دو دانشجوی ارشد دانشگاه استانفورد ۱۹ سال پیش با وام کوچکی از صندوق ابداعات دانشگاه و سرمایه چند کارآفرین دور‌اندیش «گوگل» را برای جستجو در اینترنت به وجود آوردند. گوگل در جشن تولد نوزدهمین سالگرد تولد خود، ۱۹ «دودل» یا طرح جدید منتشر کرد برای سرگرم کردن کاربران. اما در این ۱۹ سال، چنانکه در گزارش رسانه‌ها می‌خوانیم، «لری پیج» و «سرگئی برین» نه تنها یک غول اقتصادی بین‌المللی و یکی از پرارزش‌ترین شرکتهای دنیا را به وجود آوردند، بلکه مبتکر انقلابی بودند که دنیا را عوض کرد.
گوگل حالا دیگر بخشی از یک شرکت مادر است که نام آن را با اشاره به اهمیت کلیدی که در اقتصاد جهان دارد، «الفبا» نهاده‌اند، یعنی زیربنای زبان و فرهنگ. گوگل، از قدرتمندترین شرکتهای بین‌المللی است که در فهرست شرکتهای باارزش دنیا، فقط یک نمره از «اپل» Apple پائین‌تر قرار دارد. ارزش گوگل در بازار سهام در حال حاضر معادل ۵۴۱ میلیارد دلار است.
شمار کاربران گوگل به ۴.۵ میلیارد نفر رسیده است که در ۱۶۰ کشور جهان پراکنده‌اند و به ۱۲۳ زبان مختلف صحبت می‌کنند. بنا به گزارش پایگاه اینترنتی «ریکود» گوگل ۷۲ هزار کارمند دارد که بیشتر آنها در مجتمع گوگل در «ماونتین وی‌یو» واقع در نزدیک «سن حوزه» کار می‌کنند. ۵۶ درصد از آنها سفید پوست و ۳۵ درصد از ملیت‌های آسیایی هستند.
آغاز
در باره تاریخ آغاز گوگل نظرهای مختلفی وجود دارد. قبل از آنکه در سال ۱۹۹۶، «لری پیج» و «سرگئی برین» کار روی یک موتور جستجوی اینترنتی به نام «بک راب» یا مشت و مال پشت را آغاز کنند، «لری پیج» در پیچ و خم تصمیم به ادامه تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد در دانشگاه استانفورد بود و «سرگئی برین» دانشجوی سال دوم کارشناسی ارشد بود و ماموریت پیدا کرد که نوآمده را راهنمائی کند. وقتی «پیج» تصمیم گرفت ثبت نام کند، آنها بلافاصله با هم دوست نشدند، بلکه هر یک، دیگری را خودپسند و منفور می‌دانست.
فکری که بحث در باره آن به دوستی و سرانجام مشارکت آنها انجامید، و پایه و اساس «گوگل» را تشکیل می‌دهد، جستجو براساس شمار اشارات یا citation های واژه‌ها در صفحات اینترنت بود. در تحقیقات دانشگاهی، اعتبار هر گزارش با شمار اشارات به آن در تحقیقات دیگر، سنجیده می‌شود. «لری پیج» می‌خواست این محک دانشگاهی را در جستجوی صفحات world wide web اینترنت به کار ببرد، ابتدا برای تهیه یک نقشه بصری، ولی خیلی زود هر دو متوجه شدند که این می‌تواند به خلق یک موتور جستجو برای مصرف‌کننده بیانجامد.
اسم گوگل از Googol می‌آید، به معنی عدد یک با صد صفر جلوی آن.
نخستین سرمایه‌گذار گوگل، که ۱۰۰ هزار دلار هزینه کرد، «اندی بکتولشایم» بنیانگذار شرکت «سان مایکروسیستمز» بود. با پول او، هزینه ثبت شرکت پرداخت شد. گوگل در گاراژ منزل سوزان وویجیکی تاسیس شد. سوزان وویجیکی حالا مدیرعامل واحد «یوتیوب» شرکت گوگل است. از ده نرم‌افزار پرمصرف در تلفن‌های همراه دنیا، پنج نرم‌افزار به گوگل تعلق دارند، شامل یوتیوب، گوگل پلی Google Play و گوگل مپز Google Maps و «جی میل» و جستجوی گوگل.
یوتیوب را گوگل در سال ۲۰۰۶ به مبلغ ۱.۶۵ میلیارد دلار خریداری کرد که بیشترین مبلغی است که تاکنون گوگل برای خرید یک شرکت دیگر پرداخته است.
«Domain» یا دامنه اینترنتی «گوگل دات کام» در سال ۱۹۹۷ ثبت شد. تاریخ تاسیس شرکت چهار سپتامبر ۱۹۹۸ است، ولی تاریخ آغاز به کار رسمی صفحه جستجوی اینترنتی گوگل، ماه سپتامبر ۱۹۹۸ است. گوگل نوزدهمین سالگرد خود را در ۲۷ سپتامبر ۲۰۱۷ جشن گرفت، و از سال ۲۰۰۶ به این سو، ۲۷ سپتامبر را به عنوان تاریخ مبدا جشن می‌گیرد.
در سال ۱۹۹۹ اندی و سرگئی به Excite که در آن زمان یک موتور جستجوی نسبتا موفق بود پیشنهاد کردند که گوگل را به مبلغ یک میلیون دلار از آنها خریداری کند. ولی پیشنهاد آنها رد شد.
پنج سال بعد از آن در سال ۲۰۰۴ ، ارزش گوگل نه یک میلیون دلار، بلکه ۲۳ میلیارد دلار محاسبه می‌شد. گوگل در آن سال، درصد کوچکی از سهام خود را برای اولین در بازار سهام عرضه کرد و معادل ۱.۶۷ میلیارد دلار سرمایه به دست آورد. ۱۰ سال بعد از آن تاریخ، یعنی در سال ۲۰۱۴، ارزش سهام گوگل در بازار از مرز ۳۹۷ میلیارد دلار گذشته بود.
برای کمک به کاربران، گوگل صدها «دومین» یا دامنه اینترنتی ثبت کرده که اسم گوگل در آنها به تمامی غلط‌های ممکن نوشته شده، از گوگل با سه حرف O گرفته تا گوگل بدون حرف O. یکی از دومین‌ها، 466453.com است که همان اسم گوگل است به اعداد، اگر روی صفحه کلید تلفن همراه تایپ شود.
در راس ده اصلی که فلسفه گوگل را تشکیل می‌دهد، نوشته شده «بر کاربر تمرکز کنید و همه چیز دنبال آن می‌آید.»
گوگل حالا دیگر فقط یک موتور جستجو نیست، بلکه کسب و کارهای مختلفی به راه انداخته است یا خریده است و از جمله صاحب «یوتیوب» است.
تغییر دنیا
روزنامه «تایمز» لندن در گزارش کوتاهی با استفاده از تحقیقات پروفسور «الن وودوارد» Alan Woodward از دانشگاه «ساری» Surry و دیگران، در بیست پاراگراف، نشان می‌دهد که چگونه گوگل در ۱۹ سال گذشته، جهان را دگرگون ساخت.
انقلاب
گوگل در جستجوی اینترنتی انقلاب کرد. موتور جستجوی گوگل با در اختیار داشتن میلیاردها صفحه اینترنتی در ۱۰۰ میلیون گیگابایت، در کمتر از یک ثانیه جواب هر جستجویی را پیدا می‌کند.
خنگ تر
گوگل با آسان کردن جستجو، و در دسترس قراردادن آن روی میلیاردها تلفن همراه، آدمها را خنگ تر کرده. مردم دیگر اطلاعات را به ذهن نمی‌سپارند و روابط اجتماعی هم عوض شده چون صاحبان حافظه و اطلاعات در جوامع از اعتبار گذشته برخوردار نیستند. مردم عادت کرده‌اند که به جای کتاب خواندن، مقالات کوتاه بخوانند یا ویدیویی روی یوتیوب تماشا کنند. به گفته «الن وودوارد»، «دامنه توجه ما محدود شده، داده‌ها را صوری می‌نگریم و به حقیقت بنیادی توجهی نداریم.»
کالا
گوگل انسان‌ها را به کالاهای قابل خرید و فروش تبدیل کرده و بیش از هر دولتی درباره افراد، داده جمع‌آوری کرده. از جستجوهای ما، از ایمیل‌های ما در «جی میل»، و از ویدیوهایی که در «یوتیوب» تماشا می‌کنیم، و از داده‌های جغرافیایی ما که از طریق مکان‌یاب تلفن‌های همراه جمع‌آوری می‌کند، برای فروختن آگهی استفاده می‌کند که سالی ۹۰ میلیارد دلار برای گوگل درآمد کسب می‌کند، ۵۰ میلیارد دلار آن از تلفن‌های هوشمند و همراه.
پروفسور «وودوارد» معتقد است که تبدیل شدن به کالا، بهایی است که انسان‌ها در ازای جستجوی مجانی در گوگل می‌پردازند.
پردامنه
گوگل در حال حاضر ۹۲ درصد از کل بازار جستجوی اینترنتی را در اختیار دارد و ۶۰ درصد از کاربران اینترنتی از مرورگر «کروم» استفاده می‌کنند که یکی از محصولات گوگل است. یک سوم کل درآمد آگهی‌های اینترنتی به جیب گوگل می‌رود و ۹۰ درصد از تمام تلفن‌های هوشمند دنیا، از سیستم عامل «اندروید» استفاده می‌کنند، که آن هم یک محصول دیگر گوگل است.
تسلط
چون جستجوی اینترنتی دروازه دسترسی به خدمات و کالاها است، گوگل بر همه صنایع جهان مسلط شده. بعضی از شرکتها شاکی هستند که اگر پول آگهی به گوگل ندهند، طبقه‌بندی آنها در نتایج جستجو پایین می‌افتد و کسب‌وکار را به رقیب می‌بازند.
پروفسور «وودوارد» معتقد است که گوگل آنچه ما می‌بینیم را از صافی خود رد می‌کند. او می‌گوید: «این خطر وجود دارد که زاویه دید ما نسبت به جهان به خاطر عبور از صافی گوگل، محدودتر شود.»
جغرافیا
گوگل جغرافیا را دگرگون کرده. سرویس Google Earth موفق شد با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای، نسل‌کشی در «دارفور» سودان را زیرنظر بگیرد، نقشه‌ای از کاهش مساحت جنگل‌های دنیا تهیه کند، و در پیدا کردن گنجینه‌های باستان‌شناختی به کاوش‌گران کمک کند. انگیزه گوگل نقشه‌برداری از جهان برای فروختن آگهی است، اما از این طریق، خدماتی که در نزدیکی و اطراف ما قرار دارند را، به ما نشان می‌دهد.
جهانی
گوگل ما را جهانی‌تر کرده است. پروفسور «مارک اسکیلتون» از دانشگاه بازرگانی «وارویک» می‌گوید: «گوگل دسترسی به اطلاعات را دمکراتیزه کرده و اطلاعاتی را که در گذشته در دسترس همگان نبود را برای همه قابل دسترس ساخته است.»
اما یک پیامد منفی گوگل و یوتیوب این است که با انتشار ویدیوهای موعظه‌گران اسلامی، به گسترش نفرت هم کمک کرده.
الهام‌بخش
گوگل با آسان کردن جستجو، الهام‌بخش است.
سابقه
قبل از گوگل، «آرچی» Archie در سال ۱۹۹۰ تنها موتور جستجوی در دسترس بود که فقط در اسامی «فایل» ها جستجو می‌کرد نه در محتوای آنها. در سال ۱۹۹۴، «وب کرالر» webcrawler که برنامه آن را «برایان پینکرتون» یک دانشجوی دانشگاه واشنگتن نوشته بود، اولین موتور جستجویی که در متن صفحات اینترنتی واژه مورد نظر را پیدا می‌کرد. این موتور جستجو را «آمریکا آنلاین» یک سال بعد خرید و بعد به Excite فروخت.
بعد از آن Alta Vista در همان سال ۱۹۹۴ موفق‌ترین موتور جستجو بود، که آن را «یاهو» در سال ۲۰۰۳ خریداری کرد.
موتور جستجوی Ask Jeeves در سال ۱۹۹۶ شروع به کار کرد و می‌توانست به سئوال‌هایی که به زبان ساده نوشته شده بودند، پاسخ بدهد. در سال ۲۰۰۶ نام این سایت به ask.com تغییر یافت.