در شرایطی که باراک اوباما به زودی دور دوم ریاست جمهوری خود را آغاز می کند، هیلاری کلینتون، وزیر امور خارجه ایالات متحده اعلام کرده است از مقام خود کناره گیری خواهد کرد.
خانم کلینتون تصمیم خود را اوایل سال جاری اعلام کرد و به کارمندان وزارت امور خارجه گفت به استراحت نیاز دارد.
هیلاری کلینتون گفت «من به طور مسلم تا زمانی که پرزیدنت فردی را نامزد کند، در این مقام فعال خواهم بود، اما فکر می کنم پس از گذشت بیست سال فعالیت های سیاسی و همه چالش هایی که بخشی از آن هستند، احتمالاً ایده خوبی خواهد بود تا به عمق خستگی خود فکر کنم».
ویکتوریا نولند، سخنگوی وزارت امور خارجه می گوید: «او بارها گفته است که قصد دارد قدرت را به جانشینی واگذار کند تا به زندگی خصوصی خود بازگردد، فکر و استراحت کند و به نوشتن مشغول شود».
اوباما چه کسی را جانشین خانم کلینتون خواهد کرد؟
جان کری، سناتور ایالت ماساچوست یکی از نامزدهای مطرح است.
آقای کری، در مقام رئیس کمیته روابط خارجی سنا در زمینه سیاست ایالات متحده در خارج از کشور، به ویژه در افغانستان و پاکستان فعال است. او در مقام نامزد پیشین ریاست جمهوری نیز برای پیشبرد اهداف ایالات متحده از وجهه و معروفیت خانم کلینتون برخوردار است.
کری مردی است که اوباما انتخاب کرد تا برای مناظره با میت رامنی، نامزد جمهوری خواه با او تمرین کند. آقای اوباما در ویدئوی انتخاباتی که علیه رامنی تهیه کرده بود نیز از جان کری استفاده کرد.
کری گفته است: «رامنی فقط چیزهایی می گوید که نه تنها واقعیت ندارند، بلکه غیرمسئولانه هستند، او دوست دارد بنا به مصلحت های سیاسی خود سیاست خارجی ما را در معرض خطر قرار بدهد».
کرسی جان کری در سنا تنها مانع پیش رو خواهد بود. هر رییس جمهوری که سناتوری را برای سِمَتی در دولت خود انتخاب می کند، پیامد آن را هم در نظر می گیرد و به گونه ای عمل می کند که حزب حاکم (در این مورد حزب دموکرات) بتواند آن یک کرسی را در سنا حفظ کند و آن را از دست ندهد. در شرایط فعلی که دموکرات ها در سنا دارای اکثریت ضعیفی هستند، این حساسیت به طبع بیشتر است.
اسکات براون، سناتور جمهوری خواه ماساچوست در رقابتی سنگین و نزدیک در انتخابات هفته جاری شکست خورد. اگر آقای کری به مقام وزیر امور خارجه منصوب شود، آقای براون نامزد برتری خواهد بود که بر کرسی او در سنا تکیه خواهد زد.
سوزان رایس، سفیر ایالات متحده در سازمان ملل متحد نیز از جمله دیگر نامزدهای پیش رویی است که برای جانشینی خانم کلینتون در نظر گرفته شده است.
بخش بزرگی از دیپلماسی نیویورک، انعکاس دهنده تحولات عرصه جهانی است، بنابراین خانم رایس که سفیر آمریکا در سازمان ملل متحد بوده، برای تکیه زدن بر مسند وزارت امور خارجه به خوبی آموزش دیده است. مادلین آلبرایت نیز از همین مسیر به مقام وزارت امور خارجه ایالات متحده رسید.
اما احتمال دارد نامزد کردن خانم رایس با انتقاد جمهوری خواهان سنا در ارتباط با حمله تروریستی ماه سپتامبر به ماموریت دیپلماتیک ایالات متحده در شهر بنغازی همراه شود. این حمله به کشته شدن چهار آمریکایی، از جمله کریس استیونز، سفیر آمریکا در لیبی منتهی شد.
شواهدی در دست نیست که از نقش خانم رایس در تصمیم گیری های امنیتی در بنغازی حکایت کند. اما وی نماینده و چهره دولت اوباما در برنامه های تلویزیونی یکشنبه پس از وقوع حمله بود و این ادعا را تکرار کرد که حمله به سفارت از دل خشونت های خودجوش تظاهرکنندگانی پدید آمد که به پخش نوار ویدئویی اهانت آمیز به حضرت محمد در اینترنت اعتراض داشتند. اما این برداشت و موضع دولت از وقایع ماه سپتامبر تغییر کرده اند.
مالو اینوسنت، تحلیل گر سیاست خارجی «موسسه کاتو» در واشنگتن می گوید: «هنوز پرسش های بدون پاسخ بسیاری پیرامون حمله تروریستی شبه نظامیان وجود دارند و به نظر من بزرگترین مسئولیت پاسخ دادن به این پرسش ها است. اما با این وجود، او یکی از نامزدهای برتر برای این سمت است و باید ببینیم سنا چگونه نامزدی او برای این مقام را مورد تایید قرار می دهد.»
تام دونیلون، مشاور کنونی امنیت ملی ایالات متحده دیگر نامزد پیشرو برای جانشینی خانم کلینتون است. این سمت در بطن تصمیم گیری های رئیس جمهوری در زمینه سیاست خارجی قرار دارد که چهره هایی همچون هنری کیسینجر و کاندولیزا رایس پیش از آن که به مقام وزیر امور خارجه برسند، در آن سمت اشتغال داشتند.
دونیلون یکی از چهره های کهنه کار و باتجربه دولت بیل کلینتون بود که در زمینه توسعه سازمان ناتو و در سال ١٩٩٥ روی «پیمان دیتون» که به درگیری های یوگسلاوی پیشین پایان داد، فعال بوده است.
مالو اینوسنت، تحلیلگر کاتو می گوید: «او (دونیلون) عمیقاً در سیاست های مبارزه با تروریسم اوباما فعال بوده است. او همچنین در بسیاری از زمینه ها توانایی اعمال نفوذ بر رئیس جمهوری را دارد. با این وجود، به نظر من او فاقد درخشش و نفوذ و قدرتی است که خانم کلینتون از آن بهره داشت، ویژگی ای که در مناسبات با کشورهای دیگر قابل انتظار است».
هنوز جدول زمانی برای کناره گیری خانم کلینتون مشخص نشده است. اما اوباما می تواند پیش از پایان سال جاری جانشینی را برای مقام او نامزد کند، به این امید که وزیر امور خارجه جدید به هنگام ادای سوگند دوره دوم ریاست جمهوری او در ماه ژانویه انتخاب شده باشد.
خانم کلینتون تصمیم خود را اوایل سال جاری اعلام کرد و به کارمندان وزارت امور خارجه گفت به استراحت نیاز دارد.
هیلاری کلینتون گفت «من به طور مسلم تا زمانی که پرزیدنت فردی را نامزد کند، در این مقام فعال خواهم بود، اما فکر می کنم پس از گذشت بیست سال فعالیت های سیاسی و همه چالش هایی که بخشی از آن هستند، احتمالاً ایده خوبی خواهد بود تا به عمق خستگی خود فکر کنم».
ویکتوریا نولند، سخنگوی وزارت امور خارجه می گوید: «او بارها گفته است که قصد دارد قدرت را به جانشینی واگذار کند تا به زندگی خصوصی خود بازگردد، فکر و استراحت کند و به نوشتن مشغول شود».
اوباما چه کسی را جانشین خانم کلینتون خواهد کرد؟
جان کری، سناتور ایالت ماساچوست یکی از نامزدهای مطرح است.
آقای کری، در مقام رئیس کمیته روابط خارجی سنا در زمینه سیاست ایالات متحده در خارج از کشور، به ویژه در افغانستان و پاکستان فعال است. او در مقام نامزد پیشین ریاست جمهوری نیز برای پیشبرد اهداف ایالات متحده از وجهه و معروفیت خانم کلینتون برخوردار است.
کری مردی است که اوباما انتخاب کرد تا برای مناظره با میت رامنی، نامزد جمهوری خواه با او تمرین کند. آقای اوباما در ویدئوی انتخاباتی که علیه رامنی تهیه کرده بود نیز از جان کری استفاده کرد.
کری گفته است: «رامنی فقط چیزهایی می گوید که نه تنها واقعیت ندارند، بلکه غیرمسئولانه هستند، او دوست دارد بنا به مصلحت های سیاسی خود سیاست خارجی ما را در معرض خطر قرار بدهد».
کرسی جان کری در سنا تنها مانع پیش رو خواهد بود. هر رییس جمهوری که سناتوری را برای سِمَتی در دولت خود انتخاب می کند، پیامد آن را هم در نظر می گیرد و به گونه ای عمل می کند که حزب حاکم (در این مورد حزب دموکرات) بتواند آن یک کرسی را در سنا حفظ کند و آن را از دست ندهد. در شرایط فعلی که دموکرات ها در سنا دارای اکثریت ضعیفی هستند، این حساسیت به طبع بیشتر است.
اسکات براون، سناتور جمهوری خواه ماساچوست در رقابتی سنگین و نزدیک در انتخابات هفته جاری شکست خورد. اگر آقای کری به مقام وزیر امور خارجه منصوب شود، آقای براون نامزد برتری خواهد بود که بر کرسی او در سنا تکیه خواهد زد.
سوزان رایس، سفیر ایالات متحده در سازمان ملل متحد نیز از جمله دیگر نامزدهای پیش رویی است که برای جانشینی خانم کلینتون در نظر گرفته شده است.
بخش بزرگی از دیپلماسی نیویورک، انعکاس دهنده تحولات عرصه جهانی است، بنابراین خانم رایس که سفیر آمریکا در سازمان ملل متحد بوده، برای تکیه زدن بر مسند وزارت امور خارجه به خوبی آموزش دیده است. مادلین آلبرایت نیز از همین مسیر به مقام وزارت امور خارجه ایالات متحده رسید.
اما احتمال دارد نامزد کردن خانم رایس با انتقاد جمهوری خواهان سنا در ارتباط با حمله تروریستی ماه سپتامبر به ماموریت دیپلماتیک ایالات متحده در شهر بنغازی همراه شود. این حمله به کشته شدن چهار آمریکایی، از جمله کریس استیونز، سفیر آمریکا در لیبی منتهی شد.
شواهدی در دست نیست که از نقش خانم رایس در تصمیم گیری های امنیتی در بنغازی حکایت کند. اما وی نماینده و چهره دولت اوباما در برنامه های تلویزیونی یکشنبه پس از وقوع حمله بود و این ادعا را تکرار کرد که حمله به سفارت از دل خشونت های خودجوش تظاهرکنندگانی پدید آمد که به پخش نوار ویدئویی اهانت آمیز به حضرت محمد در اینترنت اعتراض داشتند. اما این برداشت و موضع دولت از وقایع ماه سپتامبر تغییر کرده اند.
مالو اینوسنت، تحلیل گر سیاست خارجی «موسسه کاتو» در واشنگتن می گوید: «هنوز پرسش های بدون پاسخ بسیاری پیرامون حمله تروریستی شبه نظامیان وجود دارند و به نظر من بزرگترین مسئولیت پاسخ دادن به این پرسش ها است. اما با این وجود، او یکی از نامزدهای برتر برای این سمت است و باید ببینیم سنا چگونه نامزدی او برای این مقام را مورد تایید قرار می دهد.»
تام دونیلون، مشاور کنونی امنیت ملی ایالات متحده دیگر نامزد پیشرو برای جانشینی خانم کلینتون است. این سمت در بطن تصمیم گیری های رئیس جمهوری در زمینه سیاست خارجی قرار دارد که چهره هایی همچون هنری کیسینجر و کاندولیزا رایس پیش از آن که به مقام وزیر امور خارجه برسند، در آن سمت اشتغال داشتند.
دونیلون یکی از چهره های کهنه کار و باتجربه دولت بیل کلینتون بود که در زمینه توسعه سازمان ناتو و در سال ١٩٩٥ روی «پیمان دیتون» که به درگیری های یوگسلاوی پیشین پایان داد، فعال بوده است.
مالو اینوسنت، تحلیلگر کاتو می گوید: «او (دونیلون) عمیقاً در سیاست های مبارزه با تروریسم اوباما فعال بوده است. او همچنین در بسیاری از زمینه ها توانایی اعمال نفوذ بر رئیس جمهوری را دارد. با این وجود، به نظر من او فاقد درخشش و نفوذ و قدرتی است که خانم کلینتون از آن بهره داشت، ویژگی ای که در مناسبات با کشورهای دیگر قابل انتظار است».
هنوز جدول زمانی برای کناره گیری خانم کلینتون مشخص نشده است. اما اوباما می تواند پیش از پایان سال جاری جانشینی را برای مقام او نامزد کند، به این امید که وزیر امور خارجه جدید به هنگام ادای سوگند دوره دوم ریاست جمهوری او در ماه ژانویه انتخاب شده باشد.