روز سه شنبه دوازدهمِ ماهِ ژانويه سالروز زلزله مهيب هائيتی بود.
يکسال پيش اين زلزله ويرانگر موجب مرگ صدها هزار نفر شد و فرهنگ و سنن ملی کشور را زير آوار مدفون ساخت.
موزهء هنر نِيدِر که مرکز مجموعه آثار منحصر به فرد دنيای هنر هائيتی بود با خاک يکسان شد اما بيشتر گنجينه آن بازيافت شده و اکنون با زحمت فراواندر دست ترميم است.
موزه هنر نِيدِر در حومه پورت اُو پرنس دستاورد يک عمر کار وزحمت جورج نِيدر و خانواده اش بود.
اقای نِيدِر در سال ۱۹۶۶ به جمع آوری کارهای هنری هائيتی پرداخت و مجموعه بزرگی از نقاشی و مجسمه که تاريخچه و فرهنگ پر جنب و جوش هائيتی را به تصوير می کشيد، تأسيس کرد.
اما در روز دوازدهمِ ژانويه سال ۲۰۱۰ زلزله ای به شدت ۷ ريشتر کلِ پورت او پرنس پايتخت هائيتی را با خاک يکسان کرد.
موزهء هنر نيدر کاملاً ويران شد و ترس از اين بود که تمام گنجينه آن نيز از بين رفته باشد تا اينکه جورج نِيدِرِ تصميم گرفت در اين باره تحقيق کند.
جورج نِيدِر جونيور پسر بنيانگذار موزه و صاحب کنونی آن، می گويد «ما نمی توانستيم اجازه ديم که اين گنجينه زير آوار دفن شود. به خاطر همين با ۳۰ نفر به محل موزه رفتيم و شروع به حفاری کرديم. متوجه شدم که احتمال پيدا کردن تابلوهايی که خراب نشدند امکان پذير است. حدود سه ماه کار کرديم و در نهايت از ۱۵ هزار تابلوی نقاشی ۱۴ هزار تای آنها را پيدا کرديم.
بسياری از اين نقاشی ها در مرکز حفظ و نگهداری تحت ترميم هستند. اين مرکز با همکاری انيستيتوی اسميتسونيين در پورت او پرنس بر پاشده است که در آن متخصصين موزه های آمريکا در کار تعمير آثار هنری و آموزشِ هنرمندان در حفظ و ترميم آنها کمک می کنند.
آقای نِيدِر پيش بينی ميکند که ترميم آثار اين موزه تا بيست سال طول بکشد و می گويد :«از ۱۴ هزار تابلو ۳ هزار عدد صدمه ديده اند. وقتی می گويم صدمه يعنی بد جور صدمه ديده اند. مهمترين نقاشی ها از ديوار آويزان بودند و وقتی همه چيز فروريخت ديوارهای بتونی روی نقاشی ها افتادند و صدمه وارد کردند.»
متأسفانه برخی از تابلو ها قابل ترميم نيستند.
بعضی از آنها کاملاً نابود شدند و بعضی نيز بعد از اوضاعِ پر هرج و مرجِ پس از زلزله به سرقت رفتند.
يونسکو به اميد يافتنِ اين آثار کُد قرمز اعلام کرده است. آقای نِيدر معتقد است شايد در بازار سياه می چرخند.
جورج نِيدر از امداد بين المللی بعد از زلزله قدردانی ميکند ولی می گويد بايد کمک های بيشتری برای حفظِ هنرِ هائيتی بشود. آقای نيدر می گويد: «اگر غذا به شما بدهند می خوری و تمام می شود اما حفظِ فرهنگ۱۰۰ ها سال برای فرزندان و نوادگانم برجای خواهد ماند. اين چيزهای خوب هائيتی است که ما احياء می کنيم.»
بيش از ۱۰ هزار نقاشی به طور موقت در انباری يکی ديگر از گالری های نِيدر در «پِتی يو ويل» در خارج از پورت او پرنس نگهداری می شوند.
ارزش هر تابلو نقاشی از چند صد دلار تا ده ها هزار دلار آمريکاست يعنی کل مجموعه حدوداً چند ميليون دلار ارزش دارد.
اما آقای نِيدر ميگويد می خواهد برخی از مهمترين آثار را برای ملت خود ترميم کند و آنها را در موزهء ملی جديد قرار دهد.