حريت ديلی نيوز، روزنامه انگليسی زبان ترکيه زير عنوان «ارمنستان به گردشگران ايرانی فرصت تنفس هوای تازه را عرضه می کند» می نويسد همراه با شکوفائی مناسبات اقتصادی و ديپلماتيک ميان ايران و ارمنستان، شمار گردشگران ايرانی که به ارمنستان سفر می کنند طی يک سال گذشته بيش از دو برابر شده است.
محمود علی رضا، که امسال تاکنون سه بار به ارمنستان سفر کرده است، آنجا را در مقايسه با کشورش، ايران، جائی مناسب برای گردشگری می داند. او می گويد «ما هم در مناطقی نظير دريای خزر يا خليج فارس گردشگاه هائی داريم، اما اول از همه اينکه رفتن به آن جاها گران تمام می شود، و دوم اينکه شما نمی توانيد فاميلی خوش بگذرانيد. زن من نمی تواند درآن جاها در دريا شنا کند. او فقط می تواند با حجابی که از سر تا پايش را بپوشاند توی آب برود. ما اگر بخواهيم تعطيلات خوبی داشته باشيم به ارمنستان می آئيم.»
فضای روشنفکرانه ارمنستان مسيحی نشين برای بسياری از گردشگرانی که از جمهوری اسلامی به آنجا سفر می کنند، پاداشی اضافی است.
به گفته کملا کراخانيان (Camella Karakhanyan) از آژانس توريستی Tatev اين فقط فرهنگ باستانی يا زيبائی های طبيعی نيست که ايرانی ها را به ارمنستان می کشاند. او می گويد «گرچه ما ديدنی های تاريخی را به آنها نشان می دهيم و آنها را با تاريخ مان آشنا می کنيم اما اينها برايشان چندان جالب نيست چون در کشور خودشان به قدر کافی دارند. آنچه که ارمنستان به آنها عرضه می کند آزادی است. به خصوص زنان ايرانی، فارغ از محدوديت ها و سختگيری های جاری در کشورشان اينجا راحت به گردش می روند، خريد می کنند و به استراحت می پردازند.»
رونق گردشگری ايرانيان در ارمنستان به سال ۱۹۹۰ باز می گردد که مرز دو کشورباز شد، و اينک به نظر می رسد سرعت گرفته است. مخاک اپرسيان (Mekhak Apresyan) مسئول اداره گردشگری در وزارت اقتصاد ارمنستان می گويد در ۹ ماهه اول سال ميلادی جاری نزدیک به ۸۴۰۰۰ گردشگر ايرانی به ارمنستان آمده اند، حال آنکه اين رقم در تمامی سال قبل ۴۴۰۰۰ نفر بود.
گردشگری تنها بخشی از مناسبات رو به گسترش است که چهار پروژه عمده مشترک، شامل ايجاد يک ترمينال نفتی، يک خط آهن، يک نيروگاه برق آبی در رودخانه ارس و سومين خط فشار قوی برق از جمله آنهاست.
تيگران سرکيسيان (Tigran Sarkisian) نخست وزير ارمنستان هفته گذشته در سفری به تهران گسترش و تحکيم مناسبات اقتصادی را مطرح ساخت و پس از آن محمد رضا رحيمی معاون رياست جمهوری ايران ابراز اميدواری کرد تجارت ميان دو کشور به سطح يک ميليارد دلار در سال برسد، که پنج برابر رقم فعلی خواهد بود.
مناسبات تجاری می تواند به خوبی و با توجه به ارتباطات ايرانيانی نظير امير سعيد، که برای تحصيلات دانشگاهی به ايروان کوچ کرده است، شکل بگيرد و گسترش يابد. او حالا قصد دارد ضمن ايجاد کسب و کار در آنجا، با يک زن ارمنی نيز ازدواج کند. اما اين همان بخش از مناسباتی است که بسياری از ارامنه با آن کشمکش دارند.
آنا گوورگيان (Anna Gevorgyan) کارشناس امور ايران در مرکز مطالعات تمدن و فرهنگ در دانشگاه دولتی ايروان از حضور بازرگانان ايرانی استقبال می کند اما نگران آثار ناشی از مالکيت آنهاست. به گفته او نيمی از مردان ايرانی که به ارمنستان می آيند می خواهند با زنان ارمنی ازدواج کنند و يک سوم خواستار خريد مستغلات اند. او می گويد «اين روندی خطرناک است، چون شمار ايرانی ها زياد است و اگر فقط يک يا دو درصد آنها در ارمنستان مستغلات بخرند، ظرف چند سال با يک مشکل جدی جمعيتی [نژادی، طبقاتی و جنسيتی] مواجه می شويم.»