شماری از قانونگذاران آمریکایی از جمله سناتور تد کروز و لیندزی گراهام و همچنین لیز چینی عضو مجلس نمایندگان، از اقدام دولت آمریکا در لغو معافیت تاسیسات هستهای فردو در ایران استقبال کردند.
در حالی که دولت آمریکا دو هفته پیش معافیتهای هستهای ایران را تمدید کرده بود، روز دوشنبه وزیر خارجه ایالات متحده اعلام کرد در واکنش به اقدامات اخیر جمهوری اسلامی ایران، آمریکا این معافیت را برای سایت هستهای فردو لغو می کند.
برخی اعضای کنگره شامگاه دوشنبه ۲۷ آبان و در پیامهایی مواضع خود را اعلام کرده و همچنین خواستار پایان دادن به دیگر معافیتهای هستهای ایران شدند.
تام کاتن، نماینده جمهوریخواه ایالت آرکانزاس در سنای آمریکا گفت: ملاها به جای کمک به مردمشان که در خیابانها اعتراض میکنند، با اتم در یک انبار زیرزمینی در فردو بازی میکنند. تصمیم دولت آمریکا برای لغو معافیت تحریمهای فردو و ادامه فشار حداکثری بر رژیم حاکم در تهران، تصمیمی درست است.
لیندزی گراهام نماینده جمهوریخواه ایالت کارولینای جنوبی در سنا هم در پیامی گفت: لغو معافیت همکاری اتمی غیرنظامی در مورد برنامه اتمی ایران یک خبر خوب است. رفتار ایران در خاورمیانه به ویژه حمله به تاسیسات نفتی عربستان سعودی نمیتواند ادامه معافیت در برنامه اتمیشان را به همراه داشته باشد.
تد کروز نماینده جمهوریخواه ایالت تگزاس در سنای آمریکا گفت: من به همراه سناتور لیندزی گراهام و لیز چینی عضو مجلس نمایندگان، از بابت خبر امروز مبنی بر این که دولت امریکا سرانجام معافیتهای مربوط به فعالیتهای غیرنظامی در تاسیسات فردو ایران را تمدید نمیکند، پرزیدنت ترامپ و وزیر خارجه پمپئو را تحسین می کنیم. این مکان [فردو] در کنار یک کوه و برای ساختن جنگافزارهای هستهای حفر شده است.
سناتور کروز افزود: پایان دادن به این معافیت گام مهم دیگری در جهت پاره کردن همیشگی توافق فاجعهبار هستهای دوران اوباما با [رژیم] ایران است. دولت ایالات متحده اکنون باید به معافیتهای پروژههای باقیمانده مرتبط با توافق برجام – به ویژه راکتور آب سنگین ایران در اراک – پایان دهد.
تد کروز گفت: ما به تلاشهایمان برای تشویق دولت ایالات متحده مبنی بر توقف همه معافیتهای هستهای غیرنظامی [ایران] ادامه میدهیم و از همکارانمان می خواهیم تا هر چه سریعتر لایحه ما را به تصویب برسانند، به این معافیتها پایان دهند، و ایران را پاسخگو قرار دهند.
لیز چینی نماینده جمهوریخواه ایالت وایومینگ در مجلس نمایندگان هم گفت: من هم به سناتور لیندزی گراهام و تد کروز میپیوندم و از اقدام دولت پرزیدنت ترامپ برای لغو مصونیت تاسیسات اتمی فردو در ایران استقبال میکنم. این گامی مهم در از بین بردن توافق اسفبار اتمی ایران در زمان اوباما است
لغو معافیت فردو
مایک پمپئو عصر دوشنبه ۲۷ آبان در یک کنفرانس خبری در محل وزارت خارجه آمریکا گفت: «روحانی، رئیس جمهوری ایران، به تازگی از آغاز فعالیت های غنی سازی در سایت فردو خبر داد. میزان مناسب غنیسازی اورانیوم برای بزرگترین حکومت حامی تروریسم در جهان، صفر است. رژیم ایران هیچ دلیل مشروعی برای از سرگیری غنیسازی در این مکان – که در گذشته پنهان نگاه داشته شده بود – ندارد. از این رو ایالات متحده معافیتهای مربوط به تاسیسات هستهای فردو را لغو میکند و این لغو معافیت از ۱۵ دسامبر / ۲۴ آذر آغاز خواهد شد.»
مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا، در تاریخ ۱۰ آبان ضمن تمدید معافیت همکاری شرکتهای خارجی در تاسیسات هستهای ایران، از تصمیمات جدیدی برای تحریم بیشتر و اعمال محدودیت بر برنامه هستهای جمهوری اسلامی خبر داد.
این معافیتها به ایران اجازه میدهد با دیگر کشورهایی که هنوز به برجام متعهد هستند، در سه سایت هستهای فردو، اراک و نیروگاه اتمی بوشهر، به همکاری خود با ایران ادامه دهند تا اطمینان حاصل شود ایران غنیسازی اورانیوم را در همان حد پایین نگه دارد.
پیشتر، سه عضو جمهوریخواه کنگره آمریکا این هفته پیشنویس طرحی را ارائه کردند که در آن امکان تمدید معافیتهای هستهای ایران طبق توافق سال ۱۳۹۴ توسط دولت آمریکا منتفی میشود.
سناتور تد کروز روز جمعه ۲۵ آبان اعلام کرد که این طرح را همراه با لیندزی گراهام و لیز چنی در واکنش به تمدید دوباره سه معافیت هستهای ایران توسط دولت پرزیدنت ترامپ ارائه کرده است. سناتور کروز و سناتور گراهام اعضای کمیته روابط خارجی سنا، و خانم لیز چنی، عضو کمیته نیروهای مسلح مجلس نمایندگان گفتهاند که تهران از این معافیتها سوءاستفاده میکند تا برای برنامه هستهای خود زمان بخرد.
دولت پرزیدنت ترامپ در یکسال اخیر فشار حداکثری را بر ایران اعمال کرده و گفته است که رژیم ایران باید مثل یک کشور عادی رفتار کند و از تلاش برای دستیابی به جنگافزارهای هستهای، برنامه گسترده موشکی، کمک به تروریسم، و سایر اقدامات تنش برانگیز خود دست بردارد.