برنامه دولت جمهوری اسلامی تحت عنوان «خاموشیهای برنامهریزی شده» واکنشهای گستردهای را میان کاربران در رسانههای اجتماعی به دنبال داشته است. برخی کاربران آن را «جیرهبندی برق» توصیف کردهاند و شماری از شهروندان نیز گفتهاند جلوگیری از مازوتسوزی بهانه است و برق برای استخراج رمزارز استفاده میشود و نباید خاموشی سراسری ناشی از فساد و بیکفایتی را با سکوت پذیرفت.
شماری از کاربران شبکههای اجتماعی روز دوشنبه ۲۱ آبان در واکنش به جیرهبندی برق که دولت جمهوری اسلامی آن را «آغاز خاموشیهای برنامهریزی شده» نامیده است، تأکید میکنند که این خاموشیها به دنبال بالا رفتن قیمت بیتکوین و به قصد صرف برق برای راهاندازی و بهرهبرداری از مزرعههای ماینر رمزارز است.
قیمت ارز دیجیتال بیتکوین در زمان تنظیم این گزارش از مرز ۸۶ هزار دلار گذشته است و به گفته برخی ناظران، روند رشد بهای این رمزارز برای برای دولت جمهوری اسلامی توجیه اقتصادی دارد و از این رو، با جیرهبندی برق مصرفی شهروندان به بهانه حفظ سلامت و جلوگیری از مازوتسوزی، برق را صرف استخراج بیتکوین میکنند.
برخی شهروندان نیز «سه فصل خاموشی در دوره هشت ساله روحانی» به دلیل کمآبی و از کار افتادن نیروگاههای آبی در تابستان ۹۷، کمبود گاز و شیوع کرونا در زمستان ۹۹، و گران شدن بیتکوین و به صرفه شدن ماینرها در تابستان ۱۴۰۰ را یادآوری کردهاند.
چند کاربر هم با استفاده از عبارت «جیرهبندی» گفتهاند که حکومت «برق نداشته» را جیرهبندی کرده است.
در همین حال سعید قاسمینژاد، اقتصاددان و پژوهشگر ارشد بنیاد دفاع از دموکراسیها، در یادداشتی در شبکه اجتماعی ایکس با طرح این پرسش که «آیا باید خاموشی سراسری را با سکوت پذیرفت؟»، تأکید کرد که :خاموشیهای گسترده و برنامهریزیشده نمونه دیگری از فساد و بیکفایتی نظام جمهوری اسلامی است.»
او گفت: «جدای از بحرانهای ساختاری و بلندمدت در بخش انرژی، مشخص است که به دلایلی، برخی معلوم و بخشی نامعلوم، دولت رئیسی و پوزیده (پزشکیان) به تأمین و ذخیره گاز و گازوئیل برای نیروگاهها نپرداختهاند.»
آقای قاسمینژاد با بیان این که دولت پزشکیان سیاست «از آب کره گرفتن را در پیش گرفته» و «با طلبکاری به مردم میگوید این خاموشیها برای سلامتیتان خوب است»، تنها نتیجه تداوم جمهوری اسلامی را «نکبت و فلاکت و نابودی» دانست.
شهریار شمس، فعال مدنی در ایران، در واکنش به جیرهبندی برق و اعلام جدول خاموشیها به بهانه جلوگیری از سوزاندن مازوت در نیروگاهها گفت: «تا قیمت بیتکوین بالا رفت، دغدغه سلامتیمان را پیدا کردند و به بهانه مازوتسوزی و سرطان، برق را قطع میکنند!»
سیروس پارسا، فعال سیاسی نیز با تأکید بر این که «ایران در فصل سرما در خاموشی جهل اشغالگران حاکم فرو میرود»، افزود: «حکومت از تأمین برق مصرفی مورد نیاز مردم ناتوان است، چرا که باید برق مزارع بیتکوین اربابان چینی و روساش را تأمین کند.»
او همچنین گفت که در این حال آن دسته از افرادی که به عنوان «ملیگرای مجاز» تعریف میشوند، «از نگرانی بابت حمله اسرائیل به زیرساختهای تأمین انرژی کشور ناله سر میداد!»
مصطفی نصر اصفهانی، کارشناس اقتصادی، نیز در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «در حالی که هزینه نهایی استخراج بیت کوین با قیمت فعلی برق خانگی در ایران زیر ۲۰۰ میلیون تومان در هر واحد میشود، قیمت آن ۷۶ هزار دلار (بیش از ۵ میلیارد تومان) است.»
به گفته این کارشناس اقتصادی، «این سود هنگفت غیر قابل چشمپوشی است، تا جایی که کسانی در زیرزمین سازمان بورس هم ماینر نصب کردند» و در این وضعیت «کمبود برق طبیعی است.»
شماری از شهروندان نیز در رسانههای اجتماعی اعلام کردهاند که برق خانههایشان خارج از جیرهبندی اعلام شده توسط دولت قطع شده است.
از جمله، مرجان زهرایی، روزنامهنگار نوشت: «برق ما در منطقه ۷ تهران از ساعت ۹ صبح قطع شده است. منطقه و محله ما در جدول خاموشی که دیروز منتشر شد، نبود. پیامکی هم دریافت نکردیم.»
برخی شهروندان هم تأکید کردهاند که هرچند ممکن است مقامات جمهوری اسلامی «چند روز شاید مازوت نسوزانند»، اما «بعدش که خاموشی را جا انداختند، هم مازوتسوزی خواهد بود و هم قطع برق.»
یکی از کاربران در این خصوص گفته که مقامات جمهوری اسلامی «حتی یک درصد هم امکان ندارد فکر مردم باشند.»
عسل داداشلو، روزنامهنگار، نیز تأکید کرده است: «تجربه نشان داده هم برق را قطع میکنند، هم پول ساعات خاموشی را میگیرند، و هم در کنارش مازوتسوزی را ادامه میدهند.»
دولت جمهوری اسلامی ادعا کرده که برای جلوگیری از مازوتسوزی و آلودگی هوای ناشی از آن و برای تأمین «سلامت شهروندان» تصمیم گرفته برق مناطق مختلف ایران را مطابق جدول برنامهریزی شده خاموشی، در ساعاتی از شبانهروز قطع کند.
شرکت توانیر روز شنبه ۱۹ آبان از مشترکان خواسته با توجه به شروع فصل سرما و افزایش مصرف گاز و محدودیت تأمین سوخت گاز نیروگاهها و مطابق تصمیمات اتخاذ شده مبنی بر عدم مصرف مازوت در برخی از نیروگاهها، در مصرف گاز و برق صرفهجویی کنند و برای آگاهی از برنامه روزانه خاموشی به سایت «برق من» مراجعه کنند.
همچنین، علی نیکبخت، رئیس هیات مدیره انجمن صنفی نیروگاههای ایران، خاموشیها و کمبود برق در زمستان را ناشی از خروج برخی نیروگاهها از مدار، پس از پایان تابستان، و همچنین افزایش مصرف دانسته و گفته است که عقبماندگی در تعمیرات اساسی و مشکلات مالی ناشی از عدم پرداخت مطالبات پیمانکاران و تولیدکنندگان برق، را دلیل تعطیلی شماری از نیروگاهها شده است.