منابعی موثق در ایران و افغانستان به صدای آمریکا گفته‌اند که ایران هزاران پناهجوی ثبت نشده افغان را برای مبارزه در کنار نیروهای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران و شبه نظامیان شیعه حزب الله لبنان، در حمایت از بشار اسد رئیس جمهوری سوریه، به آن کشور اعزام کرده است.
هزاران تن از افغان های اعزامی از ایران در "گردان فاطمیون" مبارزه می کنند. این گردان دومین گروه بزرگ از خارجیانی است که به نفع بشار اسد در سوریه مبارزه می کنند. بر اساس برآورد منابع غربی، تعداد این مبارزان افغان بین ۱۰ تا ۱۲ هزار نفر است.
سازمان دیدبان حقوق بشر روز جمعه ۲۹ ژانویه گزارش کرد که بعضی از این شهروندان افغان بر خلاف میل خود به جنگ اعزام شده‌اند. این در حالی است که ایران می گوید افغان ها به صورت داوطلبانه به سوریه می روند.
گفته می شود سپاه پاسداران ایران، که در دفاع از دولت اسد در سوریه می جنگد، افغان ها را با وعده دریافت شهروندی ایران و ارائه شاخص های بهتر زندگی برای خود و خانواده هایشان، به کارزار سوریه می کشاند.
پیتر بوکرت مدیر امور اضطراری دیدبان حقوق بشر در بیانیه ای اعلام کرد "ایران نه تنها با ارائه مشوق به مهاجران، آنها را به جنگ در سوریه می فرستد، بلکه بسیاری از آنها به اخراج و بازگشت به افغانستان در صورت سرباز زدن از شرکت در نبرد تهدید شده اند."
فیلیپ اسمیت از محققان دانشگاه مریلند و نویسنده بلاگ "کاروان حزب الله" می گوید که این جنگجویان افغان ماهیانه چیزی بین ۴۰۰ تا ۶۰۰ دلار دریافت می کنند. بعضی از این افغان‌ها از زندان‌ها روانه میادین جنگ می شوند."
به گفته او "در بعضی موارد در صورتی که پاسخ به شرکت در کاراز منفی باشد، مهاجران غیرقانونی [شیعه] با حربه محکومیت به زندان مورد تهدید قرار می گیرند."
حدود سه میلیون افغانی در ایران زندگی می کنند. اغلب آنها بعد از فرار از محل سکونت خود به دلیل جنگ و نزاع در افغانستان، به ایران پناه آورده‌اند. تعداد زیادی از افغان ها در ایران جایگاه قانونی ندارند و از حقوق اولیه خود محروم هستند. تنها حدود ۹۵۰ هزار نفر از آنها به عنوان پناهجو ثبت نام شده‌اند.
افغان های اعزام شده به سوریه عمدتا از شهرهای قم و مشهد، که جامعه بزرگ مهاجران افغان را در خود جای داده اند، هستند. منابع ایرانی می گویند آنها به صورت داوطلبانه برای دفاع از حرم زینب در سوریه به کارزار اعزام می شوند.
فرماندهان نیروهای معارض سوری می گویند در سراسر کشور با افغان ها مواجه شده اند. اسلام علوش سخنگوی ارتش اسلام که عمده ترین نیروی مخالف دولت اسد در شرق دمشق است می گوید "حضور این ستیزه جویان افغان بیش از پیش پررنگ شده است."
او می افزاید "پایگاه اصلی این نیروها در حلب است، ولی واحدهایی از این نیروها در اطراف دمشق مستقر هستند. رژیم اسد به آنها وابسته است، چرا که از کمبود نیروی انسانی رنج می برد."
بنا به گزارش رسانه های داخل ایران قاسم سلیمانی فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران، بارها از این گردان در سوریه دیدار کرده است و با اعضای آن عکس گرفته است.
به گفته فیلیپ اسمیث واحدهای نظامی افغان ها در پادگان های آموزشی تحت فرماندهی حزب الله در لبنان آموزش می بینند و سپس دوشادوش شبه نظامیان لبنانی در سوریه می جنگند. منابع داخل ایران اما به صدای آمریکا گفته اند که بیشتر این مبارزان پیش از اعزام به سوریه بین ۱۰ تا ۳۰ روز در پادگان های آموزشی در مشهد و حومه تهران (ورامین)، تحت آموزش های مقدماتی قرار می گیرند.
گزارش‌های دریافتی از افزایش تلفات جنگجویان افغان در سوریه، به موازات تشدید نقش نیروهای مورد حمایت ایران در حمایت از دولت بشار اسد، حکایت دارند.
علی آلفونه پژوهشگر ارشد مؤسسه "دفاع از دموکراسی‌ها" که تلفات جنگ در سوریه را رصد می کند، به صدای آمریکا گفته است که از سپتامبر ۲۰۱۲ میلادی تاکنون، بیش از ۲۰۰ افغان در سوریه جان خود را از دست داده اند.
مجتبی جلالی، عکاس افغانستانی‌تبار متولد ایران که در شهر مشهد ساکن است و از مراسم تشییع جنازه های گروهی از مهاجران افغان عکس برداری کرده است، به صدای آمریکا گفت "آنها به خاطر چند صد دلار، فریفته ایثار و شهادت می شوند."
به نظر می رسد خانواده های افغان های کشته شده در سوریه، از سوی دولت ایران مزایایی دریافت می کنند.
مسعود، برادر یکی از جان باختگان افغان که در شهر تهران ساکن است، به صدای آمریکا گفت "این گریزگاهی است که بسیاری از مهاجران افغان برای فرار از نکبت و یک زندگی بهتر به آن پا می گذارند به شرط آن که زنده برگردند. اما در مورد برادر من، او خود را فدای خانواده کرد، بلکه مادر فرتوت و بیمار ما بتواند داروهای قلبش را راحت تر تهیه کند، و ما هم مدارک قانونی دریافت کنیم."
بااین حال، گزارش روز جمعه دیدبان حقوق بشر حاکی است که این خدمات یا مزایا تابع هیچ قاعده و قانون مشخصی نیستند. دولت افغانستان اعلام کرده که در حال بررسی گزارش‌های مربوط به شرکت افغان ها در جنگ داخلی سوریه است.
قیوم سجادی یکی از اعضای شیعه پارلمان افغانستان، وضعیت مهاجران افغان در ایران را "دهشت بار" توصیف کرده و می گوید این وضعیت آنها را وادار به شرکت در درگیری‌های منطقه ای می کند.
جمال الدین سیار رئیس شورای استانی استان کنار در افغانستان به رادیو آزادی گفته است "این جوان ها به سوریه اعزام می شوند و در آنجا یا کشته می شوند، یا به اسارت نیروهای مخالف دولت در می آیند."
دیدبان حقوق بشر، این نهاد بین المللی مدافع حقوق بشر، از جمهوری اسلامی ایران خواسته است به استفاده از پناهجویان افغان در جنگ داخلی سوریه پایان دهد.