر و پس از مدتی از زندان آزاد شد، و یا به مورد سه کوهنورد آمریکایی که در سال ۲۰۰۹ در مرز کردستان عراق بازداشت شدند و پس مدتی حبس سرانجام آزادشدند و به آمریکا باز گشتند، اشاره میکند.
اردبرینک همچنین از ایرانیانی که در آمریکا بازداشت شدند، از جمله مجتبی عطاردی، یک کارشناس چیپ که متهم به تلاش برای خرید قطعات برای برنامه هسته ای ایران بود و حدود دوسال از ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۳ را در زندان در آمریکا گذراند، می پردازد.
یکی از دوستان این زوج بازداشت شده در تهران که از بیم این که مبادا مورد انتقام بازداشت کنندگان قرار گیرد نخواست نامش فاش شود گفت «جیسون و یگانه روزنامه نگارانی نیستند که بخواهند درگیری و برخورد ایجاد کنند. آنها همیشه نیت خوب داشتند، عاشق ایران، مردم و فرهنگش هستند. برخی از گزارشهایشان باعث واکنش شدید و تند ایرانیان ناراضی خارج از کشور شد که می گویند این زوج نسبت به جمهوری اسلامی با خیلی نرمش و ملایمت رفتار می کنند. از میان همه روزنامه نگاران در اینجا، من هرگز گمان نمیکردم که چنین اتفاقی برای آنان بیفتد.»
---------------------------------------------
برگردان فارسی اين مقاله تنها به جهت اطلاع‌رسانی منتشر شده و نظرات بيان شده در آن، الزاماً بازتاب ديدگاه صدای آمريکا نيست.