در گزارش جدید موسسه تحقیقاتی کاتو در واشنگتن درباره شاخص سالانه آزادی بشر، جمهوری اسلامی ایران در قعر جدول قرار گرفته است. شاخص آزادی انسان، جامع‌ترین ملاک سنجش آزادی است که تابحال برای شمار فراوان کشورهای جهان، خلق شده است.
شاخص بزرگ و جامع آزادی انسان در گزارش اخیر بر اساس شاخص های کوچکتر در زمینه آزادی فردی و اقتصادی در زمینه‌های ذیل بررسی شده است:
حاکمیت قانون، امنیت و ایمنی، حق حرکت، مذهبی، جامعه مدنی و اجتماعات، بیان، روابط، اندازه دولت، نظام حقوقی و حق مالکیت، دسترسی به پول، آزادی تجارت، ضوابط اعتباری و کار.
شاخص آزادی انسان ۱۵۲ کشور جهان را در سال ۲۰۱۲ دربرمی‌گیرد چرا که در این سال تمامی اطلاعات آماری مورد نیاز برای کشورها در دسترس بوده است.
از نظر این تحقیق آماری، هنگ‌کنگ، سوئیس و فنلاند در صدر هستند و میانمار، جمهوری دمکراتیک کنگو و ایران هستند که وضعیتشان در سراشیبی است، در قعر جدول قرار دارند.
آمریکا در جایگاه بیستم رده‌بندی است. روسیه در رتبه ۱۱۱، چین ۱۳۲، عربستان سعودی ۱۴۱، و ایران در رتبه آخر یعنی ۱۵۲ قرار دارند. این جدول سه شاخص آزادی فردی، آزادی اقتصادی و شاخص آزادی را درنظر گرفته است.
طبق این پژوهش، برخی کشورها شاخص آزادی اقتصادی بالا و آزادی فردی پایینی دارند مانند سنگاپور، امارات متحده عربی و قطر که باعث شده جایگاهشان در جدول سقوط کند.
این تحقیق همچنین شاخص آزادی انسان را به شکل منطقه‌ای نیز بررسی کرده و از بین ۱۷ منطقه، بالاترین سطح آزادی را در اروپای شمالی و آمریکای شمالی و غرب اروپا یافته است. پایین‌ترین سطح آزادی نیز در خاورمیانه و شمال آفریقا، شرق اروپا، جنوب آفریقا و جنوب آسیا است.
آزادی زنان بر اساس پنج فاکتور بررسی شده است و در اروپا و آمریکای شمالی بهترین وضعیت، و در جنوب آسیا، جنوب صحرای آفریقا، خاورمیانه و شمال آفریقا در بدترین وضع است.
در کشورهای دارای شاخص آزادی بالاتر، درآمد سرانه نسبت دیگر کشورها بالاتر است. این تحقیق همچنین نتیجه گرفته که رابطه معناداری میان آزادی انسان و دموکراسی برقرار است و تنها هنگ‌کنگ در این میان استثنا است.
به گفته یکی از نویسندگان تحقیق این نکته که کشوری به گروه آزاد جهان تعلق داشته باشد، میانگین درآمد افراد را افزایش می‌دهد.
یکی از نویسندگان این تحقیق می‌گوید وضع آمریکا نگران‌کننده است و نشان می‌دهد که ایالات متحده دیگر نمی‌تواند مدعی پیشرو بودن در زمینه آزادی در جهان باشد. این تحقیق برای رتبه‌بندی کشورها از نظر شاخص آزادی انسان، نکاتی چون آزادی اقتصادی، مبارزه با ترور، مبارزه با مواد مخدر و حق مالکیت را در نظر قرار داده است.
گزارش تحقیقاتی فوق محصول مشترکی است از موسسه کاتو، موسسه فریزر در کانادا و موسسه لیبرال‌ها در بنیاد فردریش نومان در آلمان.