یک دادگاه جنائی در شهر «انتورپ» بلژیک، روز چهارشنبه ۱۸ آوریل اعلام کرد محاکمه مدیران سه شرکت بلژیکی را به اتهام نقض تحریم صدور تسلیحات شیمیائی اتحادیه اروپا آغاز کرد.
این شرکت‌ها متهم هستند که در فاصله سال‌های ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۶ ده‌ها تن ماده اولیه گاز کشنده اعصاب موسوم به «سارین» را به سوریه صادر کردند.
تحقیقات نهادهای بین‌المللی، از جمله وزارت امورخارجه فرانسه، نشان می‌دهد که دولت سوریه ۷۴ تا ۱۰۰ نفر را در حمله شیمیائی با استفاده از گاز «سارین» به «خان شیخون» در ماه آوریل سال ۲۰۱۷ میلادی، به قتل رساند.
خبر تعقیب قانونی سه شرکت بلژیکی را دو سازمان فعال علیه سلاح‌های شیمیائی، «آرشیو سوریه» و «نک» در اختیار رسانه‌های بلژیک قرار دادند.
گزارش نشریه بلژیکی «بلینگ کت» حاکی است که از سپتامبر سال ۲۰۱۳ که اتحادیه اروپا صدور «ایزوپروپانول» باغلظت‌های بالای ۹۵ درصد را به سوریه بدون جواز رسمی، ممنوع اعلام کرده بود، شرکت‌های بلژیکی ۹۶ تن از این ماده را که برای ساختن گاز أعصاب سارین به کار می‌رود، به سوریه صادر کرده‌اند.
قاضی رولاند کاسی‌یرز، رئیس دادگاه گفت شاکی پرونده علیه سه شرکت بلژیکی، مدیرعامل و یک مدیر یکی از این شرکت‌ها، گمرک بلژیک است.
به گواه اسناد سازمان ملل و گمرک بلژیک، این سه شرکت با دستکاری در بارنامه‌ها و اسناد گمرکی، مشخصات کالای صادراتی خود به سوریه را پنهان نگه داشته بودند.
قربانیان گاز «سارین» مرگ دردناک و فجیعی را تجربه می‌کنند که به گفته «جان تایتگات»، سم‌شناس بلژیکی، با اسهال، استفراق و احساس خفگی شدید و فلج اندام آغاز می‌شود. برای کشتن یک فرد بالغ، فقط تنفس یک میلیگرم از این گاز، کفایت می‌کند.
استفاده از گاز «سارین»، مانند دیگر سلاح‌های شیمیائی، براساس معاهده کنوانسیون منع تسلیحات شیمائی سازمان ملل، ممنوع است.
ژان-پاسکال زندرز، کارشناس بنگاه مشورتی «ترنچ» که در أمور مربوط به تسلیحات شیمیائی تخصص دارد، گفت سوریه در اکتبر ۲۰۱۳ تعهد کرده بود که ۱۳۳ تن موجودی ایزوپروپانول خود را منهدم کند. اما وزارت امورخارجه فرانسه شواهدی پیدا کرد که نشان می‌دهد از سال ۲۰۱۴، نظام حاکم بر سوریه برای وارد کردن هزارها کیلو ایزوپروپانول تلاش کرده است.
بازرسان سازمان جلوگیری از تسلیحات شیمیائی، که بر حسن اجرای کنوانسیون منع استفاده از سلاح‌های شیمیائی نظارت می‌کند، با نمونه‌برداری از مناطق اطراف خان شیخون، ثابت کردند که برای تولید سارین مورد استفاده در حمله به این ناحیه، از ایزوپروپانول استفاده شده بود.
داده‌های موجود در سازمان نظارت بر تجارت سازمان ملل، موسوم به «کام ترید» (به انگلیسی Comtrade) که کارکنان موسسه «آرشیو سوریه» در بلژیک به آن دسترسی پیدا کردند، نشان می‌دهد که شرکت‌های مختلف در چند کشور جهان، از جمله بلژیک، مقدار یک میلیون و ۲۸۰ هزار کیلو پروپانول و ایزوپروپانول را با استفاده از «کد» مشترک، به سوریه صادر کرده‌اند.
بلژیک تنها کشور اتحادیه اروپا است که مقررات منع صادرات تسلیحات شیمیائی به صوریه را نقض کرده است. براساس آمار سازمان ملل، طی سال‌های ۲۰۱۴، ۲۰۱۵ و ۲۰۱۶ بیش از ۹۶ تن ایزوپروپانول و پروپانول از بلژیک به سوریه صادر شده است.
صادر کننده عمده این ماده به سوریه، از کشورهای لبنان و امارات متحده عربی بودند، که روی هم ۶۷۴ هزار کیلو از این مواد را بعد از اعلام تحریم اتحادیه اروپا، به سوریه صادر کرده‌اند.
