سازمان میراث فرهنگی کشور می گوید: کاهش حریم برخی سایت ها و محوطه های تاریخی آغاز شده است.
معاون سازمان میراث فرهنگی می گوید: «دلیل این تصمیم به این امر برمی‌گردد كه برخی باستان‌شناسان اقرار می‌كردند، در مراحل تعیین حریم شاید بنا به مقتضیات زمان، تصمیم‌گیری كرده‌اند و لازم است، مطالعات و بررسی‌ها دوباره انجام شود.»
این تجدید نظر شامل کاهش گستره پیرامون آثار باستانی از جمله: بقایای شهر هفت هزار ساله دقیانوس کرمان، برج های هگمتانه و تپه های باستانی سیلک کاشان نیز می شود.
دوستداران میراث فرهنگی می گویند این کاهش حریم بناهای باستانی دست سوداگران آثار باستانی را بر حفاری های غیرمجاز در حریم شهرهای باستانی چندین هزار ساله بازکرده و به گسترش موزه های تازه بنیان شیخ نشین های خلیج فارس منجر شده است.
باستان شناسان در مخالفت با این تجدیدنظر می گویند هر تغییری در عرصه و حریم محوطه های تاریخی باید با استفاده از دیدگاه های کارشناسان صاحب نظر انجام شود.
دكتر صادق ملک شهمیرزادی از باستان شناسان برجسته ایران و کارشناس تمدن های باستانی در انتقاد از تحدید حریم محوطه های باستانی ایران زمین می گوید: «هر تغییری كه ایجاد شده، به سود محوطه‌های تاریخی نبوده است. نمونه‌ی این مسأله، محوطه‌ی سیلک كاشان است كه ابتدا عرصه و حریم آن سی و هشت هكتار بود، ولی به مرور زمان، به ده هكتار رسید و اطراف عرصه‌ی آن را باغ و ساختمان فرا گرفت.»
این کارشناس تمدن های باستانی ایران می افزاید: «ابتدا مسئولان باید با توجه به تاریخ تعیین حریم در محوطه‌های تاریخی، بررسی كنند كه چه میزان تصرف عدوانی در آن‌ها انجام شده و چقدر اقدامات خلاف قانون صورت گرفته است. مالكیت محوطه‌ای مانند سیلک برعهده‌ی دولت ایران است و باید بررسی شود كه بر سر حدود سی هكتار از عرصه‌ی این محوطه چه آمده و چه كسی اجازه‌ی ساخت باغ و ساختمان را در آن داده است.»
دکتر صادق ملک شهمیرزادی با اشاره به این‌كه این‌گونه اقدامات به حریم منظری محوطه‌ی سیلک خدشه وارد كرده، گفت: «در سال ۱۳۵۹ اگر از مركز شهر كاشان به سمت باغ فین می‌رفتید، تپه‌های سیلک دیده می‌شدند؛ ولی اكنون كه به بلوار امیركبیر می‌روید، آن‌ها را به راحتی نمی‌توانید ببینید. به همین دلیل، هر تغییری كه انجام می‌شود، باید معقول باشد و باید از نظر كارشناسانی كه سابقه دارند نیز استفاده شود. البته با توجه به وسعت و پیشرفت شهرها به سختی می‌توان حرائم پنجاه سال پیش را حفظ كرد؛ ولی باید تصمیم درستی توسط باستان‌شناسان و كسانی كه در این حوزه فعالیت كرده‌اند، اتخاذ شود.»
دکتر ملک افزود: «خوب است مشخص شود، برای اجرای چنین طرحی، با چند نفر صحبت شد و چه كسانی اعلام نظر كردند. همچنین خوب است مشخص شود، چند نفر از كسانی كه در این‌باره تصمیم‌گیری كرده‌اند، باستان‌شناس هستند و تجربه‌ی كار در تعیین عرصه و حریم دارند.»
تمدن باستانی جیرفت معروف به شهر دقیانوس نیز بدون حفاظ و نگهبانی رهاشده که به شکارگاه سوداگران آثار باستانی ایران تبدیل شده است. یک گزارشگر که از این محوطه بازدید کرده با اشاره به سفال های هفت هزارساله رهاشده در محوطه می نویسد: «چند سال پیش و پس از اینکه غارتگارن میراث فرهنگی محدوده تاریکی دشت جیرفت و شهر دقیانوس را با کلنگ و بیل سوراخ سوراخ کردند و تعداد نا محدودی شی تاریخی متعلق به قبل از میلاد مسیح را به تاراج بردند.»
دوستداران میراث فرهنگی کشور می گویند سوداگران آثار باستانی ایران با استفاده از روابط خاص خود در سازمان میراث فرهنگی و بهره گیری از بنادر خصوصی در جنوب و تحت کنترل یک نهاد نظامی اقدام به بازاریابی و فروش آثار کشف شده از محوطه های تاریخی بدون محافظ ایران در دبی می کنند.
نادر علیدادی سلیمانی مدیر پایگاه باستان شناسی جیرفت کمبود اعتبارات را دلیل رهاکردن این محوطه باستانی و بازگشت دوباره یابندگان غیرمجاز آثار باستانی به منطقه دانسته می افزاید: « سرگذشت اشیایی که از جیرفت و کنار صندل به غارت رفتند و از طریق قاچاق از کشور انگلستان سر درآوردند هنوز مشخص نیست و منتظر هستیم که در گالری های لندن حراج اشیا عتیقه برگزار شود تا اشیا به غارت رفته بزرگترین تمدن شرق را در انگلستان پیگیری کرده و از طریق مجاری قانونی به کشور بازگردانیم.»
یک کارشناس میراث فرهنگی با بررسی افزایش موزه های تازه بنیان در شیخ نشین های خلیج فارس مدعی ست کاهش حریم محوطه های باستانی ایران با پدیده گسترش موزه ها در شیخ نشین های خلیج فارس ارتباط مستقیم دارد.
