گروهی از کمدین های «استندآپ» Stand up آمریکایی برای مدت یک هفته به اجرای برنامه های کمدی در جشنواره ای به نام «فستیوال کمدین های آمریکایی» که به همین مناسبت در عمان پایتخت کشور اردن هاشمی برپا می شد پرداختند. اما این کمدین ها فقط برای خنداندن مردم به این کشور خاورمیانه ای نرفته اند بلکه هدف آن ها ایجاد ارتباط با هم نوعان اردنی خود، رد و بدل فرهنگی و برگزاری سمینارها و کارگاه های آموزشی در رابطه با هنر کمدی «استندآپ» است.
دین عبیدالله، یک کمدین عرب وایتالیایی تبار آمریکایی است که تهیه کننده فستیوال کمدین های آمریکایی در اردن به شمار می رود. او می گوید موفقیت این جشنواره در سال گذشته باعث شد که او و همکارانش یک بار دیگر دست به اجرای چنین برنامه هایی بزنند. امسال بیش از ۲۵ کمدین در این جشنواره شرکت داشتند.
عبیدالله می گوید: «سال گذشته اغلب این کمدین ها را آمریکایی های خاورمیانه ای تبار تشکیل می دادند. امسال اما این کمدین ها از میان ملیت های مختلف انتخاب شده اند. البته هنوز بیشتر آن ها را عرب تبارهای آمریکایی تشکیل می دهند اما بین آن ها آمریکایی های یونانی تبار و حتی کمدین های سرخپوست یا بومی آمریکایی نیز دیده می شوند.»
عبیدالله می گوید هر یک از این کمدین ها از شیوه و هنر خاص خود برای خنداندن مردم استفاده می کنند. برای مثال باید از «علی حسن» پاکستانی تبار کانادایی نام ببریم. حسن می گوید: «کاری که من می کنم این است که سعی کنم مسائل مشترکی را پیدا کنم که همه ما بتوانیم به طور دستجمعی به آن ها بخندیم. این کار برای من بی نهایت ارزشمند است. این که بتوانم ضمن جوک گفتن و خنداندن مردم به صورتی کمک کنم تا آن ها از وقایع جدی و تلخی که دور و برشان جریان دارد دور شوند و کمی از دیدگاهی سبک تر با شوخی و خنده به مسائل حاد سیاسی و اجتماعی روز جهان نگاه کنند.»
عبیدالله می گوید جامعه عرب از این کمدین های آمریکایی به خوبی استقبال کرده است:«مردم اینجا از جوک های احمقانه خوششان نمی آید. از طرفی این جوک ها حتما هم نباید خیلی جدی یا سیاسی باشد. اما باید هوشمندانه باشد. مردم اینجا هم به همان مسائلی می خندند که مردم آمریکا آن را خنده دار می بینند. این خیلی هیجان انگیز است. اما خوب یک محدودیت هایی هم هست که باید رعایت شود. در اینجا ما نمی توانیم فحاشی کنیم یا در مورد مسائل جنسی و سکس صحبت کنیم. هم چنین باید از گفتن جوک های مذهبی توهین آمیز خودداری کنیم. مردم اینجا از هرگونه شوخی درباره مذاهبی چون مسیحیت، اسلام و یهودیت ناراحت می شوند و دوست ندارند که مقام دین پائین آورده شود. در برخی جوامع شوخی درباره رهبران سیاسی نیز چندان پسندیده نیست.»
بنا بر گفته عبیدالله حتی کمدین هایی که از کشورهای خاورمیانه ای نیستند هم از این اجراها لذت می برند: «برای مثال باید از شری داوری نام ببرم که یک کمدین انگلیسی تبار است و به همراه ما برای اجرای برنامه به عمان آمده است. او در ابتدای کار از اینکه یک زن است و در مقابل تماشاگران خاورمیانه ای قرار می گیرد به شدت نگران بود اما پس از دو شب اول و با استقبالی که از او به عمل آمد این نگرانی از بین رفت. تماشاگران اردنی واقعا از کار شری خوششان آمد و از او به خوبی استقبال کردند.»
شری داوری این کمدین بریتانیایی تبار ساکن آمریکا می گوید: «به نظر من طنز و کمدی بهترین راه ایجاد ارتباط بین فرهنگ های مختلف است. چرا که اگر ما بتوانیم با هم بخندیم پس می توانیم با تفاهم در کنارهم زندگی کنیم.» شری می گوید: «ممکن است یک تفاوت هایی بین ما وجود داشته باشد از جمله این که من مسلمان نیستم اما من واقعا از این سفر به اردن چیزهای زیادی یاد گرفتم. بخصوص فهمیدم که زنان مسلمان هم به همان اندازه زنان آمریکایی از شوهرانشان ناراضی هستند و به همان اندازه زنان آمریکایی زحمت کش و پرکار و مسئولیت اند!»
شری می گوید: «من در یکی از کارگاه های آموزشی از یکی دیگر از کمدین ها که یک زن فلسطینی است خواستم تا برنامه کمدی خود را برایمان اجرا کند. واقعا حیرت آور بود چرا که هرچند ما زبان همدیگر را نمی فهمیدیم ولی من از حرکات سر و بدن او می توانستم به جوک های او پی ببرم و حتی به آن ها بخندم.»
با این همه بنا بر گفته عبیدالله این جشنواره فقط برای خنداندن مردم نیست بلکه منظور از برگزاری آن مخلوط کردن کار و تفریح بوده است: «ما یک کارگاه آموزشی رایگان کمدی استندآپ داریم. هم چنین یک کلاس هم برای آموزش چگونگی ورود به بازار کار تلویزیون و فیلم تاسیس کرده ایم تا شرکت کنندگان بتوانند با تهیه کنندگان برنامه های تلویزیونی این مناطق ارتباط مستقیم پیدا کنند.»
عبیدالله می گوید: «به نظر من کمدین های آمریکایی چه عرب تبار باشند و چه نباشند به صورتی سفرای صلح و برقراری ارتباط میان دو فرهنگ غرب و شرق هستند. آن ها در اینجا به جامعه عرب یک چهره دیگری از مردم آمریکا را نشان می دهند. آن ها برای سرگرم کردن تماشاگران آمده اند و به این تماشاگران عشق می ورزند. این کمدین ها وقتی با مهمان نوازی جامعه عرب روبرو می شوند دچار حیرت و شگفتی می شوند. آن ها هر روز به خانه یکی از این مردم دعوت می شوند و با آن ها شام و ناهار می خورند. مردمی که حتی آن ها را ندیده و نمی شناسند. همین کمدین های آمریکایی وقتی به خانه هایشان در آمریکا بازمی گردند برای دوستان و آشنایانشان از این تجربیات می گویند و ذهن آن ها را باز می کنند. به آن ها می گویند که با چه مردمان مهربانی در تماس بوده اند. به این صورت آن ها یک بار دیگر سفیر صلح می شوند و این بار از سوی اعراب برای آمریکایی ها.»
عبیدالله امیدواراست که بر پایی این جشنواره کمدی استندآپ در عمان هم چنان به صورت هر ساله ادامه پیدا کرده و به کشورهای دیگر گسترش پیدا کند. این که مردم از گوشه های مختلف جهان بتوانند با هم بخندند و باهم زندگی کنند برای او از هرچیز دیگری بیشتر ارزش دارد.
کمدین های آمریکایی در فستیوال کمدی عمان در خاورمیانه
