دو سال پیش که توافق هسته ای ایران و کشورهای پنج بعلاوه یک امضا شد، کشورهای غربی از اینکهه مانع ایران هسته ای شده اند، گفتند اما همان زمان اسرائیل مخالف این توافق بود و با روی کار آمدن دولت ترامپ پیام مشابهی از واشنگتن صادر شد؛ اینکه توافق ایران خوب نیست و باید اصلاح شود.
اسرائیل و آمریکا چگونه می‌توانند مانع یک ایران هستهای شوند؟ این پرسش کلیدی است که «مایکل لیپین» خبرنگار صدای آمریکا با «مکس سینگر» تحلیلگر ارشد مرکز «مطالعات راهبردی بگین - سادات» در اسرائیل در میان گذاشته است.آقای سینگر، فارغ التحصیل دانشگاه هاروارد و تخصص او سیاست دفاعی آمریکا و رابطه آمریکا و اسرائیل است.
سوال: به نظر شما ایالات متحده در برجام می ماند یا از آن خارج می شود؟
سینگر: پرسشهای واقعی اینها هستند: ایالات متحده و اسرائیل چگونه می توانند تلاش کنند تا از دستیابی ایران به جنگ افزار هستهای جلوگیری نمایند؟ من فکر نمی کنم که حفظ یا عدم حفظ این توافق ربط چندانی با این مسئله داشته باشد. این توافق اساسا یک اقدام تأخیری بود و به این معضل در بلندمدت پاسخی نداد، به جز این که دربرگیرندۀ انکار ایرانیها در داشتن جنگ افزار هستهای یا تلاش آنها برای دستیابی به جنگ افزار هسته ای بود. بنا بر این، هر اقدامی که ایالات متحده و سایر کشورهای جهان میخواهند برای متوقف کردن ایران انجام دهند با آن توافق همراستا است.
سوال: شما فکر می‌کنید ایالات متحده و اسرائیل برای دستیابی به آن هدف نهایی، یعنی جلوگیری از ایران به نحوی که هرگز نتواند به جنگ افزارهای هستهای دست یابد، چه کار خواهند کرد؟
سینگر: خوب، من فکر میکنم امکان [اقدامات] نظامی مدنظر قرار خواهد گرفت و من فکر میکنم این ایده که یک اقدام نظامی برای تأثیرگذار بودن باید تمامی شبکههای تأسیسات نظامی را منهدم نماید، نادرست است.
پیامدهای خیزشهای کوچک، یا نیمه خیزشهایی، که تقریبا هفتۀ پیش در ایران روی دادند -- که من فکر می کنم به همه، از دولت ایران گرفته تا جهان خارج، وسعت مخالفت با دولت و رژیم را نشان دادند
من فکر میکنم که [اقدام نظامی] حتی اگر بتواند بخشهایی را برای مدت یک با دو سال از کار بیاندازد، تأثیر بزرگی خواهد داشت؛ زیرا شما می‌توانید آن را تکرار کنید یا شاید آنها نگران احتمال تکرار آن اقدام از سوی شما باشند. این اقدام همچنین ممکن است وضعیت داخلی را تغییر دهد. بنابراین، من فکر می کنم که اقدام نظامی ممکن است همچنان یکی از احتمالات باشد و می تواند تفاوت بزرگی را رقم بزند.
نکتۀ دوم این است که پیامدهای خیزشهای کوچک، یا نیمه خیزشهایی، که تقریبا هفتۀ پیش در ایران روی دادند -- که من فکر می کنم به همه، از دولت ایران گرفته تا جهان خارج، وسعت مخالفت با دولت و رژیم را نشان دادند -- و من فکر می کنم آن ادراک اکنون بر مسائل تأثیر می گذارد و در آینده نیز تأثیر خواهد گذاشت.
من نمیتوانم با اطمینان بگویم که به کدام سمت و سو خواهیم رفت. ولی به نظر من چنین میآید که تشویق این دست اقدامات در حد مناسب باید بخشی از سیاستهای هم ایالات متحده و هم اسرائیل باشد.
سوال: به نظر شما تأثیر حمایت فعالانهتر ایالات متحده و اسرائیل از مخالفان حکومت، اعتراضات، فعالان ... در ایران بر توافق هستهای چه خواهد بود؟
سینگر: خوب، اگر رژیم تغییر کند کل مسئلۀ توافق منتفی خواهد شد. نخست آن که باید ببینیم آیا آن رژیم جدید -- که من فکر میکنم با رژیم مذهبی کنونی بسیار مخالف خواهد بود -- چگونه ... آنها ممکن است تصمیم بگیرند تا برنامۀ هستهای را، احتمالا با سرعتی بسیار آهسته‌تر، ادامه دهند و همچنین میزان خطرناک بودن آنها بسیار کمتر خواهد بود؛ زیرا رژیم کنونی هم اکنون فعالانه از تروریستها پشتیبانی میکند، و یک رژیم که از تروریستها دوری کرده و یک رژیم انقلابی در جهان نباشد، [رژیم] بسیار متفاوتی خواهد بود. منظور من این است که قطعا پاکستان از چنان [رژیمی] خطرناکتر خواهد بود.
سوال: شما چند لحظۀ پیش دربارۀ این صحبت کردید که چگونه یک اقدام نظامی، حتی اگر همۀ برنامۀ [هستهای] ایران را از بین نبرد، بازهم میتواند مؤثر باشد. به نظر شما چه میزان تمایل و اشتیاق برای انجام چنین اقدامی در اسرائیل و ایالات متحده وجود دارد؟
سینگر: هیچ! هیچکس نمی خواهد دست به چنین کاری بزند. ولی خوب، از سوی دیگر هیچکس هم نمی خواهد رژیم انقلابی در ایران جنگ افزارهای هستهای داشته باشد. بنابراین، چنین اقدامی تنها به عنوان واپسین فرصت انجام خواهد شد. و آن چه در ارتباط با کره شمالی روی می دهد ممکن است بر انتظارات و درک افراد نسبت به ایران تأثیر بگذارد.
ویدئوی این گفتگو را اینجا ببینید:
