کانون نویسندگان ایران، بیش از ۲۴۰ تن از فعالان اجتماعی، فرهنگی و سیاسی و ۱۵۷ تن از فعالان دانشجویی در بیانیههایی جداگانه، قانون تحمیل حجاب اجباری جمهوری اسلامی، موسوم به قانون «عفاف و حجاب» را محکوم کردند و خواستار لغو فوری آن شدند.
کانون نویسندگان ایران در بیانیه خود در روز جمعه ۲۳ آذر تاکید کرد که «زنان از مسیر برابریطلبی و آزادیخواهی پا پس نخواهند کشید» و قانون «عفاف و حجاب» را « تصویری پرجزئیات از میزان عداوت حکومت با زنان و نمایشی از سرکوب و تحدید آزادی » خواند.
این نهاد مدنی، قانون تازه تصویب شده از سوی مجلس شورای اسلامی را «اعلام رسمی جنگی» دانست که «در چهل و چند سال گذشته، هر روز و هر لحظه بر ضد زنان در جریان بوده است.»
در بخشی از این بیانیه آمده است: «اکنون خواست آزادی پوشش و برابریطلبی زنان، به عنوان بخش مهمی از تصویر چندپاره آزادی، به تمامی خواستههای عدالتطلبانه و آزادیخواهانه گره خورده است. اکنون مردان بسیاری با نظر به اینکه «آزادی زنان معیار سنجش آزادی جامعه است»، خواستههای زنان را خواسته همه جامعه میدانند.»
کانون نویسندگان ایران با تاکید بر پیشتازی زنان در مبارزه و ادامه حمایت جامعه از آنان، خطاب به حاکمیت جمهوری اسلامی پرسیده است: «کدام نیروی قهری، زنانی را که در مسیر برابریطلبی و آزادیخواهی، به شکل جمعی و فردی، هزینههای جانی و مالی و اجتماعی بسیار دادهاند، واپس خواهد راند؟»
همزمان، بیش از ۲۴۰ تن از فعالان اجتماعی، فرهنگی و سیاسی با انتقاد از قانون تحمیل حجاب اجباری موسوم به «حجاب و عفاف» تاکید کردند: « زنان ایران تاب تحمل تحقیرها و تبعیضها را ندارند.»
این فعالان اجتماعی، فرهنگی و سیاسی نوشتهاند:«هرگونه حکم و اقدامی را که بر وخامت شرایط بحرانی و ناامنی میافزاید، محکوم و منجر به شکست میدانیم و به نتیجهٔ عکس دادن آن یقین داریم و خواستار الغای فوری این "روند قانونی-سازی مخل امنیت و عدالت"، بویژه نسبت به ساحت شریف شیرزنان ایرانزمین هستیم.»
آنها با مروری بر خلاصهای از «موقعیت بحرانی» ایران و منطقه، از جمله «رشد جمعیت ۳۰ درصدی زیر خط فقر در سایهٔ تحریمهای سخت»، «دور باطل تورمزایی و ناترازیهای اقتصادی»، «سیل مهاجرت جوانان و متخصصان در چند سال اخیر»، «فسادهای افسارگسیختهٔ کاسبان تحریم»،«آمار حدود یک میلیون کودک بازمانده از تحصیل»، «ادامهٔ اعتراضهای صنفی و معیشتی معلمان و کارگران»، «نارضایتی روزافزون ملت از ناامنیهای اجتماعی-معیشتی، آلودگی هوا و محیطزیست»، آوردهاند: «اینک در غوغای بحرانها، تصویب قانون موسوم به حجاب و عفاف توسط نمایندگانِ انتخابشده با حداقل رأی مردم (۳۰ درصد در کشور و ۱۵ درصد در استان تهران)، در برابر اکثریت ملّتی که هنوز داغ مهساها را فراموش نکرده، عَلَم میشود.»
این فعالان اجتماعی، فرهنگی و سیاسی هشدار دادهاند: « امروز فقط جامعه زنان نیستند که تاب تحمل تحقیرها و تبعیضها را ندارند بل که اکثریت آحاد جامعه دیگر جور و اجحاف را تاب نمیآورند؛ و مباد بیش از این هزینه برای ملّتی که همواره بهشکلهای گوناگون و بهشیوهٔ خشونتپرهیز، لب به اعتراض گشوده است.»
این بیانیه از سوی فعالانی همچون علی رجایی، علی حکمت، عیسی سحرخیز، طاهره طالقانی، پروانه سلحشوری، احسان شریعتی، کیوان صمیمی، ابوالفضل قدیانی، محمدحسین کروبی، فاطمه گوارایی، فخرالسادات محتشمی پور، سعید مدنی، بدرالسادات مفیدی، مهدی نصیری و حسن یوسفی اشکوری به امضا رسیده است.
از سوی دیگر ۱۵۷ تن از دانشجویان، فعالین فعلی و سابق دانشجویی در بیانیهای «در محکومیت قانون عفاف و حجاب»، این قانون را «نقض آشکار شأن و حقوق اساسی زنان» با هدف «نهادینه کردن کنترل هرچه بیشتر جامعه از سوی حاکمیت» دانستند.
در این بیانیه آمده است: «دو سال از جنبش "زن، زندگی، آزادی" و مقاومت روزمره زنان ایران برای حق انتخاب پوشش میگذرد؛ مقاومتی که در برابر سرکوبهای مستقیم و غیرمستقیم حاکمیت ایستاده و نشان داده است که اراده جمعی، سد سرکوب را خواهد شکست.»
این فعالین دانشجویی یادآوری کردهاند: « این قانون، که در مجلسی که رای اکثریت مردم را ندارد تصویب شده، نشانهای آشکار از استیصال حاکمیت در پیشبرد سیاستهای خود است.»
آنها نوشتهاند: « این سیاستها نهتنها بحرانهای اجتماعی را تشدید کرده، بلکه فشارهای اقتصادی فزایندهای را نیز بر مردم تحمیل میکند. در شرایطی که جامعه با مشکلاتی چون تورم، بیکاری و کاهش توان معیشتی روبهروست، این قانون با جریمهها و محدودیتهای سنگین خود بهجای حل بحرانها، آنها را عمیقتر میکند.»
در این بیانیه آمده است:«ضمن محکوم کردن قانون عفاف و حجاب، تأکید میکنیم که این قانون نهتنها راهحلی برای مسائل اجتماعی و فرهنگی ارائه نمیدهد، بلکه خود عامل تشدید بحرانهاست. ما بر حق آزادی انتخاب و کرامت انسانی پافشاری داریم و اعلام میکنیم که حق اعتراض مدنی و مسالمتآمیز خود را محفوظ میداریم و تا دستیابی به حقوق و آزادیهایمان از پای نخواهیم نشست.»
قانون تحمیل حجاب اجباری، موسوم به «عفاف و حجاب»، با انتقادات گسترده داخلی و بینالمللی مواجه شده است.
تاکنون کارشناسان سازمان ملل، عفو بینالملل و جمع کثیری از جمله سینماگران، روزنامهنگاران و فعالان مدنی و سیاسی و دانشجویی به تصویب این قانون اعتراض کرده و خواستار لغو فوری آن شدهاند.
حجاب اجباری از جمله سیاستهای تحمیلی جمهوری اسلامی در ایران که از همان ابتدا با اعتراض زنان روبهرو شد اما در مقاطع مختلف، از جمله پس از اعتراضات سراسری ۱۴۰۱ به شکل گستردهتری در قالب مقاومت مدنی شهروندان بروز پیدا کرده است.