مقاله‌ای ازاون متیوز برای نشریه نیوزویک
چین، بهترین رفیق جدید ایران، احتمالا بزرگترین پیروز لغو تحریم های وضع شده بر صادرات نفت جمهوری اسلامی خواهد بود. شی جین پینگ رییس جمهوری چین، اخیرا در سفری به تهران و طی ملاقات با حسن روحانی رییس جمهوری ایران، یک پیمان همکاری ۲۵ ساله اقتصادی، سیاسی، و نظامی را به امضا رساند.
هر دو رهبر از امضای ۱۷ قرارداد خبر دادند که شامل موافقتنامه هایی در حوزه حفاری نفتی، انرژی هسته‌ای، و پروژه های گسترده زیربنایی است که چین را به دریای مدیترانه وصل می‌کند. روحانی پیش بینی کرد سطح مبادلات تجاری سالانه دوجانبه ایران و چین طی یک دهه آینده، با افزایشی ده برابری، به ۶۰۰ میلیارد دلار برسد.
ایران سالهاست که روابط نزدیکی با چین داشته است. چین از سال ۲۰۰۹ بزرگترین شریک تجاری ایران بوده است. چینی ها در دوره تحریم های فلج کننده علیه ایران، با خرید نفت از ایران و کار با بانک های ایرانی، به شکلی که ناقض تحریم ها نباشد، به ادامه حیات اقتصاد ایران کمک کردند.
پکن در اوج تحریم ها سرمایه گذاری سنگینی در راهسازی، کارخانه ها، و زیرساخت های ایران انجام داد. پروژه تونل پنج کیلومتری نیایش در تهران، که یکی از طولانی ترین تونل ها در جهان است، و همچنین شبکه متروی شهر تهران دو نمونه از این همکاری ها است. دو کشور در مخالفت شان با مداخله آمریکا در عراق و افغانستان هم مواضع مشترک دارند.
چین در پذیرش توافق هسته ای از سوی ایران هم نقش مهمی ایفا کرد.
مرکز غنی سازی هگزا فلوراید اورانیوم در نزدیکی اصفهان که نقطه آغاز فعالیت برنامه جنگ افزار هسته ای ایران بود، پروژه ای ساخت چین در سال های آغاز انقلاب ۵۷ بود. مجتمع های صنعتی نظامی دو کشور از آن زمان تعطیل شد. یک منبع نزدیک به ارتش چین امضای پروتکل های سری نظامی با ایران در این هفته را تایید می کند.
نوامبر گذشته، فرمانده نیروی هوایی چین در دیداری با همتای ایرانی اش وعده ارتقاء همکاری های دو طرف به سطحی عالی تر را وعده داد. اکتبر گذشته، ناوهای جنگی چین در بندرعباس پهلو گرفتند، تا برای نخستین بار در یک رزمایش دریایی مشترک با ایران در خلیج فارس شرکت کنند.
ایران پیشاپیش مجموعه ای از موشک های دریایی کرم ابریشم، مین های ضد کشتی، و قایق های تندرو تهاجمی خریداری و مستقر کرده است. سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در فوریه سال گذشته این تجهیزات را در رزمایش "پیامبر اعظم ۹" به نمایش گذاشت و طی آن ماکت یک ناو هواپیمابر آمریکایی در نزدیکی تنگه هرمز را هدف قرار داد.
پایان یافتن تحریم ها راه را برای پیوستن ایران به سازمان همکاری های شانگهای به عنوان یک کشور عضو، هموار کرد. این پیمان شامل روسیه و کشورهای آسیای میانه است و نسخه نیم بندی از ناتو محسوب می شود.
امیدهایی وجود دارد که افزایش تعامل چین با ایران باعث کاهش تنش میان تهران و دشمن بزرگش عربستان سعودی شود. چین برای عبور ۷۰ درصد از نفت وارداتی اش از خلیج فارس به منطقه ای بی تنش نیاز دارد.
پکن با دقت فراوان دوستی جدیدش با ایران را با گرم تر کردن روابطش با سعودی ها به تعادل می رساند.
شی جین پینگ درست پیش از ورود به تهران در سفری به ریاض در افتتاح یک مرکز تحقیقات نفتی و یک پالایشگاه حضور پیدا کرد و با ملک سلمان درباره راه حلی صلح آمیز برای مناقشات در یمن و سوریه گفتگو کرد. اما سرمایه و تسلیحات چینی ایران را مقتدرتر کرده و تعادل قدرت لازم با عربستان سعودی را به هم می زند.
چین دهه ها است که عربستان را به دلیل روابط ادعایی نهادهای خیریه سعودی با اقلیت مسلمان اویغور در استان غربی سین کیانگ چین محتاطانه زیر نظر دارد. فتوای مفتی اعظم عربستان مبنی بر این که "ما وظیفه اخلاقی داریم به برادران مسلمان خود در سین کیانگ کمک کنیم" موجب خشم پکن شد. ایران روابط چندانی با مسلمانان سنی چین نداشته و پکن از این جهت در مورد ایران نگرانی خاطر ندارد.
خلاء ناشی از کاهش نیروهای آمریکا در منطقه خاورمیانه بعید است به این زودی با نیروهای چینی پر شود. پکن همواره به اصل عدم مداخله نظامی در امور کشورها تاکید گذاشته است. این رویکرد رهبران چین از عدم تکرار نقش آمریکا پس از جنگ جهانی دوم در خاور میانه حکایت دارد.
در عین حال، سرمایه گذاری سنگین چین در ایران همراه با پذیرش تهران به عنوان یکی از مؤسسان بانک سرمایه گذاری آسیایی مورد حمایت چین احتمالا موجب گسترش رشد و توسعه خواهد شد. این مهم شاید باعث شود رهبران در تهران درباره به خطر انداختن اقتصاد شکننده شان در جنگ های بی ملاحظه منطقه ای جدی تر فکر کنند.
* برگردان فارسی این مقاله ها تنها برای آگاهی رسانی منتشر شده و نظرات بیان شده در آنها الزاماً بازتاب دیدگاه صدای آمریکا نیست.