علاوی ممکن است برای تشکيل دولت آتی عراق سراغ تهران برود

نيويورک تايمز زير عنوان "ايران ميزبان هيات ها پس از انتخابات عراق" می نويسد هنگا می که قرار است دولتی دمکراتيک شکل بگيرد بنظر ميرسد ايران مکانی نيست که بتوان برای راهنمائی سراغ آن رفت، اما اين دقيقا همان کاری است که اغلب گروههای سياسی عراق بلافاصله پس از انتخابات پارلمانی ماه گذشته انجام دادند.

هنوز جوهر نتايج رای گيری خشک نشده بود که سه ائتلاف از چهارائتلاف عمده سياسی عراق با عجله هيات هائی را روانه تهران ساختند. هيچيک از آنها نماينده ای به سفارت آمريکا در بغداد نيز نفرستاد، چه رسد به اعزام هياتی به واشنگتن. واشنگتن هم سعی به مداخله نکرد. حتی اياد علاوی ، کانديدای سکولار نيز، که ائتلاف عراقيه او برنده بيشترين کرسی ها شد، و اقدام ايران در حمايت از يک اکثريت پارلمانی را تقبيح و محکوم کرده بود، حرفی از آمريکائی ها نشنيد. او ابتدا به شوخی گفت شايد از قيافه من خوششان نمی آيد، و بعد جدی تر گفت فکرميکنم آنها نمی خواهند با هيچ ديداری مرتبط شناخته شوند، چون نمی خواهند جانبدار يک گروه عليه گروهی ديگر به حساب آيند.

اما مقامات ايرانی چنين ملاحظاتی را نشان ندادند و علنا ازاحزاب مذهبی شيعه خواستند اختلافاتشان را کنار بگذارند تا بتوانند از برتری آرای خود برای گزينش نخست وزيرآتی استفاده کنند.

پيش از آنکه تمامی نتايج در بغداد اعلام شود، جلال طالبانی رئيس جمهووری، از سوی ائتلاف کردستان، و عادل عبدال مهدی، معاون رياست جمهوری از ائتلاف ملی تحت سلطه شيعيان، روز شنبه به تهران رفتند تا به ظاهر در جشن سال نو ايرانی، که هفته پيش از آن شروع شده بود، شرکت کنند. نوری المالکی نخست وزير نيز که در رقابت ها، پس از آقای علاوی دوم است، همزمان، هياتی از ائتلاف دولت قانون خود را روانه تهران ساخت.

رند ال رحيم، کانديدائی از ائتلاف عراقيه ميگويد اين ائتلاف تنها ائتلافی بود که هياتی در تهران نداشت. او ميگويد آنها فکر ميکنند ايران در سياست های عراق نقش داوری و حکميت و ميانجی دارد و برای سروسامان دادن به امورداخلی خود به ايران محتاج اند.

خود آقای علاوی ميگويد قصدی برای سفربه تهران نداشته است. او ميگويد فکر نمی کنم چنين اقدامی عاقلانه باشد. رفتن به ايران و مذاکره در باره تشکيل يک دولت، نه در جهت منافع عراق است و نه به سود ايران.

دو ائتلاف از چهار ائتلاف بزرگ انتخاباتی عراق در سلطه احزاب شيعه است. حزب دعوه آقای مالکی، که بخشی عمده از ائتلاف دولت قانون اوست، ۸۹ کرسی را درمقابل ۹۲ کرسی ائتلاف عراقيه کسب کرده است. در ائتلاف ملی عراق، پيروان مقتدا صدر، آخوند افراطی شيعه، که از سال ۲۰۰۷ در ايران زندگی ميکند، بيشترين کرسی ها دارد. آنان قريب ۴۰ کرسی از ۷۰ کرسی ائتلاف ملی را در پارلمان آتی عراق کسب کرده اند. بقيه کرسی ها، بيشتر به مجلس اعلای اسلامی تعلق گرفته است که پيشتر بزرگترين حزب شيعه عراق بود.

در ماههای منتهی به انتخابات هفتم مارس عراق، ديپلمات های ايران علنا آقای مالکی را زير فشار گذاشته بودند که به ائتلاف ملی ملحق شود. اما پيروان صدر که آقای مالکی را در سرکوبی منجر به نابودی قدرت شبه نظامی شان مقصر می شناسند مانع از هرگونه توافقی شدند که می توانست وی را کانديدای نخست وزيری کند. بهمين جهت آقای مالکی تصميم گرفت ائتلاف خود را بوجود بياورد.

دو ائتلاف تحت سلطه شيعيان، متفقا، می توانند به راحتی برائتلاف آقای علاوی فائق شوند، هرچند که ممکن است برای شکل بخشيدن به اکثريتی با ۱۶۳ کرسی در پارلمان عراق که ۳۲۵ کرسی دارد، کماکان به حمايت کردها ويا احزاب ديگر نيز نياز داشته باشند.

بعضی ها نشانه هائی از تضعيف نقش ايران در عراق، و يا دست کم محدود شدن آن را می بينند. Brett H. McGurk که در دولت بوش و اوايل دولت اوباما درعراق برای شورای امنيت ملی آمريکا کار ميکرد و اکنون در شورای روابط خارجی است ميگويد نفوذ ايران باقی ميماند اما نه آنچنان قاطع و سرنوشت ساز.

بسياری از تحليلگران ميگويند آقای علاوی می تواند برای پيروزی به کسب حمايت از سايرگروهها اميدوار باشد مشروط بر اينکه به نوعی از حمايت ايران برخوردار شود.

نشانه هائی وجود دارد که آقای علاوی ممکن است چنين تلاشی را انجام دهد. رفيع ال عيساوی، معاون نخست وزيری عراق که با ائتلاف عراقيه آقای علاوی است، و برای او مذاکرات تشکيل يک دولت ائتلافی را رهبری ميکند، روز چهارشنبه با سفير ايران ملاقات کرد.

آقای عيساوی بعد از اين ملاقات گفت امور مربوط به دولت آتی عراق موضوعی داخلی است.

حسن کاظمی قمی سفير ايران نيز به همان اندازه محتاط بود. وی گفت همانطور که ما هرگونه مداخله ای را در امور داخلی مان نمی پذيريم به خودمان نيز اجازه مداخله در امور ديگران را نمی دهيم.