آخرین گزارش آژانس بین المللی انرژی اتمی نشان می دهد جمهوری اسلامی ایران در چارچوب توافق جامع هسته‌ای ۲۳ تیر ماه، تعدادی از سانتریفیوژهای موجود در تاسیسات هسته‌ای را از چرخه خارج کرده، اما در عین حال میزان ذخیره اورانیوم با غنای پائین ایران افزایش یافته است.
در این گزارش محرمانه به شورای حکام آژانس که نسخه‌ای از آن توسط رویترز رؤیت شده است، گفته می‌شود ایران حدود یک چهارم از سانتریفوژهای موجود در تاسیسات غنی‌سازی اورانیوم را در مدت کمتر از یک ماه از کار انداخته است، که این میزان در این مدت کوتاه، نشان‌دهنده شتاب ایران برای اجرای توافق جامع اتمی وین است.
بر اساس این توافق یا همان برنامه جامع اقدام مشترک (برجام)، تحریم هایی که به دلیل فعالیت‌های هسته‌ای ایران اعمال شده، در ازای اعمال محدویت‌های مشخصی بر همین فعالیت‌ها – به ویژه غنی سازی اورانیوم که با درصد بالا می‌تواند برای تولید سلاح هسته‌ای استفاده شود – لغو خواهد شد.
در این گزارش گفته می‌شود که ایران اتصال حدود ۴ هزار و ۵۰۰ دستگاه سانتریفیوژ در فصله بین هجدهم اکتبر تا پانزدهم نوامبر (۲۶ مهر تا ۲۴ آبان) از محل استقرارشان در سایت‌های فردو و نطنز را قطع کرده و به محل دیگری منتقل کرده است.
به نوشته رویترز، سرعت بالای جمع آوری سانتریفیوژها برای برخی می‌تواند تردید برانگیز باشد، چرا که سانتریفیوژها دستگاه‌های بسیار حساس و ظریفی هستند که از کار انداختن و جدا کردن آنها از چرخه سوخت، نیازمند عملیات دقیق و زمان‌بر خواهد بود.
با این حال رویترز به نقل از یک دیپلمات ارشد که هویت او را فاش نکرده است، نوشت ایرانی‌ها سانتریفیوژهایی که حاوی هگزافلوراید اورانیوم (UF6) نبوده‌اند را جمع آوری کردند و این کار چندان زمان‌بر نیست؛ در حالی که عملیات جمع‌آوری سانتریفیوژهایی که حاوی هگزافلوراید هستند، یا قبلا بوده‌اند، بسیار پیچیده‌تر از سانتریفیوژهای تمیز است.
بر اساس توافق جامع اتمی، ایران موافقت کرده است تعداد سانتریفیوژهای موجود در تاسیسات هسته‌ای خود را از ۱۹ هزار به حدود ۶ هزار و ۱۰۰ دستگاه کاهش دهد و از این تعداد هم تنها حدود ۵ هزار و ۱۰۰ دستگاه برای غنی سازی اورانیوم استفاده شود.
در آخرین گزارش آژانس همچنین گفته می‌شود که طی سه ماه گذشته ذخایر اورانیوم غنی شده با درصد پایئن ایران افزایش یافته است و در مقایسه با گزارش ماه آگوست ۴۶۰ کیلوگرم افزایش داشته است؛ در حالی که طبق توافق جامع هسته‌ای نباید از ۳۰۰ کیلوگرم فراتر رود. هر چند به گفته یک دیپلمات ارشد این نوسان چندان غیرعادی هم نیست.
این گزارش در حالی منتشر می‌شود که برخی رسانه‌ها گفتند که انتظار می رود در گزارش آژانس به پیشرفت کُند ایران در اجرای این بخش از توافق خبر بدهد، در حالی که به نظر می‌رسد ایران تمایل دارد هر چه زودتر تعهدات خود را انجام دهند تا روند لغو تحریم‌ها آغاز شود.
ایران می‌گوید اجرای توافق را به ماه آینده و پس از انتشار گزارش مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی درباره جزئیات ابعاد نظامی احتمالی برنامه هسته ای ایران موسوم به PMD موکول کرده است.
تهران ادعای فعالیت های مشکوک برنامه هسته‌ای اش را که در گزارش های قبلی آژانس به آن اشاره شده، رد می کند و آن را نسخه‌ای توصیف می کند که دستگاه های اطلاعاتی غربی پیچیده اند.
غلامعلی خوشرو نماینده ایران در آژانس، روز چهارشنبه با اشاره به روند اجرای برجام و رویکرد شورای امنیت سازمان ملل متحد، خواستار لغو دائمی همه قطعنامه‌های شورای حکام آژانس و تغییر رویکرد این نهاد به ایران شد.