پیمان جبلی، رئیس سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، میگوید انتشار خبر نادرست سقوط یک جنگنده اف-۳۵ اسرائیل در جریان «جنگ ۱۲ روزه» به اعتبار این رسانه حاکمیتی آسیب زده و اعتماد مخاطبان را مخدوش کرده است. این روایت دروغ ماهها در برنامهها و خبرهای صدا و سیما تکرار و برجسته شده بود.
جبلی در توضیح این ماجرا گفته است اعلام سقوط جنگنده اف-۳۵ بر پایه اطلاعات یک «مقام رسمی» انجام شد که بعداً معلوم شد خبر ارائهشده از سوی او «نادرست و غیرموثق» بوده است. او افزوده است انتشار این خبر جعلی به اعتبار صدا و سیما ضربه زده، هرچند همزمان تلاش کرده است مسئولیت را متوجه «منبع رسمی» و همچنین «جریانهای دشمن» در چارچوب جنگ روایتها کند.
از نخستین روزهای درگیری موسوم به جنگ ۱۲ روزه، برخی مقامهای نظامی و مسئولان محلی در ایران از «انهدام» یا «سرنگونی» جنگندههای اف-۳۵ اسرائیل در آسمان ایران سخن گفتند. از جمله، معاون روابط عمومی ارتش در روز دوم درگیری از «اصابت دو فروند اف-۳۵» خبر داد و در روزهای بعد، گزارشهایی درباره «سقوط جنگنده» در مناطق مختلف، از جمله حوالی بویینزهرا و تبریز، در رسانههای نزدیک به حاکمیت منتشر شد.
در ادامه، روایت «سرنگونی یک تا چهار فروند اف-۳۵» به یکی از محورهای اصلی تبلیغات رسانهای حامی حکومت تبدیل شد و صدا و سیما نیز در برنامههای مختلف، جزئیاتی مانند «اسارت خلبان»، «زن بودن خلبان» و «عدم نمایش لاشه بهدلیل ملاحظات امنیتی» را بازتاب داد، بیآنکه سندی قابل راستیآزمایی ارائه شود.
«جنگ ایران و اسرائیل» یا «جنگ ۱۲ روزه» بامداد ۲۳ خرداد ۱۴۰۴ (۱۳ ژوئن ۲۰۲۵) با حملات غافلگیرکننده اسرائیل به اهدافی در خاک ایران آغاز شد. در این عملیات، تأسیسات هستهای، پایگاههای موشکی، زیرساختهای حیاتی و شماری از فرماندهان نظامی و کارشناسان هدف قرار گرفتند.
اسرائیل این حملات را «دفاع پیشدستانه» در برابر تهدیدهای ایران خواند و در پاسخ، ایران با شلیک موشک و پهپاد به اهدافی در خاک اسرائیل، از جمله مناطق شهری، واکنش نشان داد؛ حملاتی که تلفات انسانی و خسارتهای متقابل در پی داشت.
فشار قدرتهای جهانی برای جلوگیری از گسترش جنگ و نگرانی از اختلال در مسیر انرژی و تجارت منطقه، به برقراری آتشبس پس از ۱۲ روز انجامید. در حالی که مقامات اسرائیل از «موفقیت عملیاتی» و مقامات جمهوری اسلامی از «شکست راهبردی دشمن» سخن گفتند، وضعیت به نوعی بازدارندگی شکننده و پرتنش بازگشت.
در این درگیری، اسرائیل از نسخه بومیشده جنگنده پنهانکار اف-۳۵، موسوم به «اف-۳۵ آی عادیر»، بهعنوان ستون فقرات حملات هوایی خود استفاده کرد. بنا بر گزارشهای تحلیلی نزدیک به منابع نظامی غربی، این جنگندهها در موجهای اولیه عملیات، مأموریت سرکوب پدافند هوایی، شناسایی و باز کردن مسیر برای ورود جنگندههای قدیمیتر را بر عهده داشتند و گزارشی از تلفات تأییدشده آنها در این جنگ منتشر نشده است؛ گزارشی که با روایت رسمی تهران از «سرنگونی چند فروند اف-۳۵» در تضاد قرار میگیرد.
اف-۳۵ «لایتنینگ ۲» یک جنگنده نسل پنجم تکموتوره و تکصندلی است که شرکت لاکهید مارتین آن را برای انجام طیف وسیعی از مأموریتها، از برتری هوایی و حمله به اهداف زمینی تا سرکوب پدافند و جمعآوری اطلاعات، طراحی کرده است. ترکیب طراحی بدنه، مواد جاذب امواج رادار و حمل تسلیحات در محفظه درونی، مقطع راداری این هواپیما را کاهش میدهد و امکان نفوذ در حریم هوایی محافظتشده را افزایش میدهد.
ایالات متحده بزرگترین کاربر اف-۳۵ است و کشورهایی مانند اسرائیل، بریتانیا، ایتالیا، هلند، نروژ، دانمارک، استرالیا، ژاپن، کره جنوبی، لهستان و چند متحد دیگر نیز این جنگنده را تحویل گرفتهاند یا سفارش دادهاند. اسرائیل نخستینبار در سال ۲۰۱۸ از اف-۳۵ در عملیات علیه اهدافی در سوریه استفاده کرد و پس از آن، این جنگنده در مأموریتهای مختلف آمریکا و متحدانش در خاورمیانه و اروپا، از جمله رهگیری پهپادها و موشکها، به کار گرفته شده است.
تاکنون چند سانحه و سقوط برای اف-۳۵ در جریان تمرین یا پروازهای معمول گزارش شده، از جمله سقوط یک فروند در دریای ژاپن و یک مورد دیگر در خاک آمریکا؛ اما هیچ مورد سرنگونی تأییدشده این جنگنده بر اثر آتش دشمن در جنگ ثبت نشده است.
در مورد جنگ ۱۲ روزه نیز، ادعاهای ایران درباره انهدام چند اف-۳۵ بر اساس گزارشهای مستقل، شواهد عینی و دادههای منتشرشده از سوی اسرائیل و متحدانش تأیید نشد.
