مقالهای از الیزابت روزنبرگ در نشریه فارین افرز
اتحادیه اروپا و چین اعلام کرده اند که قصد دارند یک سیستم ویژه پرداخت های مالی ایجاد کنند تا به شرکت ها امکان بدهد با وجود تحریم های آمریکا به تجارت با ایران ادامه دهند.
این مهم گامی کوچک اما قابل توجه به سوی انشقاق در نظم اقتصاد جهانی است. دوستان و دشمنان ایالات متحده از پیش در پی یافتن راه هایی برای پرهیز از سیستم مالی سنتی مبتنی بر دلار بوده اند. سیاست دولت ترامپ در برابر ایران انگیزه مضاعفی به آن هایی داده است که می کوشند استیلا و اثر گذاری ساختار اقتصادی آمریکا را تضعیف کنند. واشنگتن باید این خطر را در نظر داشته باشد.
ایالات متحده سال ها توانسته است از تحریم برای اعمال عواقب ویرانگر اقتصادی بر کشورهای دور دست استفاده کند. اروپا تا وقتی منافع آمریکا را هم راستا می دید ابراز نگرانی نمی کرد. اما اکنون اروپایی ها در تعامل با دولت ترامپ با طیفی از تعرفه ها، فشارها در ناتو، تضعیف دادگاه لاهه و یک رشته تحریم ها روبرو هستند.
در کوتاه مدت، اظهارات رهبران اروپا در مورد برون رفت از استیلای دلار بیشتر لفاظی است. سیاستمداران اروپایی نمی توانند شرکت های اروپایی را به خرید نفت و فروش قطعات خودرو به ایران مجبور کنند. این مبادلات تحریم هایی را به دنبال خواهد داشت که نتیجه اش مسدود شدن دسترسی آن شرکت ها به سیستم پرداخت دلاری و اقتصاد ۲۰ هزار میلیاردی آمریکا است. این مثل صدور حکم اعدام برای یک شرکت است.
«وسیله هدف خاص» که از سوی فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، معرفی شد هیچ شانسی ندارد تا جایگزین سیستم «سوئیفت» - ستون نظام مالی جهان - بشود. تجارت اروپا با ایران در سال ۲۰۱۷ حدود ۷۸۷ میلیون دلار بود که کمتر از سه درصد کل تجارت اروپا است. در مقایسه، روزانه در جهان، نزدیک به ۵ هزار میلیارد دلار تجارت از طریق «سوئیفت» انجام می گیرد.
اما بی اهمیت دیدن تلاش های اروپا کوته بینی است.
«وسیله هدف خاص» تنها یکی از بسیاری مکانیزم ها است که به بهای قدرت اقتصادی آمریکا مسیر جریان تجارت، زنجیره تامین، روابط بانکی و پرداخت های مالی را تغییر می دهد. مایه نگرانی است که ایالات متحده به دست خودش به این روند سرعت می دهد. آمریکا با اعمال تحریم های یکجانبه و رفتارهای تند، دیگر کشورها را به ایجاد کانال های اقتصادی مستقل ترغیب می کند. چنین تلاش هایی کشورهایی را که در پی ایجاد توازن علیه ایالات متحده هستند به یکدیگر نزدیک تر می کند. سپس دشمنان آمریکا می توانند از آن کانال ها برای پرهیز از تحریم های آمریکا استفاده کنند که گزندگی اش را از دست خواهد داد.