فیلم «نوسان نفت: شهری برفراز دریا» ساخته کارگردان سوئیسی، مارک ولفنسبرگر، نگاهی است به نخستین و بزرگ ترین سکوی استخراج نفت دورازساحل که تا کنون ساخته شده است. این سکوی نفتی که یکی از شهرک های نفتی دوران اتحاد جماهیرشوروی به شمار می رود در تاریخ ١٩٤٩ در آب های دریای خزرساخته شده است.
دراین جشنواره بین المللی که تمامی فیلم های آن در رابطه با شرایط محیط زیست ساخته شده اند فیلم های دیگری نیز به این مسئله پرداخته اند. از جمله«مرغ زرین پر: جادویی درهوا» درباره زندگی و بقای پرندگان کوچک و فیلم دیگری درباره خطراتی که آب های اقیانوس ها را تهدید می کند و بالاخره داستانی درباره از بین رفتن جنگل ها، همه و همه در این جشنواره کم نظیردر شهر واشنگتن دی سی، پایتخت ایالات متحده آمریکا به نمایش درمی آید.
جشنواره امسال که چون سال های پیش به منظور جلب توجه مردم به مسائل محیط زیستی برگزار می شود بیشتر برروی مسئله «انرژی» یا «سوخت مصرفی» متمرکز شده است. به همین منظورنیز سری فیلم هایی در این رابطه از مستندسازانی از کشورهای مختلف جهان برای نمایش در فستیوال انتخاب شده است. در اغلب این فیلم ها جستجو و تلاش بشرامروزی برای دستیابی به منابع انرژی زا و چالش هایی که در این راه وجود دارد از جمله شرایط محیط زیست شکننده جهان به نمایش درآمده است.
در این نوزدهمین سال برگزاری فستیوال فیلم های مستند محیط زیستی، ١٥٠ فیلم کوتاه و بلند و انیمیشن در رابطه با موضوع جشنواره از٤٠ کشور مختلف جهان به نمایش گذاشته شده است. این فیلم ها در بیش از ١٢ سینمای مختلف در گوشه و کنار شهر واشنگتن دی سی به نمایش درآمده اند و جشنواره هرساله با جلب تعداد کثیری تماشاگر ،مردم را از تازه ترین و مهم ترین مسائل در رابطه با شرایط محیط زیست آگاه می سازد.
جایزه بهترین مستند محیط زیستی امسال به کارگردان سوئیسی «مارک ولفنسبرگر» تعلق گرفت که فیلم «نوسان نفت: شهری برفراز دریا» به کارگردانی او تصویری جامع و به شدت قابل توجه ازتشکیل و توسعه یک شهر نفتی درنیمه قرن بیستم است. «فلو استون» مدیر و پایه گزار جشنواره می گوید :«این شهرک نفتی یکی از موضوع های منحصر به فرد و بی نهایت مورد توجه برای ساختن یک مستند بوده است و تماشاگران به شدت مجذوب نکات مهم و برجسته این فیلم شدند.»
فیلم درباره شهر عظیمی است که در دوران استالین دروسط آب های دریای خزر ساخته شده است و هنوز هم با ساختمان های چند طبقه و تجهیزات نفتی عظیم مشغول به کاراستخراج نفت و گاز است. در این فیلم ازطریق مصاحبه با افراد مختلف مسائل مهمی دررابطه با تاریخ نفت فاش شده است که بی نهایت قابل توجه است.
اطلاع از وجود نفت و گاز طبیعی در منطقه خزر به زمان های باستان میرسد. از ٦٠٠ سال قبل از میلاد مسیح تا قرن دوازدهم، زرتشتی ها به باکو واقع در شبه جزیره آپشرون سفرمی کردند تا در معبد سوراخانی، معبدی که «آتش جاودان» آن از سوخت گاز طبیعی تأمین می شد به عبادت بپردازند. شواهدی در دست است که نشان می دهد حتی در قرن دهم میلادی نیز نفت یک کالای تجاری بوده و در طی قرن سیزدهم به مقدار زیاد از باکو به مناطق دیگر صادر می شده است. مارکو پولو سیاح ونیزی قرن سیزدهم میلادی در توصیف خود از ارمنستان بزرگ به چشمه بزرگی اشاره می کند که چنان نفتی از آن خارج می شده که حمل آن به تعداد زیادی شتر نیاز داشته است.
درجشنواره امسال، صنعت نفت موضوع بسیاری دیگر از فیلم های کوتاه و بلند می باشد. از جمله فیلم «لوله کشی» که تاثیرات منفی یک لوله کشی نفتی را در کنارسواحل حاصلخیز ایرلند و پیامدهای آن را بر روی شرایط محیط زیست ناحیه و زندگی ماهیگیران و زارعین آن جا به تصویر می کشد.
تعداد ١٥٠ فیلم جشنواره که فیلم های انیمیشن، فیلم های آرشیوی و تجربی هم جزئی از آن هستند از ٤٠ کشور مختلف جهان انتخاب شده اند با این همه «استون» رئیس جشنواره معتقد است بایستی فیلم های بیشتری از قاره آفریقا به جشنواره می آمد:«ما فیلم هایی درباره آفریقا در جشنواره امسال داریم اما من آرزو داشتم تعداد آن ها خیلی بیشتر از این ها می بود و امیدوارم سال آینده این مسئله جبران شود.»
یکی ازفیلم هایی که از آفریقا درجشنواره فیلم های مستند شرایط محیط زیست به نمایش گذاشته شده است، فیلمی به نام «شیر سفید» محصول آفریقای جنوبی بود که «مایکل سوآن» آن را کارگردانی کرده است و با مسئله جهانی حفاظت از حیوانات درنده درمعرض خطر و درحال نابودی سروکار دارد.این فیلم داستان یک شیر سفید کمیاب را بازگو می کند که در اسطوره های آفریقایی لقب پیامبر به او داده شده است اما در حال حاضرعلاوه بر رویارویی با مشکلات زندگی در شرایط ناهمگون محیط زیستی با چالش بزرگ دیگری هم روبروست: شکارچیانی که دستیابی به پوست این شیر سفید برایشان از پیامی که این حیوان مقدس به همراه دارد به مراتب مهم تراست.
یکی دیگر ازفیلم های برجسته فستیوال امسال «تسلیم» ساخته استفن جارل کارگردان سوئدی است که در فیلم خود به ما نشان می دهد که چگونه درعرض روز با بیش از ١٠٠ هزار ماده شیمیایی مختلف سروکار داریم. دراین فیلم با دانشمندانی از سراسر جهان در این رابطه گفتگو شده است. استفن ادآم، بیولوژیست، نویسنده و کارگردان فیلم می گوید:«ما درحقیقت روی یک بمب درحال انفجار نشسته ایم. استفاده از مواد شیمیائی در دنیای امروز درطول چند دهه کوتاه از یک میلیون تن در سال به ٥٠٠ میلیون تن درسال رسیده است.»
جارل می گوید ازفیلم او درنقاط مختلف جهان استقبال شده است اما پس از نمایش آن در سوئد ، دولت سوئد اعلام کرد که طرح برنامه تازه چهارساله ای را ریخته است تا از طریق آن بتواند مقدار مواد شیمیائی مورد استفاده روزانه روزانه به ویژه در رابطه با نوزادان و بچه ها را به مقدار قابل توجهی تقلیل بدهد:«سیصد هزار نوع مواد شیمیایی در رابطه با نوزادان مصرف می شود و در واقع آن ها پیش از تولد و در روزهای اول زندگی کاملا آلوده به این مواد شیمیایی هستند. پانزده درصد از بچه های مدرسه ای به همین دلیل به بیماری های عصبی دچارهستند.»
البته نکته های مثبتی نیز در برخی از این فیلم های مستند گنجانده شده است. در فیلم «جامعه باغچه ها»، سینتیا گبیب، در شهرکی درحومه شهر واشنگتن به نگهداری از باغچه های محله اشتغال دارد. این باغچه ها نه تنها مواد اولیه ای چون سبزیجات تازه و چند نوع میوه را تامین می کند بلکه به عنوان یک محل آرام و با صفامکانی ست برای آرامش بزرگسالان، بازی بچه ها، آموزش آن ها و برای مهاجران تازه از راه رسیده، محلی که آن ها را به یاد زادگاهشان می اندازد.
گبیب می گوید:«ما یک رنسانس باغچه ای را درایالات متحده آمریکا آغاز کرده ایم و درحال حاضرمحله های گوناگون دیگری هم در حوالی واشنگتن درحال طرح باغچه های خود هستند و منتظر اجازه شهرداری برای تعبیه این باغچه ها می باشند.
سال گذشته بیش از ٢٦ هزار نفر از فستیوال فیلم های مستند شرایط محیط زیست واشنگتن دیدن کردند.