ثبت نام از داوطلبان نامزدی پنجمین دوره انتخابات مجلس خبرگان رهبری در ایران از پنجشنبه آغاز شده و در روز اول این انتخابات، ۱۲زن ثبت نام کرده‌اند.
این ثبت نام هفت روز ادامه خواهد داشت و بعد از بررسی صلاحیت نامزدها توسط شورای نگهبان، قرار است انتخابات مجلس خبرگان، در روز ۷اسفند امسال، به طور همزمان با انتخابات مجلس شورای اسلامی برگزار شود.
براساس قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، مجلس خبرگان که ۸۶ نماینده در آن عضو هستند، وظیفه نظارت بر عملکرد ، عزل و نصب رهبر را برعهده دارد.
در چهار دوره گذشته این مجلس، دوبار مجلس خبرگان نقش مهمی ایفا کرد. بار اول در ماجرای گزینش آیت الله حسینعلی منتظری، به عنوان قائم مقام رهبر بود. هرچند قرار بود وی جانشین آیت الله روح الله خمینی در صورت فوت و ناتوانی او شود اما تنها سه ماه قبل از مرگ رهبر ایران، آقای منتظری از این سمت عزل شد.
اقدام مهم دیگر مجلس خبرگان در سال ۶۸، انتخاب جانشین آقای خمینی بود. در یک جلسه در بسته که بعدها جزئیاتی از آن منتشر شد، در نهایت علی خامنه ای به عنوان رهبر جدید ایران انتخاب شد.
در روز اول، عباس کعبی نماینده فعلی خوزستان در مجلس خبرگان، سید احمد خاتمی عضو فعلی خبرگان و امام جمعه موقت تهران، حبیب‌الله مهمان‌نواز امام جمعه بجنورد، سیدابوالحسن حسنزاده امام جمعه موقت اهواز و علی رازینی معاون حقوقی و توسعه قضایی قوه قضاییه جزو چهره‌های سرشناسی بودند که ثبت نام کردند.
ثبت نام یک زن
در حالیکه مقام های وزارت کشور ایران می گویند در روز اول حدود ۶۵ نفر برای نامزدی در انتخابات مجلس خبرگان شرکت کرده اند، حضور ۱۲زن در میان داوطلبان نامزدی، خبر ساز شد.
یکی از این متقاضیان زن به نام عصمت سوادی در تهران و بقیه در سایر شهرها ثبت‌نام کرده‌اند. به نوشته خبرگزاری ایسنا، خانم سوادی ۵۴ ساله، مدرس دانشگاه و حوزه علمیه است. او دکتری رشته فقه و حقوق اسلامی از دانشگاه آزاد دارد و در سابقه او ریاست بسیج اساتید سابق واحد علوم و تحقیقات و معاونت فرهنگی واحد علوم تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی آمده است.
معلوم نیست که صلاحیت این زنان در انتخابات تایید شود چون تاکنون شورای نگهبان ایران که وظیفه نظارت بر این انتخابات و تعیین صلاحیت نامزدها را دارد، در چهار دوره گذشته، صلاحیت هیچ زنی را برای نامزدی در انتخابات خبرگان تایید نکرده است.
قانون اساسی ایران هیچ محدودیتی برای نامزدهای انتخابات مجلس خبرگان تعیین نکرده است.
در سالهای اخیر برخی فعالان سیاسی در ایران از اینکه زنان و متخصصین حوزه‌های دیگر عضو مجلس خبرگان نیستند، انتقاد کرده اند.
حکومت ایران معتقد است چون خبرگان وظیفه تعیین رهبر را بر عهده دارند باید به علوم مذهبی اشراف داشته باشند. به همین دلیل در شرایط نمایندگی مجلس خبرگان "اجتهاد به دیانت و وثوق و شایستگی اخلاقی"، "بینش سیاسی و اجتماعی و آشنایی با مسائل روز" و "معتقد بودن به نظام جمهوری اسلامی ایران" مورد تاکید قرار گرفته است.
نقش خبرگان پنجم
از چند ماه پیش در محافل سیاسی ایران بحث هایی درباره اهمیت این دوره از انتخابات مجلس خبرگان مطرح شد، بخصوص که از سال پیش، مشخص شد آیت الله علی خامنه ای، رهبر فعلی جمهوری اسلامی ایران بخاطر بیماری تحت جراحی قرار گرفته است.
در روزهای اخیر، اکبر هاشمی رفسنجانی درباره روند انتخاب رهبر جدید در ایران اظهاراتی کرد که با واکنشهایی در میان محافظه کاران حامی رهبر روبرو شد.
برخی اصلاح طلبان که در سالهای اخیر شانس زیادی برای حضور در انتخابات نداشته اند، می گویند باید حتما در این انتخابات حضور داشته باشند، بخاطر اینکه مجلس خبرگان آینده احتمالا باید رهبر جدید ایران را بعد از مرگ آیت الله خامنه ای تعیین کند.
بعد از هفت روز از ثبت نام داوطلبان نامزدی انتخابات مجلس خبرگان، هیات های اجرایی که زیر نظر دولت است، وظیفه دارد که درباره هر نامزد از مراجع چهارگانه شامل پلیس، قوه قضاییه، وزارت اطلاعات و سازمان ثبت احوال استعلام کند. سپس پرونده نامزدها در اختیار شورای نگهبان قرار می گیرد.
در دو دوره اخیر شورای نگهبان برای بررسی شرط اجتهاد نامزدها، امتحانهایی برگزار کرده است.
بعد از اعلام صلاحیت نامزدهای این انتخابات، این افراد اجازه تبلیغات خواهند داشت.
نهادهای مدافع حقوق بشر به نحوه بررسی صلاحیت ها در شورای نگهبان ایران انتقاد دارند.
در حالی شورای نگهبان وظیفه تایید صلاحیت نامزدهای انتخابات مجلس خبرگان را برعهده دارند که برخی اعضای این شورا مثل احمد جنتی یا محمد یزدی و محمود هاشمی شاهرودی خود عضو مجلس خبرگان نیز هستند.