دانشگاه کلمبیا Columbia University در سال ۱۷۵۴ میلادی (۱۱۳۳خورشیدی) بر اساس منشور سلطنتی جرج دوم پادشاه بریتانیا با نام کالج کینگز تأسیس شد. دانشگاه کلمبیا قدیمی ترین نهاد آموزش عالی در ایالت نیویورک، و پنجمین مؤسسه آموزش عالی از لحاظ قدمت در سراسر آمریکاست. باراک اوباما چهل و چهارمین رئیس جمهوری آمریکا در سال ۱۹۸۳ (۱۳۶۲ خورشیدی) مدرک لیسانس خود را از این دانشگاه اخذ کرد. آقای اوباما دومین دانش آموخته دانشگاه کلمبیاست که موفق به دریافت جایزه نوبل صلح شده است.
پیش از وی، نیکلاس باتلر رئیس دانشگاه کلمبیا در سال ۱۹۳۱ (۱۳۱۰) جایزه صلح نوبل را دریافت کرد. دو رئیس جمهوری پیشین ایالات متحده، تئودور روزولت و فرانکلین دلانو روزولت هم در دانشگاه کلمبیا تحصیل کرده اند. مرکز کلمبیا در شهرهای عَمان،پکن، بمبئی، پاریس، استانبول، نایروبی، سانتیاگو و ریو دوژانیرو از سوی این دانشگاه اداره می شود.
امروز بیش از ۳،۷۰۰ عضو هیأت علمی در ۱۶ دانشکده و کالج دانشگاه کلمبیا، به ۲۹،۰۰۰ هزار دانشجو از ۱۵۰ کشور دنیا آموزش می دهند. این دانشگاه پذیرای بیش از ۲،۰۰۰ عضو هیأت علمی، پژوهشگر، بورسیه و دانشمند است.
۸۰ عضو این دانشگاه – از دانشجو، عضو هیأت علمی، پژوهشگر و مدیر – در یک قرن گذشته جایزه نوبل دریافت کرده اند. هشت نفر از اعضای هیأت علمی کنونی دانشگاه برندگان جایزه نوبل در رشته های پزشکی، اقتصاد، فیزیک، و ادبیات هستند.
موقوفه مالی دانشگاه کلمبیا به ۸.۲ میلیارد دلار می رسد.
«مرکز مطالعات ایرانی دانشگاه کلمبیا»
«مرکز مطالعات ایرانی» دانشگاه کلمبیا سرآمد مراکز پژوهشی آمریکا در زمینه مطالعات ایرانی است و یک برنامه چاپ و نشر فعال هم دارد. این مرکز در سال ۱۹۶۸ (۱۳۴۷) توسط دکتر احسان یارشاطر بنیاد گذاشته شد.
مرکز مطالعات ایرانی اسپانسر (تأمین کننده مالی) برنامه هایی از قبیل نمایشگاههای هنری، نمایش فیلم، اجرای موسیقی، و سخنرانی دانشجویان، اعضای مرکز و اعضای جامعه ایرانی است. اما تمرکز اصلی فعالیت های آن روی برنامه چاپ و نشر متون پژوهشگرانه و پروژه های مرتبط با آن است.
پروژه بین المللی دانشنامه ایرانیکا توسط مرکز مطالعات دانشگاه کلمبیا راه اندازی شده است. در این پروژه جامع که بزرگترین پروژه ایرانشناسی به شمار می رود، منابع چاپی و اینترنتی برای مطالعه و پژوهش در زمینه تمدن ایران در خاورمیانه، قفقاز، آسیای مرکزی و شبه قاره هند به کار گرفته می شود. دکتر احسان یارشاطر، بنیانگذار دانشنامه ایرانیکا در سال ۱۹۷۴ (۱۳۵۳) تا کنون سرپرستی و سرویراستاری آن را برعهده دارد.
احسان یارشاطر، مدیر مرکز مطالعات ایرانی دانشگاه کلمبیا
پروفسور یارشاطر دکترای زبان و ادبیات فارسی را در سال ۱۹۴۷ (۱۳۲۶) از دانشگاه تهران دریافت کرد و پس از آن همراه با والتر برونو هنینگ – خاورشناس و ایران شناس آلمانی-انگلیسی در دانشگاه لندن به مطالعات خود ادامه داد. حاصل مطالعات وی دریافت فوق لیسانس و دکترای ایران باستان و دوران میانه در سال ۱۹۶۰ (۱۳۳۹) بود.