سیمین دانشور، نخستین داستان نویس زن ایرانی به مفهوم مدرن، روز پنجشنبه ۱۸ اسفند ۱۳۹۰ و هم زمان با روز جهانی زن، در هشتم مارس ۲۰۱۲ در گذشت.
سیمین دانشور در سال ۱۳۰۰ از پدری پزشک و مادری نقاش که مدیر هنرستانی دخترانه بود، در شیراز به دنیا آمد و همراه با دو خواهر و سه برادرش در خانواده ای هنرپرور و روشنفکر در شیراز پرورش یافت.
سیمین سالهای ابتدایی و دبیرستان را در شیراز در مدرسه انگلیسی درس خواند و در امتحان نهایی دیپلم شاگرد اول کل کشور شد. دکترای ادبیات فارسی را در دانشگاه تهران تحت نظر استاد بدیع الزمان فروزانفر به پایان رساند و در این دوران بویژه از محضر استادانی چون دکتر فاطمه سیاح، غلامحسین بهمنیار و فروزانفر برخوردار بود. او همچنین از تشویقهای دکتر فاطمه سیاح بهره فراوان گرفت. نخستین داستانهایش را برای او می خواند و با تشویق و معرفی او بود که داستانهایش را برای نقد و بررسی به مدت یك سال نزد کسی می برد که بعدها توسط جلال‌آل احمد درمی یابد که او صادق هدایت بوده است، که به گفته او «به دور از هرگونه مریدپروری، آثار ابتدایی یك دختر جوان را با حوصله نقد می‌كرده است.»
خانم دانشور سپس با استفاده از بورس فولبرایت در دانشگاه استانفورد به تحصیل در رشته زیبایی شناسی در ادبیات پرداخت و در همان زمان چند داستان کوتاه به زبان انگلیسی در آمریکا منتشر کرد. او از سال ۱۳۳۸ در در رشته باستان شناسی و تاریخ هنر در دانشگاه تهران تدریس می کرد و در سال ۱۳۵۸ بازنشسته شد.
خانم دانشور، همسر جلال آل احمد، نویسنده پر تاثیر دوران خود بود. اگرچه از این ازدواج فرزندی بوجود نیامد، اما در عوض خانم دانشور نیز همچون همسر خود میراث گران بهایی از آثار فرهنگی و هنری جهان را در زبان فارسی از خود برجا گذاشت.
سو و شون، نخستین رمان سیمین دانشور، در سال ۱۳۴۸ و اندکی پیش از مرگ جلال آل احمد منتشر شد. این رمان در ایران با استقبالی عظیم روبرو شد و به زبانهای مختلف به ترجمه درآمد.
رمان های دیگر او جزیره سرگردانی، ساربان سرگردان و کوه سرگردان هیچ یک به پای سووشون نرسیدند.
چندین مجموعه داستان کوتاه نیز از او باقی مانده است. مانند آتش خاموش، شهری چون بهشت، به کی سلام کنم، و پرنده های مهاجر. چند ترجمه نیز از او باقی مانده که همه در نوع خود از بهترین نمونه های ترجمه است.
خانم دانشور از نخستین و بهترین مترجمان آثار چخوف بود. از ترجمه های او می توان به سرباز شکلاتی نوشته برنارد شاو، دشمنان از چخوف، بنال وطن نوشته الن پیتون و ماه عسل آفتابی که مجموعه ای از داستان های کوتاه است اشاره کرد.
رمان سووشون او که در میان دیگر آثارش اهمیت بیشتری دارد، برای اولین بار در ادبیات فارسی به کاوش در پیچیدگیها و دشواریهای زندگی یک زن به عنوان شخصیت اصلی می پردازد . این رمان همچنین برای اولین بار در ادبیات ایران از زبان یک زن نقل می شود و وضعیت دشوار زن را در برابر مسئولیتش به عنوان همسر و مادر در شیراز دوران رضاشاهی نشان می دهد. اگرچه انتقادهایی فمینیستی بر این رمان وارد آمده، اما همچنان ارزش ادبی خود را حفظ کرده و جزو چند رمان مهم زبان فارسی است.
خانم دانشور همچنین در زمینه های غیر داستانی نیز کتابهایی منتشر کرده که برخی از آنها در دانشگاه تدریس می شد. مانند مبانی استتیک، راهنمای صنایع ایران، شاهکارهای فرش ایرانی و غیره.
سیمین دانشور در دوران پیش از انقلاب در کنار جلال آل احمد از بنیان گذاران کانون نویسندگان و خود نخستین رئیس این کانون بود. خانه این زوج محل رفت و آمد و محفل روشنفکران و جوانان و شاعران و نویسندگان و ناراضیان اعم از مذهبی و غیر مذهبی و چپی بود.
سیمین دانشور پس از مرگ جلال این رویه را همچنان ادامه داد. اما در سالهای اخیر به دلیل تنهایی و پیری و بیماری جانب انزوا گرفت و کمتر کسی به دیدارش می رفت. می توان گفت که این بانوی نویسندگی ایران نیز چون بسیاری از هنرمندان دیگر این ملک، در انزوا و بی اعتنایی جامعه و حکومت، در نود سالگی به پایان زندگی خود رسید.