در دعوای قانونی که در آن «متال» کارخانه عظیم اسباب بازی سازی و سازنده عروسک های «باربی» برعلیه شرکت «ام جی ای» و صاحب ایرانی آن، مبتکر و سازنده عروسک های «برتز» ادعای خسارت کرده بود، «ماتل» نتوانست مدارک لازم مبنی بر داشتن حق امتیاز عروسک های باربی را به دادگاه ارائه دهد و در نتیجه این دادگاه، به نفع سازنده عروسک های «برتز»، اسحاق لاریان رای داد.
در پایان این محاکمات طولانی مدت که روز گذشته در شهر «سانتا آنا» در جنوب لس آنجلس برگزار شد، رئیس هیئت منصفه دادگاه به خبرنگاران گفت که آن ها احساس همدردی و دلسوزی خاصی نسبت به «ام جی ای» داشته اند که یک شرکت نسبتا کوچک تر است و می کوشد تا با شرکت عظیم تجاری چون «متال» رقابت کند.
یکی از اعضای هیئت منصفه به نام «نادین دون» ٢٢ ساله گفت: «من فکر نمی کنم یک شرکت بزرگ با زورگویی بتواند دیگران را از میدان به در کند.»
این هیئت منصفه به طور متفق القول ادعای «متال» مبنی بر داشتن کلیه حقوق و امتیازات ساختن عروسک های «برتز» و نظر آن ها که این عروسک ها به «باربی» شباهت دارند و هم چنین اتهام دزدیدن طرح و مدل های اولیه آن توسط سازنده «برتز» را رد کردند. درعوض «متال» مجبور به پرداخت بیش از ٨٨ میلیون دلار غرامت به «ام جی ای» خواهد شد که بنا بر ادعای سازنده «برتز» در بیش از١١۴ مورد مختلف از طرح های برتز استفاده کرده است!
«ماتل» تنها در یک مورد و در رابطه با ادعای این شرکت مبنی بر انعقاد یک قرارداد غیر قانونی میان «اسحاق لاریان» صاحب ایرانی «ام جی ای» با طراح و سازنده عروسک های باربی در این شرکت برای ساختن عروسک های «برتز» که برخلاف قوانین اداری «متال» بوده است برنده شد و طبق رای دادگاه «لاریان» مجبور به پرداخت ١٠ هزار دلار غرامت به شرکت «متال» خواهد شد.
رای این دادگاه تحول بزرگی در روند این محاکمات به شمار می رود که از سال ٢٠٠٨ تا کنون جریان دارد و سال گذشته دادگاه دیگری در لس آنجلس به «اسحاق لاریان» حکمی دایر بر پرداخت غرامتی بالغ بر ١٠٠ میلیون دلار به شرکت «متال» را ابلاغ کرده بود.
«اسحاق لاریان» مهاجر یهودی تبار ایرانی که پس از وقایع انقلاب اسلامی در ایران به آمریکا مهاجرت کرده است و اعضای خانواده او که از شنیدن رای دادگاه به وجد آمده بودند به خبرنگاران گفتند که به شدت تحت تاثیر این رای دادگاه قرار گرفته اند. لاریان گفت: «این یک پیروزی برای همه مهاجرانی است که می خواهند دست به یک کار تازه بزنند و رای دادگاه به ما ثابت کرد که رویای آمریکایی واقعا وجود دارد.»
تا همین چندی پیش، «باربی»، عروسکی که اخیرا پنجاه سالگی خود را جشن گرفت، یکه تاز میدان اسباب بازی دختربچه ها بود. حتی رقیب ایرانی این عروسک ها در داخل کشور به نام دارا و سارا ساخته شد که چند سال پیش با لباس های اسلامی به بازار آمد.
عروسک های «برتز» کمی درشت هیکل تر از عروسک های «باربی» هستند و پاهای آن ها به نسبت بدنشان به کوچکی و ظرافت پاهای «باربی» نیست. عروسک های برتز با رنگ پوستی شرقی و چشم های قهوه ای و گاه مورب در مدت زمانی کوتاه بین اهالی کشورهای آسیایی، خاورمیانه ای، آمریکای جنوبی و مکزیک نیز طرفداران زیادی پیدا کرد و در بعضی موارد حتی جایگزین باربی شد. تا جایی که برای آن ها مدل اصل و مدل تقلبی هم زده اند. این عروسک ٢٩ سانتیمتری با مجموعه ای از لباس ها و وسایل متنوع در مغازه های اسباب بازی فروشی قابل خریداری است.
اسحاق لاریان سازنده عروسک های «برتز»، متولد ١٣٣٢ در شهر کاشان است. او هم اکنون صاحب «ام جی ای» بزرگ ترین کارخانه عروسک سازی جهان است که توسط یک فرد و بدون سرمایه گذاری شرکا اداره می شود.
لاریان در سن هفده سالگی به آمریکا مهاجرت کرد و پس از اتمام تحصیلات در دانشگاه ایالتی کالیفرنیا در لس آنجلس در رشته مهندسی به صادرات وسائل برقی پرداخت. او در سال ٢٠٠٠ تصمیم به ساختن عروسک های «برتز» گرفت که دو نوع از این عروسک ها به نام های ایرانی فرزندان او، کامران و یاسمین خوانده می شوند. با موفقیت کم نظیر عروسک های «برتز»، اسحاق لاریان در سال ٢٠٠۴ با عنوان «تاجر موفق سال» در صدر فهرست «ارنست و یانگ» قرار گرفت.