هفته پیش، یک هزار ایرانی از سراسر جهان برای بحث و گفتگو در باره کارآفرینی وارد برلن شدند.
روزنامه بریتانیایی فایننشال تایمز، در گزارشی به این موضوع پرداخته و می نویسد پروژه آنها، بر تقویت نوگرایی در ایران از طریق استفاده از فناوری های جدید استوار بود. پرسش های خوبی را با یکدیگر مطرح کردند، از جمله این که «چگونه می توانیم مانند سیلیکان ولی، در کالیفرنیا، باشیم؟»
جشنواره پل یا «آی بریج» بسیار خوش بینانه بود. جدا از گفت و گوهای غیررسمی به زبان فارسی، می توانست سرآغاز حرکتی در هر کجای دنبا باشد.
به نوشته فایننشال تایمز پیوند ایران و کارآفرینی نباید شگفت آور باشد، اما چنین است. کارآفرینی با گشوده بودن فضا همراه است. در ایران، هیچ ساز و کاری برای کارآفرینان در جلب سرمایه های خارجی وجود ندارد و در عین حال تحریم ها نیز از پیشرفت کارها جلوگیری می کند.
شمار عظیمی از هوشمندترین مردم ( ۵ تا ۶ میلیون) ایران را ترک کرده اند. با این حال، این سیستم بسته اجازه داده است نسخه های ایرانی «آمازون» (دیجی کالا) ، یوتیوب ( آپارات )، و اپل استور ( کافه بازار) بوجود آیند.
روزنامه فایننشال تایمز همچنین می نویسد کاهش قیمت های نفت موجب شده است دولت میانه رو ایران، توجه خود را بر سرمایه طبیعی بزرگ دیگر، هوشمندی جوانان در داخل و خارج متمرکز کند.
اگر تحریم ها آنگونه که بسیاری انتظار دارند به زودی لغو شوند، موجی از سرمایه و شمار قابل ملاحظه ای از ایرانیان به ایران باز خواهند گشت. اکثر آنها در جستجوی فرصت هایی برای بهره برداری از دومین ذخایر بزرگ گاز طبیعی حهان خواهند بود.
کارآفرینان ایران امیدوارند بخشی از سرمایه ها به شرکت های فناوری آنها برسد، و در صورت وقوع جنین وقتی چنین شود، موجب خواهد شد جریان آرام بازگشتی ها به رودخانه ای پرخروش تبدیل شود.
با این حال، به نوشته گزارشگر فایننشال تایمز، خطر برای بخش فناوری معتبر، پس از تولد و رشد، این است که حکومت ممکن است آن را پدیده ای «تحریک آمیر» ببیند، و کارش به جای پیشرفت و رسیدن به بلندی های آفتابی «سیلیکان»، به صحنه مناقشه و سرکوب بکشد.
اما، شرکت کنندگان در جشنواره پل به این موضوع چنین نگاه نمی کردند. در آنجا نظر این بود که کارآفرینان بر روحانیون حاکم پیروز خواهند شد.
به نوشته این روزنامه، قابلیت های نزدیک ۸۰ میلیون جمعیت اکثرا جوان و تحصیلکرده در یک منطقه مهم استراتژیک، با منابع طبیعی عظیم و شمار بزرگ مهندسان (که ۶۰ درصد آنها زن هستند)، بر منطق کنترل و سرکوب غلیه خواهد کرد.
مهم تر این که، آن خلاقیت، انرژی و سرمایه علیه مشکلات دیرینه ای مانند کمبود آب و فرصت های آشکارتر تولید فیلم و موسیقی بکار خواهد رفت.
حدود ۹۰ درصد منابع کمیاب آب در ایران در کشاورزی بکار می رود و بیشتر آن تبخیر می شود. سیستم آبیاری هوشمند یکی از موضوعات مهم در مورد بحث در برلین بود.
فایننشال تایمز می نویسد اکثر گفت و گوها درباره دسترسی به سرمایه و پشتیبانی بود. در آنجا کارآفرینی مترادف «مدرنیته» و نوگرایی بود.
در این میان، پرسش این است که وقتی تحریم ها پایان یابد و آمازون یا یوتیوب بتوانند در ایران فعالیت کنند، آیا گزینه های محلی دوام خواهند آورد؟ بسیاری معتقدند چنین خواهد بود، زیرا آنها خود را با شرایط محلی وفق خواهند داد، هر چند کسی باور ندارد که برای برتری منطقه ای یا جهانی به رقابت بپردازند.
گزارشگر فایننشال تایمز در ادامه می پرسد، آیا قدرت نرم کارآفرینی یک رویا است؟ وقتی توجه هرکسی به نفت و گاز باز می گردد، که ناگزیر می نماید، آیا کارآفرینان باقی خواهند ماند؟ آیا منابع انرژی کشور راه را بر کارآفرینان خواهد بست؟ و آیا موانع نسبتا پائین در راه شرکت های نرم افزار، کار افرینان را از توجه به چالش های اساسی تر باز خواهد داشت؟
و این که سرانجام، آیا کارآفرینی در ایران به دلیل تنگناهای غیرمنطقی که تحت آن عمل می کند، در نهایت شکوفا خواهد شد؟